Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται να επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους για περαιτέρω διεύρυνση ενόψει της συνόδου κορυφής με τις έξι υποψήφιες χώρες από τα Δυτικά Βαλκάνια την Τετάρτη, αλλά δεν θα επιτύχουν να δεσμευτούν για ένα χρονοδιάγραμμα, σύμφωνα με ένα σχέδιο εγγράφου που έχει δει το EURACTIV.
Αναφορές των μέσων ενημέρωσης από την περασμένη εβδομάδα υποδηλώνουν ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν μπορούν πλέον να συμφωνήσουν να εγγυηθούν την επέκταση του μπλοκ στην Αλβανία, τη Βοσνία, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
Μετά από εβδομάδες διαφωνίας σχετικά με τη διατύπωση μιας δήλωσης κορυφής, οι διαπραγματεύσεις την παραμονή της συνόδου κορυφής στη Σλοβενία, φαίνεται να έχουν αποδώσει αποτελέσματα, με το τελευταίο σχέδιο εγγράφου να δηλώνει ότι η ΕΕ «επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της στη διαδικασία διεύρυνσης».
«Υπενθυμίζουμε επίσης τη σημασία που μπορεί να διατηρήσει η ΕΕ και να εμβαθύνει τη δική της ανάπτυξη, διασφαλίζοντας την ικανότητά της να ενσωματώνει νέα μέλη», προσθέτει το έγγραφο. Ωστόσο, το έγγραφο παρέχει αργότερα λεπτομέρειες για μια ευρύτερη συνεργασία σε θέματα οικονομίας, μεταφορών, υγείας και ασφάλειας χωρίς να αναφέρεται η λέξη «προσχώρηση» ή να προσφέρει χρονοδιάγραμμα.
«Αυτή η δήλωση, όπως παρουσιάζεται, προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της φιλοδοξίας της διεύρυνσης και της ικανότητας της ΕΕ να καθοδηγήσει τις δικές της εξελίξεις», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ πριν από τη σύνοδο κορυφής.
Η συμπερίληψη της λέξης «διεύρυνση» αποτελεί μια διπλωματική νίκη για ορισμένους, κυρίως την προεδρία της Σλοβενίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, θεωρώντας ότι τα προηγούμενα έγγραφα παρέλειψαν τη φράση εντελώς, επιλέγοντας μια πιο ήπια ορολογία «ευρωπαϊκής προοπτικής».
Αντίθετα χώρες όπως η Γαλλία και η Ολλανδία παραμένουν επιφυλακτικές και καθώς οι εκλογές για το προεδρικό αξίωμα πλησιάζουν η θέση αυτή των Παρισίων δεν προβλέπεται να αλλάξει τους επόμενους μήνες.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας ζήτησε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, λέγοντας ότι «πρέπει να σταλεί ένα σαφές μήνυμα ότι η ένταξη σε αυτά τα Δυτικά Βαλκάνια είναι εφικτός στόχος».
Η Σλοβενία, η οποία κατέχει επί του παρόντος την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και θα φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής, είχε επιδιώξει να συμπεριλάβει μια δέσμευση που θα αναλάβει το μπλοκ στα έξι βαλκανικά κράτη έως το 2030. Ωστόσο, η πρόταση απέτυχε και δεν θα εμφανιστεί στο έγγραφο, εκτός εάν η ΕΕ οι ηγέτες συμφωνήσουν να το συμπεριλάβουν την τελευταία στιγμή.
Ωστόσο, πολλοί διπλωμάτες της ΕΕ πιστεύουν ότι ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα δεν θα ήταν εξωπραγματικό. «Στο τέλος, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι και οι έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκονται σε πολύ διαφορετικά επίπεδα πολιτικά, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ στο EURACTIV πριν από τη σύνοδο κορυφής. «Αλλά είναι ανάγκη να δώσουμε συνεχόμενα θετικά μηνύματα από εμάς, ορατά για τους πολίτες αυτών των χωρών να μην χάσουν την ελπίδα τους», είπε ο διπλωμάτης.
«Είναι όπως σε ορισμένα κράτη μέλη της Ανατολικής και της Βαλτικής για τη διεύρυνση της« μεγάλης έκρηξης »του 2004, η προοπτική πρέπει να ακολουθείται από έναν απτό στόχο για να επιτευχθεί», κατέληξε ο διπλωμάτης.
Η ΕΕ πρέπει να κινηθεί «το συντομότερο δυνατό» από μια προσέγγιση αναμονής σε μια στρατηγική επίλυσης προβλημάτων στην αντιμετώπιση της διεύρυνσης και των Δυτικών Βαλκανίων, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβενίας Ανέ Λογκάρ σε συνέντευξή του στο EURACTIV για τις προτεραιότητες της χώρας του επικείμενη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.
Η σύνοδος κορυφής θα εγκρίνει επίσης το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο ύψους 30 δισεκατομμυρίων ευρώ (EIP) που έθεσε στο τραπέζι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή νωρίτερα, το οποίο θα επικεντρωθεί κυρίως στην οικοδόμηση νέων υποδομών στην περιοχή για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
Ερωτηθείς εάν το πακέτο είναι ένα «έπαθλο της παρηγοριάς», λόγω των διαπραγματεύσεων που έχουν βαλτώσει, ένας αξιωματούχος της ΕΕ είπε: «Νομίζω ότι η παρηγοριά είναι πολύ μεγάλη, στην πραγματικότητα, οπότε πιστεύω ότι δεν είναι κακό να τη λαμβάνει κανείς με ή χωρίς το άνοιγμα της ένταξης».
Το έγγραφο εστιάζει επίσης στην αυξανόμενη παρουσία τρίτων παικτών στην ευρύτερη περιοχή όπως η Κίνα, η Ρωσία, τα κράτη του Κόλπου και η Τουρκία, ωθώντας τις χώρες που λαμβάνουν υποστήριξη από την ΕΕ να είναι πιο απαιτητικές. «Η ΕΕ είναι μακράν ο στενότερος εταίρος της περιοχής, ο κύριος επενδυτής και ο κύριος δωρητής.
Η πρωτοφανής κλίμακα και το εύρος αυτής της υποστήριξης πρέπει να αναγνωριστούν πλήρως και να μεταφερθούν από τους εταίρους στη δημόσια συζήτηση και επικοινωνία τους », αναφέρεται στο σχέδιο δήλωσης.
Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) ζήτησαν η ελευθερία του Τύπου να αποτελέσει θέμα στη σύνοδο κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ.
«Η ελευθερία του Τύπου δεν πρέπει να είναι ένα ταμπού θέμα στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Βαλκανίων», δήλωσε ο Παβόλ Σάλαι, επικεφαλής του γραφείου της RSF ΕΕ/Βαλκάνια, σημειώνοντας ότι η ελευθερία του Τύπου μειώνεται και στις έξι υποψήφιες χώρες της ΕΕ.
«Η ΕΕ θα πρέπει αναμφίβολα να είναι πιο φιλόδοξη στη χρήση της αποπλάνησης που ασκεί στα Δυτικά Βαλκάνια για να επιτρέψει στους πολίτες της περιοχής να έχουν πρόσβαση σε πιο αξιόπιστες ειδήσεις και πληροφορίες», πρόσθεσε.
