ΑΠΟΦΑΣΗ
Kapa κ.α. κατά Πολωνίας της 14.10.2021 (αρ. προσφ. 75031/13, 75282/13, 75286/13 και 75292/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οδική συμφόρηση, περιβαλλοντική βλάβη και δικαίωμα στην ειρηνική απόλαυση της κατοικίας, που αναπτύσσεται η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή.
Εκτροπή της κυκλοφορίας μπροστά από το σπίτι των προσφευγόντων κατά την κατασκευή αυτοκινητοδρόμου. Προσπάθειες των προσφευγόντων για διόρθωση της κατάστασης μέσω των αρχών.
Το ΕΔΔΑ καταρχήν επισήμανε ότι, αν και δεν υπήρχε ρητό δικαίωμα στην ΕΣΔΑ για ένα καθαρό και ήσυχο περιβάλλον, όταν το άτομο επηρεάζεται άμεσα και σοβαρά από έντονη περιβαλλοντική βλάβη, όπως ηχορύπανση ή άλλες μορφές ρύπανσης, ενδέχεται να προκύψει ζήτημα βάσει του άρθρου 8. Εν προκειμένω, το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι οι αρχές αγνόησαν σκόπιμα το πρόβλημα από το 1996 και συνέχισαν την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου με πλήρη αδιαφορία για την ευημερία των ντόπιων κατοίκων. Συνολικά, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εκτροπή της κυκλοφορίας μπροστά από το σπίτι των προσφευγόντων και η έλλειψη επαρκούς απάντησης των αρχών είχε βλάψει την ειρηνική απόλαυση της κατοικίας τους.
Παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της κατοικίας (άρθρο 8 της ΕΣΔΑ).
Το Δικαστήριο επιδίκασε σε καθέναν των προσφευγόντων 10.000 ευρώ ως αποζημίωση και τα έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Katarzyna Kapa, Jacek Juszczyk, Mateusz Juszczyk και Barbara Juszczyk, είναι Πολωνοί υπήκοοι οι οποίοι γεννήθηκαν το 1984, το 1958, το 1991 και το 1959 αντίστοιχα. Ζουν στο Smolice (Πολωνία). Είναι μέλη μιας οικογένειας.
Ζουν μαζί σε ένα σπίτι λίγα μέτρα από την εθνική οδό N14 στο Smolice. Το σπίτι απέχει 1χλμ από τη διασταύρωση με τον αυτοκινητόδρομο Α2 στη Στρικόβ. Το 2006, κατά τη διάρκεια της σταδιακής κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, η κυκλοφορία αναδρομολογήθηκε προσωρινά από την τοπική διασταύρωση αυτοκινητόδρομου μέσω του N14. Τα σχέδια από τις αρχές δεν περιλάμβαναν την εκτροπή της κυκλοφορίας μέσω του Ν14.
Ως αποτέλεσμα του ανοίγματος του αρχικού τμήματος του αυτοκινητόδρομου, η κυκλοφορία, ιδίως των φορτηγών οχημάτων με προορισμό την Βαρσοβία, αυξήθηκε δραματικά, προκαλώντας αύξηση ηχορύπανσης, κραδασμών, καυσαερίων μεταξύ άλλων, οχλήσεις που καταγγέλθηκαν. Έγιναν αρκετές μελέτες και καταρτίστηκε ένα σχέδιο για μείωση της περιφερειακής κυκλοφοριακής συμφόρησης για το Ν14. Μία μελέτη σημείωσε, ειδικότερα, αύξηση της ρύπανσης, και πιο συγκεκριμένα της ηχορύπανσης πέραν των νόμιμων κανόνων. Άλλη έκθεση ανέφερε, τη πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών ψυχοφυσιολογικών ασθενειών και ίσως ακόμη και μείωση του προσδόκιμου ζωής των κατοίκων.
Στα τέλη του 2008 άνοιξε παράδρομος στον Α2, ο οποίος μείωσε την κυκλοφορία στο Ν14 σε αποδεκτό επίπεδο, όπως επιβεβαιώθηκε από τους προσφεύγοντες.
Το 2009, οι προσφεύγοντες άσκησαν αγωγή κατά του Δημοσίου, ζητώντας αποζημίωση, η οποία απορρίφθηκε από τα δικαστήρια.
Στις 30 Νοεμβρίου 2010, πραγματογνώμονας που διορίστηκε από το δικαστήριο συνέταξε έκθεση σχετικά με το αν η διαχείριση εκ μέρους των αρχών της κυκλοφορίας ήταν επαρκής. Ο πραγματογνώμονας επισήμανε πολλές δυσκολίες που σχετίζονται με την αύξηση της κυκλοφορίας στο Ν14 για τους κατοίκους, και ότι μέρος της αύξησης είχε προκληθεί από την αύξηση της κυκλοφορίας των εμπορικών καταστημάτων κατά μήκος της διαδρομής και το γεγονός ότι το παρακείμενο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου παρέμεινε χωρίς διόδια. Ο πραγματογνώμονας δήλωσε ότι αν και η αύξηση δεν θα μπορούσε να προβλεφθεί, η απάντηση των αρχών σχετικά με όλα τα ζητήματα εκτός από τις ad hoc λύσεις του 2006 ήταν επαρκής. Ο εμπειρογνώμονας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επέκταση του αυτοκινητόδρομου προσέφερε αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα στο συντομότερο δυνατό χρόνο.
