Αν οι ελλείψεις γίνουν μεγαλύτερες, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου και ρεύματος, παρά την αρχή αλληλεγγύης της ΕΕ
Η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη μπορεί να οδηγήσει σε πρωτοφανή μέτρα τις κυβερνήσεις των χωρών της που δεν θέλουν να αφήσουν τους πολίτες τους να ξεπαγιάσουν τον χειμώνα.
Σύμφωνα με το Bloomberg, αν οι ελλείψεις γίνουν μεγαλύτερες οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου και ρεύματος, σε ένα ακραίο σενάριο, ακόμη και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
«Αν κάνει πολύ κρύο, ακόμη και μέσα στην Ευρώπη χώρες θα λένε: ‘Κρατάω το αέριο μέσα στα σύνορα και θα προωθήσω μέτρα έκτακτης ανάγκης που θα απαγορεύουν τις εξαγωγές για τις επόμενες δύο εβδομάδες’», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής εταιρείας ενεργειακών υποδομών Snam SpA, Marco Alvera.
Σκέψεις για απαγόρευση εξαγωγών ρεύματος
Αν και καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν έχει πει ακόμη ότι θα σταματήσει τις εξαγωγές, ο κίνδυνος ενισχύεται με την αύξηση των τιμών.
Στη Νορβηγία, που είναι από τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους ενεργειακούς εξαγωγείς, οι τιμές του ρεύματος έχουν επταπλασιασθεί από πέρυσι. Ο ηγέτης του Κεντρώου Κόμματος, το οποίο μπορεί σύντομα να συμμετέχει στην κυβέρνηση συνασπισμού, δήλωσε ότι σταθμίζει αν είναι νόμιμη η μείωση των πωλήσεων στην ΕΕ.
Η Σερβία μπορεί να απαγορεύσει τις εξαγωγές ρεύματος για να διασφαλίσει ότι «ο κόσμος θα έχει ζεστά σπίτια», δήλωσε ο πρόεδρος της χώρας, Aleksandar Vucic, τον περασμένο μήνα.
Η Γαλλία απείλησε να περιορίσει τις εξαγωγές ρεύματος στα νησιά Τσάνελ της Βρετανίας εν μέσω διαμάχης για τα νερά που θα γίνεται η αλιεία, ενώ ο ιρλανδικός διαχειριστής έκλεισε αρκετές φορές τη στρόφιγγα για τη μεταφορά αιολικής ενέργειας. Η Ιρλανδία έχει δηλώσει ότι οι ελλείψεις που έχει είναι τόσο μεγάλες, ώστε μπορεί να διατρέξει κίνδυνο μπλακ άουτ.
Οι αγωγοί αερίου και η ευρωπαϊκή αγορά ρεύματος
Το 80% του αερίου που χρησιμοποιεί η Ευρώπη είναι εισαγόμενο, κυρίως από τη Ρωσία, τη Νορβηγία και την Αλγερία. Η Γερμανία εισάγει το 90% των αναγκών της, ενώ η Βρετανία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν και πρόβλημα χαμηλής δυνατότητας αποθήκευσης αερίου, σύμφωνα με τον αναλυτή της Verisk Maplecroft, Fabrizio Farina.
Οι εισαγωγές του αερίου γίνονται μέσω αγωγών, οι οποίοι διασχίζουν αρκετές χώρες, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα εμπόδια. Ολο και πιο συνδεδεμένη γίνεται και η ευρωπαϊκή αγορά ρεύματος, με αποτέλεσμα ορισμένες χώρες να είναι ευάλωτες στις διακοπές των εξαγωγών.
Η αρχή αλληλεγγύης της ΕΕ και η έκτακτη ανάγκη
Η αρχή αλληλεγγύης της ΕΕ θα έπρεπε κανονικά να αποτρέψει την όποια σκέψη για απαγόρευση εξαγωγών αερίου ή ρεύματος που θα άφηνε κάποιες χώρες χωρίς ενέργεια. «Οσο και αν υπάρχει πειρασμός, οι χώρες – μέλη της ΕΕ δεν θα μπορούν να κόψουν τις προμήθειες αερίου σε γειτονικές χώρες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση, αν ακολουθήσουν τους κανόνες της ΕΕ», δήλωσε ο Farina.
Υπάρχει, όμως, και ο αντίλογος ότι η ενεργειακή αγορά της ΕΕ δεν έχει δοκιμαστεί σε ενεργειακή κρίση. «Στην πράξη, θα είναι πολύ δύσκολο», δήλωσε ο Thierry Bros, καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών του Παρισιού. «Τα κράτη θα αρχίσουν να διαφωνούν. Η Γερμανία αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο διαταραχής αυτό τον χειμώνα, επειδή χρησιμοποιεί πολλή ενέργεια και τα αποθέματά της είναι αρκετά χαμηλά. Δεν νομίζω ότι οι Ισπανοί, οι Γάλλοι ή οι Πολωνοί θα είναι πολύ ευτυχείς να τη βοηθήσουν», είπε.
Οι διαχειριστές των δικτύων υποστηρίζουν ότι μπορούν να σταματήσουν ή να μεταβάλλουν τις ροές ρεύματος μέσω των καλωδίων αν δεν έχουν επαρκή ηλεκτρική ποσότητα για τα δικά τους δίκτυα. Την ίδια απόφαση θα μπορούσαν να πάρουν και οι κυβερνήσεις.
«Όταν αντιμετωπίζεις μία γνήσια κρίση και την προοπτική διακοπών ρεύματος, είναι απόλυτα εφικτό να μπορούν οι πολιτικοί να αποφασίσουν τη διακοπή εξαγωγών για να προστατεύσουν τους ψηφοφόρους τους. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να υπάρξουν ταυτόχρονες κρίσεις προσφοράς σε πολλές αλληλοσυνδεόμενες αγορές», δήλωσε στέλεχος της Aurora Energy Research.
Ένα άλλο σενάριο είναι ότι δεν θα απαγορεύονται οι εξαγωγές, αλλά η ενέργεια θα διοχετεύεται από τις φτωχότερες στις πλουσιότερες χώρες, όπως η Γερμανία, που μπορούν να πληρώσουν υψηλότερες τιμές. «Αυτό είναι πιθανότερο από μία άμεση διακοπή», δήλωσε άλλος αναλυτής.
