Τι δείχνει ο δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021 που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πρόοοδο έχουν σημειώσει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ στον τομέα της ψηφιοποίησης, αλλά η συνολική εικόνα μεταξύ των κρατών μελών είναι ανομοιογενής και, παρά τη σχετική σύγκλιση, το χάσμα ανάμεσα στους πρωτοπόρους της ΕΕ και σε εκείνους με τις χαμηλότερες επιδόσεις παραμένει μεγάλο.
Αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021, που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο οποίος καταγράφει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ όσον αφορά την ψηφιακή ανταγωνιστικότητα σε τέσσερις τομείς: του ανθρώπινου κεφαλαίου, της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας, της ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι παρά τις βελτιώσεις αυτές, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν συντονισμένες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων του 2030, όπως ορίζονται στην ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης.
Ας σημειωθεί ότι η έκθεση DESI 2021 παρουσιάζει στοιχεία από το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ως επί το πλείστον, τα οποία σκιαγραφούν τις βασικές εξελίξεις στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία κατά το πρώτο έτος της πανδημίας COVID-19. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της νόσου COVID-19 στη χρήση και στην παροχή ψηφιακών υπηρεσιών και τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν έκτοτε δεν αποτυπώνονται στα δεδομένα και θα είναι πιο φανερές στην έκδοση του 2022.
Ψηφιακές δεξιότητες
Όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, το 56 % των ατόμων στην ΕΕ διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Τα στοιχεία δείχνουν ελαφρά αύξηση του αριθμού των ειδικών Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στον ενεργό πληθυσμό: το 2020, η ΕΕ διέθετε 8,4 εκατομμύρια ειδικούς ΤΠΕ έναντι 7,8 εκατομμυρίων το προηγούμενο έτος. Δεδομένου ότι το 55 % των επιχειρήσεων ανέφεραν δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικών ΤΠΕ το 2020, αυτή η έλλειψη υπαλλήλων με προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες συμβάλλει επίσης στον βραδύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων σε πολλά κράτη μέλη. Τα στοιχεία δείχνουν σαφώς ότι πρέπει να αυξηθεί η προσφορές και οι ευκαιρίες κατάρτισης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ψηφιακής δεκαετίας για τις δεξιότητες (βασικές ψηφιακές δεξιότητες για το 80 % του πληθυσμού και 20 εκατομμύρια ειδικοί ΤΠΕ). Αναμένονται σημαντικές βελτιώσεις τα επόμενα έτη, εν μέρει διότι το 17 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που έχει εγκρίνει μέχρι στιγμής το Συμβούλιο προορίζονται για τις ψηφιακές δεξιότητες (περίπου 20 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR).
Οι γυναίκες στην ψηφιακή εποχή
Επίσης, η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τον πίνακα αποτελεσμάτων για τις γυναίκες στην ψηφιακή εποχή, ο οποίος επιβεβαιώνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τις εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες. Μόνο το 19 % των ειδικών ΤΠΕ και περίπου το ένα τρίτο των αποφοίτων θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών είναι γυναίκες.
Συνδεσιμότητα
Τα στοιχεία για τη συνδεσιμότητα δείχνουν βελτίωση των «δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας» (VHCN)∙ προκύπτει ιδίως ότι τα δίκτυα αυτά είναι διαθέσιμα στο 59% των νοικοκυριών στην ΕΕ, έναντι του 50% πριν από ένα έτος, ωστόσο εξακολουθούν να απέχουν πολύ από την καθολική κάλυψη δικτύων Gigabit (στόχος της ψηφιακής δεκαετίας για το 2030). Στις αγροτικές περιοχές, η κάλυψη VHCN αυξήθηκε από 22% το 2019 σε 28 % το 2020. Επιπλέον, 25 κράτη μέλη έχουν εκχωρήσει μέρος του φάσματος συχνοτήτων 5G, σε σύγκριση με 16 κράτη μέλη πριν από ένα έτος. Το 5G διατέθηκε στην αγορά σε 13 κράτη μέλη, καλύπτοντας κυρίως αστικές περιοχές. Σήμερα, η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης μελέτες σχετικά με τις τιμές κινητής και σταθερής ευρυζωνικής σύνδεσης στην Ευρώπη το 2020, με την ευρυζωνική κάλυψη έως τον Ιούνιο του 2020 και με τα εθνικά ευρυζωνικά σχέδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 11 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο (περίπου 13 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR) προορίζονται για τη συνδεσιμότητα.
Ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών
Σχετικά με την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών, σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στη χρήση των τεχνολογιών υπολογιστικού νέφους (από 16 % των εταιρειών το 2018 σε 26 % το 2020).
Οι μεγάλες επιχειρήσεις εξακολουθούν να πρωτοστατούν στη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών: για παράδειγμα, χρησιμοποιούν ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του σχεδιασμού των πόρων της επιχείρησης (ERP) και του λογισμικού υπολογιστικού νέφους πολύ συχνότερα από ό,τι οι ΜΜΕ (80 % και 35 % αντίστοιχα για τον ERP και 48 % έναντι 25 % αντίστοιχα για το υπολογιστικό νέφος).
Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες (14% μαζικά δεδομένα, 25 % ΤΝ και 26% υπολογιστικό νέφος). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο τρέχων βαθμός υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών απέχει πολύ από τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας· φιλοδοξία της ΕΕ για το 2030 είναι το 90% των ΜΜΕ να έχουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, σε σχέση με το 60% το 2020, και τουλάχιστον το 75% των επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες έως το 2030.
