Σήμερα τα ΤΕΑ καλύπτουν πάνω από 200.000 εργαζόμενους και η αξία των περιουσιακών στοιχείων τους ανέρχεται σε 17, δισ. ευρώ – Ποια είναι τα οφέλη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, ποια νέα βρίσκονται σε τροχιά αδειοδότησης
Aνοδική προβλέπεται η πορεία των επαγγελματικών ταμείων στην Ελλάδα, η οποία θα αποκτήσει μεγαλύτερη δυναμική αν ενισχυθούν τα φορολογικά κίνητρα, όπως έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση. Τα δύο τελευταία χρόνια συστήθηκαν πέντε Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, ενώ φέτος βρίσκονται σε τροχιά αδειοδότησης έξι νέα καταστατικά, στα οποία συμπεριλαμβάνονται της Τράπεζας Πειραιώς, της Eurobank, της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, της Δύναμις Ασφαλιστική και του «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Ήδη, τον περασμένο Ιούλιο εγκρίθηκε το καταστατικό του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, ενώ σε τελικό στάδιο αδειοδότησης βρίσκονται τα ΤΕΑ των ασφαλιστικών εταιρειών Εurolife και Δύναμις καθώς και αυτά της εταιρείας Stoiximan, της Εurobank και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών.
Παράλληλα, το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ) έλαβε άδεια από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για τη σύσταση και λειτουργία στον Κλάδο Συνταξιοδοτικών Παροχών, Αμοιβαίου Κεφαλαίου «ΤΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΙΚΤΟ FUND OF FUNDS» που θα διαχειρίζεται η εταιρεία «ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ASSET MANAGEMENT A.E.Δ.Α.Κ.».
Από τους νέους «παίκτες» που υπέβαλαν αίτηση είναι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών. Με την έγκριση των αιτήσεων, ο αριθμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) αναμένεται να ξεπεράσει τα 32.
Με περιουσιακά στοιχεία 1,7 δισ. ευρώ
Σήμερα στη χώρα λειτουργούν 26 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), 22 προαιρετικής ασφάλισης και 4 υποχρεωτικής, τα οποία καλύπτουν πάνω από 200.000 εργαζόμενους. Η αξία των περιουσιακών τους στοιχείων (ενεργητικό) αγγίζει τα 1,7 δισ. ευρώ.
«Η ίδρυση νέων ΤΕΑ αποτελεί την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων του θεσμού για ασφαλισμένους και την αφετηρία για ένα νέο “επαγγελματικό συμβόλαιο” μεταξύ εργοδoτών και εργαζόμενων», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης δρ Χρήστος Νούνης. «Τα ΤΕΑ λειτουργούν ως κίνητρο για την προσέλκυση, τη διατήρηση και την επιβράβευση του ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεων, τάση που φαίνεται να παγιώνεται. Η αυστηρή εποπτεία και η νομοθεσία που διέπει το θεσμό καλλιεργεί την απαραίτητη εμπιστοσύνη και ασφάλεια που είναι αναφαίρετο δικαίωμα των ασφαλισμένων.
Οι ασφαλισμένοι των ΤΕΑ είναι οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι που δεν εναποθέτουν τις συντάξεις που θα λάβουν στο κράτος, ούτε αναλαμβάνουν αποκλειστικά οι ίδιοι την ευθύνη αυτή. Είναι οι εργαζόμενοι που από κοινού με τους εργοδότες τους αξιοποιούν τα πολλαπλά οφέλη του θεσμού για τη διασφάλιση ενός μελλοντικού αξιοπρεπούς εισοδήματος. Πιστεύω ότι η επαγγελματική ασφάλιση και το κεφαλαιοποιητικό σύστημα θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο νέο αναθεωρημένο (τριπυλωνικό και μερικώς κεφαλαιοποιητικό) πλαίσιο λειτουργίας του συνταξιοδοτικού μας συστήματος τις επόμενες δεκαετίες».
Αναφορικά με το φορολογικό καθεστώς των ΤΕΑ, ο κ. Νούνης σημειώνει ότι «το φορολογικό πλαίσιο προσδιορίζεται από τον φορολογικό νόμο που ορίζει ότι οι εισφορές των μελών και εργοδοτών εκπίπτουν κατά 100% και δεν φορολογούνται οι εφάπαξ παροχές ενώ οι συντάξεις φορολογούνται ως εισόδημα.
Το καθεστώς αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχυθεί, για την ανάπτυξη του θεσμού, όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση, δεδομένου του κοινωνικού σκοπού που υπηρετούν, όπως ορίζει η 2η Κοινοτική Οδηγία για τα ΤΕΑ (2341/2016/ΕΕ). Άλλα μέτρα για την ενίσχυση του θεσμού είναι η μείωση του ΦΠΑ, καθώς και μέτρα που θα περιορίσουν το λειτουργικό και εποπτικό κόστος».
Τα οφέλη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης
Πάντως, εκτός από τα φορολογικά κίνητρα, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις «ανακαλύπτουν» τα οφέλη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης τόσο για τους εργαζομένους τους, όσο και για τις ίδιες (εργαλείο διατήρησης στελεχών, παροχή κινήτρων σε προσωπικό και συνεργάτες).