Το περιφερειακό δικαστήριο διαπίστωσε ότι, παρά την υπερβολική ηχορύπανση, οι αρχές έσπευσαν να αναγνωρίσουν τα προβλήματα για τους κατοίκους και έχουν προχωρήσει με ad hoc και μακροπρόθεσμες λύσεις. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αρχές ενήργησαν νόμιμα. Ωστόσο δεν επιδίκασε αποζημίωση.
Η έφεση των προσφευγόντων απορρίφθηκε το 2013 και η αίτηση αναίρεσης από έναν προσφεύγοντα στις εγχώριες διαδικασίες απορρίφθηκε για διαδικαστικούς λόγους.
Βασιζόμενοι στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της κατοικίας), οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ότι η δρομολόγηση της κυκλοφορίας από το Α2 στο Ν14 είχε καταστρέψει την ειρηνική απόλαυση της οικίας τους.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι τα άτομα έχουν δικαίωμα στην ειρηνική απόλαυση της κατοικίας τους. Δήλωσε ότι αν και δεν υπήρχε ρητό δικαίωμα στη Σύμβαση για ένα καθαρό και ήσυχο περιβάλλον, όταν το άτομο επηρεαζόταν άμεσα και σοβαρά από έντονη περιβαλλοντική βλάβη, όπως η ηχορύπανση ή άλλες μορφές ρύπανσης, ενδέχεται να προκύψει ζήτημα βάσει του άρθρου 8.
Το Δικαστήριο σημείωσε τη διαπίστωση του περιφερειακού δικαστηρίου ότι τα επίπεδα ηχορύπανσης είχαν ξεπεράσει τα νόμιμα όρια. Ο πυρήνας της καταγγελίας των προσφευγόντων ήταν ότι τα ζητήματα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν οι αρχές ήταν πιο επιμελείς στην υλοποίηση των σχεδίων διαχείρισης της οδικής κυκλοφορίας. Ειδικότερα, οι αρχές δεν είχαν λάβει υπόψη τις αντιρρήσεις του Δημάρχου του Stryków σχετικά με το τελικό σημείο του αυτοκινητοδρόμου και οι εκθέσεις που είχαν ληφθεί υπόψιν στις αποφάσεις των αρχών δεν είχαν λάβει υπόψιν τον αντίκτυπο της αύξησης της κυκλοφορίας στο Ν14 και τον αντίκτυπό του στους κατοίκους της περιοχής, αλλά είχαν λάβει μόνο υπόψιν την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η διαμετακομιστική κυκλοφορία (και όχι η τοπική εμπορική κίνηση) πρέπει να θεωρείται υπεύθυνη για ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης της κίνησης στην περιοχή, ειδικά τη νύχτα.
Η κυβέρνηση δήλωσε ότι η αύξηση της κίνησης δεν ήταν προβλέψιμη. Το Δικαστήριο διαφώνησε, διαπιστώνοντας, στην πραγματικότητα, ότι οι αρχές αγνόησαν εν γνώσει τους το πρόβλημα από το 1996 και είχαν συνεχίσει με την ανάπτυξη του έργου του αυτοκινητόδρομου με πλήρη αδιαφορία για την ευημερία των κατοίκων της περιοχής, αγνοώντας την ένσταση για το προσωρινό τελικό σημείο του αυτοκινητοδρόμου. Σημείωσε ότι οι αρχές αντιμετώπισαν δύσκολες επιλογές στη διαχείριση της κατασκευής του αυτοκινητόδρομου και είχαν κάνει κάποια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τα εν λόγω ζητήματα. Ωστόσο, οι προσπάθειές τους δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα επειδή για διάφορους λόγους ο αυτοκινητόδρομος Α2-Ν14 παρέμενε η καλύτερη επιλογή για πολλούς οδηγούς. Κατά συνέπεια, το κράτος είχε ευνοήσει τους οδηγούς σε σχέση με τους κατοίκους.
Συνολικά, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εκτροπή της κυκλοφορίας από την κατοικία των προσφευγόντων και η έλλειψη επαρκούς ανταπόκρισης των αρχών είχε βλάψει την ειρηνική απόλαυση της οικίας κατά παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδίκασε σε καθέναν από τους προσφεύγοντες 10.000 ευρώ ως αποζημίωση και 750 ευρώ συνολικά για δικαστικά και άλλα έξοδα.
