Παραβίαση των αρχών της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος
Αντίθετη στο Σύνταγμα κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας η τροποποίηση, μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών, της ρύθμισης για τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες (ΣτΕ 2037/2021).
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, ο Ν. 3852/2010 προέβλεπε ότι στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες, οι οποίες είχαν οριστεί στο σύνολό τους ως μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, ορίζεται Αντιδήμαρχος ο δημοτικός σύμβουλος που έχει εκλεγεί στην εκλογική περιφέρεια της δημοτικής κοινότητας, ανεξαρτήτως της δημοτικής παράταξης στην οποία αυτός ανήκει. Μόνη επιφύλαξη αποτελούσε ότι, εφόσον ανήκει σε δημοτική παράταξη άλλη από αυτήν του Δημάρχου, η παράταξή του δεν θα αντιταχθεί στον ορισμό του. Ο νόμος αυτός ίσχυε κατά τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019.
Με την επίδικη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 περίπτ. στ’ του Ν. 4623/2019, ωστόσο, τροποποιήθηκε η ανωτέρω ρύθμιση περί ορισμού Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες και προβλέφθηκε πλέον ο ορισμός ως Αντιδημάρχου δημοτικού συμβούλου της πλειοψηφούσας δημοτικής παράταξης εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια, άλλως, σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοιος, στην πλησιέστερη.
Το δικαστήριο έκρινε πως με την εν λόγω διάταξη, καθ’ ο μέρος αυτή καταλαμβάνει τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019 δημοτική περίοδο, ο νομοθέτης επεμβαίνει, μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο έχουν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα, στην ανάδειξη οργάνου διοίκησης οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, την οποία είχε εξαρτήσει η ισχύουσα κατά τον χρόνο των εκλογών ρύθμιση από το εκλογικό αποτέλεσμα σε συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια.
Η επέμβαση αυτή, λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπαγορεύθηκε από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, κατά την κρίση του δικαστηρίου μεταβάλλει εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του κατοχυρούμενου στο άρθρο 5 του Συντάγματος δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και νοθεύει την εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων των νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων, η οποία διαμορφώθηκε κατά συνεκτίμηση, εκτός άλλων, και της νομοθετικής πρόβλεψης περί ορισμού στις εν λόγω κοινότητες ως Αντιδημάρχου του εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια δημοτικού συμβούλου, ανεξαρτήτως του αν έχει αυτός εκλεγεί με τον επιτυχόντα ή με άλλο εκλογικό συνδυασμό.
Συνεπώς, η επίδικη διάταξη καθ’ ο μέρος προβλέπεται η άμεση εφαρμογή της, κρίθηκε πως παραβιάζει τις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος, που διέπουν και τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και απορρέουν από το άρθρο 1 παρ. 1 και 2, άρθρο 4 παρ. 1, άρθρο 5 παρ. 1, άρθρο 51 παρ. 3, άρθρο 52 και άρθρο 102 του Συντάγματος.
Δείτε την περίληψη της απόφασης στο adjustice.gr.