Τι προσδοκίες όμως μπορεί να έχει ο ασφαλισμένος από ένα επαγγελματικό ταμείο;
Σύμφωνα με πραγματικά παραδείγματα αποδόσεων από το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Οικονομολόγων (ΕΤΑΟ) του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ένας εγγεγραμμένος ασφαλισμένος του από τον Απρίλιο του 2006, έχοντας καταβάλλει εισφορές 1.000 ευρώ/τρίμηνο ή συνολικά 55.000 ευρώ, εξερχόμενος τον Ιανουάριο του 2020 έλαβε ποσό εφάπαξ παροχής ύψους 98.300 ευρώ. Δηλαδή οι καταβληθείσες σωρευτικές εισφορές στον ατομικό του λογαριασμό (κουμπαρά) απέδωσαν στο τέλος της διαδρομής υπεραξία 79%.
Αντίστοιχα, άλλος ασφαλισμένος του ΕΤΑΟ που εγγράφηκε τον 7/2011 και εξήλθε τον 6/2018 καταβάλλοντας εισφορές 300 ευρώ/τρίμηνο κατέβαλε σωρευτικά 15.300 ευρώ και αποκόμισε εφάπαξ παροχή 25.745 ευρώ ή κεφαλαιακή απόδοση 68,3%!
Στο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Γεωτεχνικών (ΤΕΑΓΕ), που αποτελεί και αυτό ένα από τα 4 παλαιότερα ΤΕΑ, καταγράφονται επίσης αξιόλογες επιδόσεις υπέρ των ασφαλισμένων του μελών. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος στο ΤΕΑΓΕ που εγγράφηκε τον Απρίλιο του 2007 και εξήλθε τον Μάρτιο του 2021 καταβάλλοντας 500 ευρώ/τρίμηνο ή συνολικά 27.500 ευρώ έλαβε εφάπαξ παροχή ποσού 40.830 ευρώ ή ποσοστό υπεραξίας 48,5%. Άλλος ασφαλισμένος με διαδρομή 1/2009 – 12/2020 και καταβληθείσες συνολικές εισφορές 13.800 ευρώ αποχώρησε από το Ταμείο λαμβάνοντας από τον κουμπαρά του 20.980 ευρώ (απόδοση 52%).
Την τελευταία 6ετία τα αποθεματικά των επαγγελματικών ταμείων αυξήθηκαν κατά 46% και από 1,1 δισ. έφτασαν στα 1,7 δισ. ευρώ (2020) που αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ. Οι αποδόσεις των αποθεματικών τους, κάτι που ενδιαφέρει πρωτίστως τους ασφαλισμένους, ανήλθαν την περίοδο 2011-2020 σε ποσοστό 4,5% κατά μέσο όρο ετησίως. Οι αντίστοιχες αποδόσεις των περίπου 155.000 ευρωπαϊκών επαγγελματικών ταμείων «έτρεξαν» την περίοδο 2004-2019 με μέση ετήσια απόδοση 5%.
Υπέρ των ΤΕΑ η κυβέρνηση
Υπέρ της ενίσχυσης των επαγγελματικών ταμείων έχει ταχθεί και η κυβέρνηση. Μάλιστα, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο «BS» ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου επεσήμανε ότι η λειτουργία του νέου επικουρικού όχι μόνο δεν θα μπλοκάρει, αλλά τουναντίον θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη των επαγγελματικών ταμείων.
«Ο πρώτος (δημόσια ασφάλιση) και ο δεύτερος πυλώνας (επαγγελματικά ταμεία) -εξηγεί ο κ. Τσακλόγλου- δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά, όπως ίσως νομίζουν κάποιοι, αλλά συμπληρωματικά. Η ανάπτυξη της δημόσιας κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης θα λειτουργήσει ενισχυτικά, όχι ανασχετικά, στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα. Η δημόσια κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφάλιση θα εξοικειώσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού με τις έννοιες της προσωπικής αποταμίευσης και της μακροπρόθεσμης επένδυσης.
Τα περιθώρια για τον συνδυασμό του 1ου και του 2ου πυλώνα σήμερα είναι μεγαλύτερα από ποτέ. Διότι μειώνουμε δραστικά τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Πολλές φορές στο παρελθόν οι υψηλές εισφορές στάθηκαν εμπόδιο στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα. Σήμερα ένα διαχρονικό δομικό εμπόδιο, το υψηλό μη μισθολογικό κόστος, αίρεται και δημιουργείται περισσότερος χώρος για προσωπική αποταμίευση μέσω του 2ου πυλώνα. Έτσι, κάθε ασφαλισμένος μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να αυξήσει τη συνταξιοδοτική του αποταμίευση εξασφαλίζοντας υψηλότερες παροχές κατά τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού του βίου».
Τα εν λειτουργία Ταμεία
Ανάμεσα στα ταμεία που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία περιλαμβάνονται:
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επικούρησης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (Υποχρεωτικής Ασφάλισης)
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (Υποχρεωτικής Ασφάλισης)
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων ΝΠΙΔ (Υποχρεωτικής Ασφάλισης)
- Επαγγελματικό Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών (Υποχρεωτικής Ασφάλισης)
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Οικονομολόγων
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού ΕΛΤΑ
- Επαγγελματικό Ταμείο Ασφάλισης Γεωτεχνικών ΝΠΙΔ
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Καζίνο
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Ενώσεως Αστυνομικών
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού των Εταιρειών Johnson and Johnson Hellas
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Interamerican
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Αστικών Συγκοινωνιών
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Accenture
- Tαμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ναυτιλιακών επιχειρήσεων Τσάκου
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Πολιτικής Αεροπορίας
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης προσωπικού Interlife
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης προσωπικού εταιρίας λογισμικού ΒΕΤΑ
- Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Χρηματιστηρίου Αθηνών
