Οι μεγαλύτερες ετήσιες αυξήσεις που έχουν καταγραφεί από το 2005 – Η θέση της Ελλάδας
Η έκρηξη τιμών στις κατοικίες που προκάλεσε η αυξημένη ζήτηση λόγω της πανδημίας και τα πολύ χαμηλά επιτόκια, συνεχίστηκε και το δεύτερο φετινό τρίμηνο. Οι αυξήσεις αγγίζουν ακόμη και το 30% σε ετήσια βάση και διαμορφώνονται κατά μέσο όρο σε 55 χώρες στο 9,2%, που είναι το υψηλότερο ποσοστό το οποίο έχει καταγραφεί εδώ και 16 σχεδόν χρόνια.
Το ράλι προκαλεί σε πολλές περιπτώσεις σοκ, εγείροντας ταυτόχρονα και ερωτήματα βιωσιμότητας των τιμών αυτών. Ειδικά καθώς μεγάλες κεντρικές τράπεζες όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Τράπεζα της Αγγλίας και άλλες αρχίζουν να εξετάζουν μείωση της παροχής άπλετης ρευστότητας που θα κάνει πιο υψηλό το κόστος του χρήματος –και κατ’ επέκταση πιο ακριβή την εξυπηρέτηση στεγαστικών δανείων. Το ράλι των τιμών των ακινήτων κάνει επίσης πιο δύσκολο το έργο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η οποία παρακολουθεί στενά τον πληθωρισμό.
Οι αυξήσεις σε 55 χώρες, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, που βάζει στο μικροσκόπιο η εταιρεία ακινήτων Knight Frank προκαλούν δέος. Πρόκειται για κάθε είδους κατοικίες, από μονοκατοικίες μέχρι διαμερίσματα. Πρωταθλήτρια στις αυξήσεις, όπως φαίνεται από τον αναλυτικό πίνακα με τις ανατιμήσεις που παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, παραμένει η Τουρκία με ράλι τιμών που έφτασε ούτε λίγο ούτε πολύ το 29,2% σε ετήσια βάση. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 43η θέση της λίστας της Knight Frank με αυξήσεις κατοικιών 3,1% σε διάστημα έτους, με τα στοιχεία να αφορούν το πρώτο φετινό τρίμηνο κι όχι το δεύτερο. Για το δεύτερο τρίμηνο οι αυξήσεις σε διαμερίσματα υπολογίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος σε 4,6% σε ετήσια βάση.
Η μέση ετήσια αύξηση κατά 9,2% που καταγράφει η Knight Frank είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από το Μάρτιο του 2005, καθώς όλο και περισσότερες αγορές ακινήτων παρουσιάζουν σημάδια υπερθέρμανσης.
Συνολικά, οι 18 από τις 55 χώρες του σχετικού πίνακα καταγράφουν αυξήσεις πάνω από 10%. Μέχρι τώρα τέτοιες μεγάλες αυξήσεις ήταν συνήθως πιο συνηθισμένες σε αναπτυσσόμενες οικονομίες που ψάχνουν να βρουν το δρόμο τους προχωρώντας μέσα από υψηλό πληθωρισμό, υποτιμήσεις νομισμάτων και άλλων εσωτερικών προβλημάτων. Σε αυτή την κατηγορία θα μπορούσε να περιληφθεί η Τουρκία για παράδειγμα όπου ο πληθωρισμός έχει ξεπεράσει το 19%.
Όμως στη σχετική λίστα με τις διψήφιες αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων περιλαμβάνονται και οικονομίες-υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Σουηδία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Βρετανία, η Δανία και η Νορβηγία, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχουν ακόμη βαθύτερα αίτια πίσω από το ράλι αυτό, το οποίο είναι πλέον τόσο μεγάλο που κινδυνεύει να αποκλείσει μέρος της μεσαίας –και όχι μόνο- τάξης από το όνειρο να αγοράσουν κάποτε το δικό τους σπίτι.
«Η οικιστική έκρηξη που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας συνεχίζεται», ανέφερε η επικεφαλής διεθνών οικιστικών ερευνών της Knight Frank, Κάειτ Έβερετ Άλεν στους Φαινάνσιαλ Τάιμς. Πρόκειται κυρίως για φαινόμενο «που περιορίζεται σε ανεπτυγμένες οικονομίες όπου τα μέτρα στήριξης έχουν προστατέψει θέσεις εργασίας και επέτρεψαν να γίνουν σημαντικές αποταμιεύσεις», προσθέτει η ίδια.
Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι επίσης η έλλειψη κατοικιών που καταγράφεται σε χώρες όπως είναι για παράδειγμα η Γερμανία. Σε μεγάλες πόλεις όπως το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη δεν υπάρχει η δυνατότητα να καλυφθούν εύκολα οι αυξημένες στεγαστικές ανάγκες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι αυξήσεις των τιμών στη χώρα φτάνουν σε βάθος έτους το 10,9% σύμφωνα με τα στοιχεία της Knight Frank.
Υπάρχει όμως και ένας ακόμη παράγοντας: Τα χαμηλά επιτόκια. Στην προσπάθεια να τονώσουν την οικονομία οι κεντρικές τράπεζες στις ανεπτυγμένες κυρίως χώρες μείωσαν σχεδόν στο μηδέν τα επιτόκια δανεισμού και πλημμύρησαν ταυτόχρονα με χρήμα την αγορά μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης. Την ίδια ώρα μεγάλα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης προσέφεραν και οι κυβερνήσεις για τον ίδιο λόγο.
Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί να αναζητήσουν μεγαλύτερα, πιο ευρύχωρα σπίτια λίγο πιο έξω από τις πόλεις διαθέτοντας περισσότερα χρήματα για αυτά από όσα θα σκέφτονταν ενδεχομένως πριν την πανδημία. Στην έκθεσή της η Knight Frank αναφέρει πάντως ότι παρά την έντονη αύξηση των τιμών, υπάρχουν ενδείξεις την άμβλυνση της ζήτησης σε ορισμένες αγορές. Στις ΗΠΑ, οι αιτήσεις στεγαστικών δανείων έχουν μειωθεί και το μερίδιο των νοικοκυριών που σκέφτονται τώρα είναι μια καλή στιγμή για να αγοράσουν κατοικία διαμορφώθηκε στο 28% τον Ιούνιο, ποσοστό χαμηλότερο από ότι το προηγούμενο διάστημα. Η προοπτική αύξησης των επιτοκίων σε αγορές όπως η Νέα Ζηλανδία, οι ΗΠΑ και η Βρετανία είναι επίσης πιθανό να επηρεάσουν τις αποφάσεις των αγοραστών. Αλλά αντίθετα, νέοι περιορισμοί για την αντιμετώπιση της πανδημίας στη Νοτιοανατολική Ασία, (ξανά) τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία μπορεί να πυροδοτήσουν ξανά νέα αγοραστική δραστηριότητα καθώς τα λουκέτα επαναφέρουν το ενδιαφέρον για καλύτερα σπίτια, αναφέρει ακόμη η Knight Frank.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την Knight Frank τα στοιχεία των αυξήσεων για Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρο, Τσεχία, Εσθονία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιαπωνία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Μαλαισία, Μαρόκο, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ισπανία αφορούν το 1ο τρίμηνο του 2021. Για όλες τις άλλες χώρες αφορούν το 2ο τρίμηνο του ίδιου έτους.
Τα στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος
Με βάση τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα, Όπως ανακοίνωσε στις 9 Σεπτεμβρίου η Τράπεζα της Ελλάδος, «εκτιμάται ότι το β΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο αυξημένες κατά 4,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 η αντίστοιχη αύξηση διαμορφώθηκε στο 3,5%, ενώ για το σύνολο του 2020 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,4%».
«Η αύξηση των τιμών το β΄ τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 ήταν 4,7% για τα νέα διαμερίσματα, δηλ. ηλικίας έως 5 ετών, και 4,6% για τα παλαιά, δηλ. ηλικίας άνω των 5 ετών. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 σημειώθηκε αύξηση των τιμών των νέων διαμερισμάτων κατά 3,4%, ενώ οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 3,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020, οι τιμές για τα νέα και τα παλαιά διαμερίσματα αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,8% και 4,1% αντίστοιχα».
«Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι η αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων το β΄ τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 ήταν 6,4% στην Αθήνα, 4,1% στη Θεσσαλονίκη, 3,2% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 2,6% στις λοιπές περιοχές της χώρας. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 5,6% στην Αθήνα, 3,8% στη Θεσσαλονίκη, 1,6% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 0,9% στις λοιπές περιοχές της χώρας σε σύγκριση με το α΄ τρίμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020, η αύξηση των τιμών στις ίδιες περιοχές σε σχέση με το 2019 ήταν 7,6%, 4,8%, 0,2% και 1,8% αντίστοιχα. Τέλος, για το σύνολο των αστικών περιοχών της χώρας, το β΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 4,7% σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2020. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 η αντίστοιχη αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων στις αστικές περιοχές ήταν 3,6%, ενώ για το σύνολο του 2020 η μέση ετήσια αύξηση διαμορφώθηκε στο 4,7%», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Τράπεζας Ελλάδος.
