Αιτία η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας
Η εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας απειλεί να βυθίσουν τους Ευρωπαίους σε έναν κρύο και ακριβό χειμώνα, ενώ τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις δεν φαίνεται να επαρκούν δεδομένης της κλίμακας της κρίσης.
Μερικές κυβερνήσεις έχουν υποσχεθεί να διαθέσουν 10 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις και οικονομική στήριξη των πολιτών που αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στις άνευ προηγουμένου αυξήσεις. Σύμφωνα, όμως, με εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης και οικονομικών αναλυτών, το ποσό αυτό ωχριά συγκρινόμενο με τα 100 δισ. ευρώ στα οποία υπολογίζεται η αύξηση των οικιακών τιμολογίων στις χώρες της Ε.Ε. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη παρέμβαση των κυβερνήσεων και πιο ήπιες θερμοκρασίες, προκειμένου να μην υπερχρεωθούν εκατομμύρια οικογένειες σε όλη την ήπειρο από τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις των τιμών που υπολογίζεται πως θα φτάσουν σε πολλές εκατοντάδες ευρώ για κάθε νοικοκυριό. Απευθυνόμενοι με επιστολή τους προς τον πρόεδρο του Eurogroup, οι υπουργοί Οικονομικών και Περιβάλλοντος της Ελλάδας, κ. Σταϊκούρας και Σκρέκας, τόνισαν πως οι πολίτες της Ε.Ε. δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος της ενέργειας. Προσέθεσαν πως το πρόσθετο κόστος της ενέργειας για τους Ευρωπαίους καταναλωτές υπολογίζεται πως θα φτάσει φέτος τον χειμώνα στα 100 δισ. ευρώ.
Στο ίδιο ποσό καταλήγει και ο Σιμόν Ταλιαπιέτρα, συνεργάτης του κέντρου Bruegel στις Βρυξέλλες, που ασχολείται κυρίως με την ενεργειακή πολιτική. Ο ίδιος αναλυτής υπογραμμίζει πως «οι τιμές αυτές μπορούν να κάμψουν την ανάκαμψη της Ευρώπης» Οι πολιτικοί ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών έχουν πλήρη επίγνωση του αντίκτυπου που θα έχει στους πολίτες τους η ενεργειακή κρίση. Στη Γαλλία η κυβέρνηση Μακρόν θα διαθέσει «επιταγές για την ενέργεια»συνολικού ύψους 580 εκατ. ευρώ, που θα δοθούν ως επιδοτήσεις στα φτωχότερα νοικοκυριά της χώρας, ενώ παράλληλα επιβάλλει ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου, αλλά το μέτρο αυτό υπολογίζεται πως θα κοστίσει στο γαλλικό κράτος 4 δισ. ευρώ. Στην Ιταλία η κυβέρνηση θέτει σε εφαρμογή ένα πακέτο μέτρων κόστους άνω των 3 δισ. ευρώ για το τελευταίο τρίμηνο του έτους προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αυξήσεις των τιμών. Και πάλι πάντως οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να εμφανιστούν αυξημένοι κατά 30%, αρχής γενομένης από αυτόν τον μήνα.
Η Ισπανία διαθέτει περίπου 2,6 δισ. ευρώ για τους καταναλωτές ενέργειας. Στο Βέλγιο η ρυθμιστική αρχή ενέργειας, η Creg, έδωσε προσφάτως στη δημοσιότητα τους υπολογισμούς της, σύμφωνα με τους οποίους οι λογαριασμοί φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθούν φέτος κατά τουλάχιστον 700 ευρώ ανά νοικοκυριό. Και τέλος η Βρετανία, που δεν είναι πλέον μέλος της Ε.Ε., ανακοίνωσε ότι θα λάβει μέτρα συνολικού ύψους 500 εκατ. στερλινών, ποσό αντίστοιχο των 590 εκατ. ευρώ, για να στηρίξει τα φτωχότερα νοικοκυριά. Και πάλι, πάντως, οι λογαριασμοί ρεύματος στη χώρα αναμένεται να σημειώσουν αύξηση 30%, σύμφωνα με αναλυτές της Cornwall Insight. Την επόμενη εβδομάδα η Ε.Ε. θα παρουσιάσει τις προτάσεις της για κάποια έκτακτα μέτρα και θα τις θέσει στη διάθεση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, προκειμένου να τις βοηθήσει να σχεδιάσουν τα δικά τους μέτρα στήριξης καταναλωτών και επιχειρήσεων. Θα χρειαστούν, πάντως, περαιτέρω μέτρα παρά τα όσα έχουν ήδη εξαγγελθεί. Οπως τονίζει ο Στεφάν Μπουζαρόφσκι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ που ειδικεύεται σε θέματα ενέργειας, η κατάσταση θα είναι πάρα πολύ δύσκολη για 70 έως 90 εκατομμύρια νοικοκυριά.
Και βέβαια η ενεργειακή κρίση κάθε άλλο παρά περιορίζεται μέσα στα σύνορα της Ευρώπης. Ανάλογα προβλήματα και κινδύνους αντιμετωπίζουν και οι καταναλωτές στις ΗΠΑ, δεδομένου ότι η υπερδύναμη μπαίνει στον χειμώνα με τα αποθέματα πετρελαίου θέρμανσης στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο δεκαετιών και τη ζήτηση στα ύψη.
Σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία ενημέρωσης για θέματα ενέργειας, τα αποθέματα τόσο του πετρελαίου θέρμανσης όσο και του πετρελαίου κίνησης αρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση 31,2 ημερών. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο από το 2000. Εν ολίγοις οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν ανεπάρκεια ενέργειας μέσα στον χειμώνα και υψηλές τιμές, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο έχουν ήδη σημειωθεί ελλείψεις καυσίμων και διακοπές στην ηλεκτροδότηση. Είναι σαφές πως η δυναμική ανάκαμψη των οικονομιών από την ύφεση της πανδημίας, η εκτόξευση της ζήτησης ουσιαστικά για όλο το φάσμα των προϊόντων αλλά και η μεγάλη κινητικότητα των βαρέων φορτηγών που μεταφέρουν προϊόντα συνδυάζονται με την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας. Το αποτέλεσμα είναι να οδηγούν σε δυσβάσταχτο ύψος το κόστος των καυσίμων για νοικοκυριά, αγρότες και οδηγούς βαρέων φορτηγών.
