ΑΡΙΘΜΟΣ 108/2021
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
– Αποκλεισμός από το κληρονομικό δικαίωμα, καθώς και το δικαίωμα στο εξαίρετο του συζύγου.
– Κατά τη διάταξη του άρθρου 1822 ΑΚ, το κληρονομικό δικαίωμα, καθώς και το δικαίωμα στο εξαίρετο του συζύγου που επιζεί, αποκλείονται, αν ο κληρονομούμενος, έχοντας βάσιμο λόγο διαζυγίου, είχε ασκήσει την αγωγή διαζυγίου κατά του συζύγου του. Οι όροι, επομένως, προς αποκλεισμό του κληρονομικού αυτού δικαιώματος είναι να είχε ο κληρονομούμενος βάσιμο λόγο διαζυγίου, δηλαδή, νόμιμη αιτία που δικαιολογεί την αιτηθείσα διάπλαση και να είχε, γι’ αυτό εναντίον του συζύγου του ασκήσει (με κατάθεση έστω και σε αναρμόδιο δικαστήριο και επίδοση στον εναγόμενο) την αντίστοιχη αγωγή. Ως νόμιμες αιτίες που δικαιολογούν τη λύση του γάμου νοούνται οι εκ των άρθρων 1439 και 1440 ΑΚ λόγοι διαζυγίου, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο αμαχήτους τεκμαιρόμενος εκ της διετούς διάσπασης κλονισμός της έγγαμης σχέσης, ο οποίος κατά το ρητό ορισμό του νόμου (1439 παρ. 3α ΑΚ, όπως ισχύει) θεμελιώνεται ακόμη και όταν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος.
Συνεπώς, το ανωτέρω έννομο αποτέλεσμα του αποκλεισμού του επιζήσαντος εναγόμενου συζύγου από το κληρονομικό δικαίωμα στην κληρονομία και στο εξαίρετο του αποβιώσαντος συζύγου επέρχεται ασχέτως υπαιτιότητας του εναγόμενου, αφού ο νόμος αποσυνδέει τους λόγους διαζυγίου από την υπαιτιότητα (ΑΠ 1796/2005, ΑΠ 766/2004). Περαιτέρω, με το θάνατο ενός των συζύγων η περί διαζυγίου εκκρεμής δίκη καταργείται, καθόσον εκλείπει το αντικείμενό της, αφού άλλωστε η περί διαζυγίου αγωγή δεν μεταβιβάζεται στους κληρονόμους. Το δε ζήτημα, αν ο λόγος του διαζυγίου, είναι (νόμω και ουσία) βάσιμος, θα κριθεί σε νέα δίκη από τους κληρονόμους ή τον επιζώντα και δη είτε με αναγνωριστική περί τούτου αγωγή είτε με αγωγή περί κλήρου, στην οποία παρεμπιπτόντως θα κριθεί το ζήτημα.
