Οταν το 2015 μια χούφτα επιστημόνων προσπάθησε να αξιολογήσει τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στις πλημμύρες στο Ηνωμένο Βασίλειο που είχαν φθάσει σε επίπεδο ρεκόρ, η υποδοχή τους υπήρξε ψυχρή και το εγχείρημά τους χαρακτηρίσθηκε «μη επιστημονικό». Εξι χρόνια μετά, η δουλειά τους θεωρείται πλέον αξιόπιστη.
Από τις αρχές του Ιουλίου, οι επιστήμονες του World Weather Attribution ανακοίνωσαν ότι η κλιματική αλλαγή αύξησε κατά 150 φορές τις πιθανότητες επέλευσης του κύματος καύσωνα που έπληξε τον Ιούνιο τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά.
Το World Weather Attribution (WWA) που συγκεντρώνει ειδικούς διαφόρων ερευνητικών ινστιτούτων στον κόσμο, ειδικεύεται στην ανάλυση της πιθανής σχέσης ανάμεσα σε ένα συγκεκριμένο ακραίο μετεωρολογικό γεγονός και την υπερθέρμανση του πλανήτη, υπολογίζοντας σε πολύ λίγο χρόνο την πιθανότητα να είχε σημειωθεί χωρίς την κλιματική απορρύθμιση που συνδέεται με την εκπομπή αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
«Θέλαμε να προωθήσουμε την εξέλιξη της συζήτησης, αλλά δεν πιστεύαμε ότι θα λειτουργούσε τόσο καλά», εξηγεί ο κλιματολόγος Friederike Otto, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που δημιούργησε το WWA το 2014 μαζί με τον Geert Jan van Oldenborgh του Royal Netherlands Meteorological Institute, ο οποίος πέθανε από καρκίνο στις 12 Οκτωβρίου.
Ο ερευνητής, που θα έκλεινε σήμερα τα 60 χρόνια του, ανέπτυξε επίσης το site Climate explorer, που δίνει πρόσβαση σε κλιματικά δεδομένα σε ερευνητές σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Πολύ απογοητευτικό»
Η έρευνα σχετικά με τις σχέσεις ανάμεσα στην κλιματική αλλαγή και τις κλιματικές καταστροφές χρονολογείται εδώ και είκοσι χρόνια. Το 2004, βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature έδειχνε ότι ο καύσωνας του 2003 στην Ευρώπη, που προκάλεσε μεγάλο αριθμό θανάτων, έγινε πιθανότερος από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Εκείνη την εποχή, η δημοσίευση μιας τέτοιας έρευνας χρειαζόταν μήνες διότι έπρεπε να αξιολογηθεί από άλλους ειδικούς.
Αντιμέτωποι με κύμα ακραίας ζέστης ή με κατακλυσμιαίες βροχές, οι επιστήμονες εμφανίζονταν διστακτικοί να επιρρίψουν την ευθύνη στην υπερθέρμανση. Ηταν «πολύ απογοητευτικό», λέει ο Friederike Otto.
Σε μία από τις πρώτες του μελέτες, το World Weather Attribution συμπέρανε ότι η κλιματική αλλαγή είχε επιδεινώσει τις πλημμύρες του 2015 στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά απορρίφθηκε από επιστημονική επιθεώρηση τότε, για να δημοσιευθεί λίγα χρόνια αργότερα.
«Πολλά μέλη της επιστημονικής κοινότητας έλεγαν “είναι πολύ εσπευσμένο, δεν είναι επιστήμη, η επιστήμη δεν λειτουργεί έτσι”», θυμάται ο επιστήμονας.
Για να μετρήσει τον ρόλο που παίζει η κλιματική αλλαγή σε ένα ακραίο κλιματικό γεγονός, το WWA συγκρίνει το σημερινό κλίμα, θερμότερο κατά 1,2°C από το μέσον του 19ου αιώνα εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, με την κατάσταση που θα επικρατούσε χωρίς την αύξηση της θερμοκρασίας, χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα και στοιχεία από παρατηρήσεις κατά το παρελθόν.
Εργάζονται επίσης με τοπικούς ειδικούς για να κατανοήσουν καλύτερα το περιβάλλον εντός του οποίου εκτυλίσσονται τα συγκεκριμένα κλιματικά γεγονότα.Ο Ερυθρός Σταυρός και η αμερικανική επιστημονική οργάνωση Climate Central ήταν από τους πρώτους φορείς που συνεργάστηκαν με το WWA.
Το World Weather Attribution ανέπτυξε μία μέθοδο που αξιολογήθηκε από άλλους ειδικούς και έδειξε ότι η ταχεία απόδοση μίας φυσικής καταστροφής στην κλιματική αλλαγή «είναι μία επιχειρησιακή δραστηριότητα», σχολιάζει ο Robert Vautard, ερευνητής του γαλλικού Laboratoire des Sciences du climat et de l’environnement (LSCE).
«Δεν δημοσιεύει κανείς μία μελέτη κάθε φορά που γίνεται μία μετεωρολογική πρόβλεψη», εξηγεί ο κλιματολόγος του LSCE, ο οποίος συμμετέχει στις εργασίες της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ. Αλλά κατά την διάρκεια του καύσωνα στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι θερμοκρασίες ήταν «εκτός κλίμακας».
Σε απόσταση 250 χιλιομέτρων από το Βανκούβερ στον Δυτικό Καναδά, η κοινότητα του Λίτον κατέγραψε επί τρεις συνεχείς ημέρες θερμοκρασίες ρεκόρ που έφθασαν μέχρι τους 49,6°C πριν καταστραφεί από τις φλόγες, που σκότωσαν και δύο ανθρώπους.
Σύμφωνα με τις μελέτες του WWA, με το σημερινό κλίμα, ένα τέτοιο κύμα καύσωνα μπορεί στατιστικά να ενσκήψει μία φορά κάθε 1.000 χρόνια.
Οι ερευνητές έδειξαν επίσης ότι οι θερμοκρασίες που καταγράφηκαν ήταν περί τους 2°C υψηλότερες από ό,τι θα ήταν εάν αυτό το επεισόδιο καύσωνα συνέβαινε κατά την πρώτη περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης.