Επί του παρόντος, μόνο ένα μικρό μέρος των εταιρειών χρησιμοποιεί μαζικά δεδομένα ακόμη και σε αρκετές από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις, σε αντίθεση με τον στόχο του 75 %. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι περίπου το 15 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο (σχεδόν 18 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR) προορίζονται για τις ψηφιακές ικανότητες και την ψηφιακή έρευνα και ανάπτυξη.
Τα στοιχεία της έκθεσης DESI έρχεται να συμπληρώσει μελέτη που δημοσιεύτηκε σήμερα και αφορά έρευνα για τη συμβολή των ΤΠΕ στις δράσεις περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των επιχειρήσεων της ΕΕ, η οποία αποκαλύπτει ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 66% των εταιρειών που ερωτήθηκαν δήλωσαν πως χρησιμοποιούν λύσεις ΤΠΕ ως μέσο μείωσης του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.
Δημόσιες υπηρεσίες
Τα δεδομένα για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες δεν εμφανίζουν ακόμη σημαντική βελτίωση των υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Κατά το πρώτο έτος της πανδημίας, αρκετά κράτη μέλη δημιούργησαν ή ενίσχυσαν ψηφιακές πλατφόρμες για την παροχή περισσότερων διαδικτυακών υπηρεσιών. Το 37% των ψηφιακών επενδύσεων, στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο, (περίπου 43 δισεκατομμύρια EUR επί συνόλου 117 δισεκατομμυρίων EUR) προορίζονται για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, οπότε αναμένονται σημαντικές βελτιώσεις τα επόμενα έτη. Η Επιτροπή διέθεσε επίσης την έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του 2021 για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η οποία διενεργεί έρευνα στους πολίτες σε 36 ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης.
Τρίτη από το τέλος η Ελλάδα
Η Ελλάδα κατατάσσεται 25η μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ στην έκδοση του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) για το 2021. Παρόλα αυτά, επισημαίνεται από την Κομισιόν ότι συνολικά, η χώρα σημείωσε μικρή πρόοδο όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες και ότι γενικά, καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αρκετών νομοθετικών μεταρρυθμίσεων και έργων.
Η χώρα μας συνεχίζει να βελτιώνει τις επιδόσεις της σε όλες σχεδόν τις παραμέτρους του δείκτη DESI, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η βαθμολογία της εξακολουθεί να είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Βελτίωση στην απασχόληση γυναικών στην ΤΠΕ
Το ποσοστό των απασχολούμενων γυναικών ειδικών Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) επί του συνόλου των ειδικών ΤΠΕ που απασχολούνται στην Ελλάδα αυξάνεται ραγδαία. Η Ελλάδα βελτίωσε τις επιδόσεις της όσον αφορά τη συνδεσιμότητα και άρχισε να αναπτύσσει δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ πιο κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ στην κάλυψη δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας και στη διείσδυση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών με ταχύτητες τουλάχιστον 100Mbps.
Ωστόσο, η ανάπτυξη δικτύων ανθεκτικών στις μελλοντικές εξελίξεις είναι πιθανό να επιταχυνθεί με τις αναμενόμενες επενδύσεις στις οπτικές ίνες (όπως το έργο «Υποδομές Υπερυψηλής
Ευρυζωνικότητας: Ultra-Fast Broadband») και την ανάπτυξη του δικτύου 5G. Η Ελλάδα συγκεντρώνει 99 % στον δείκτη ετοιμότητας 5G, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι έχει εκχωρηθεί το σύνολο σχεδόν των καινοτόμων ζωνών του εναρμονισμένου σε επίπεδο ΕΕ φάσματος 5G.
Ενσωμάτωση στις επιχειρηματικές δραστηριότητες
Όσον αφορά την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Ως προς την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, οι επιδόσεις της Ελλάδας το 2020 υπερβαίνουν τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τον αριθμό των χρηστών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ενώ υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο της ΕΕ ως προς την ετοιμότητα ανοικτών δεδομένων, καθώς η χώρα έχει ήδη εφαρμόσει σχετική νομοθεσία και πολιτικές.
Στις 23 Ιουνίου 2021 η Ελλάδα δημοσίευσε τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-20251 , μια νέα ολιστική ψηφιακή στρατηγική υπό την αιγίδα του υπουργείου Ψηφιακής
Διακυβέρνησης, στην οποία περιγράφονται 455 συγκεκριμένα έργα (145 εκ των οποίων βρίσκονται σε εξέλιξη) τα οποία υλοποιούν τη στρατηγική για την «Ψηφιακή Ελλάδα». Περιλαμβάνει τους
ακόλουθους στρατηγικούς άξονες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας: i) συνδεσιμότητα· ii) ψηφιακές δεξιότητες· iii) ψηφιακό κράτος· iv) ψηφιακή επιχείρηση· v) ψηφιακή καινοτομία· και vi) ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας σε κάθε τομέα της οικονομίας. Η Ελλάδα επιτάχυνε επίσης τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα στηρίξουν την υλοποίηση της νέας ψηφιακής στρατηγικής.
Παράδειγμα αποτελεί η θέσπιση του Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης στις 22 Σεπτεμβρίου 2020, στον οποίο περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων διατάξεων, η μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972 για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και ο οποίος ενοποιεί το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με βασικά στοιχεία. Η Ελλάδα ήταν το πρώτο κράτος μέλος που μετέφερε στο εθνικό της δίκαιο την οδηγία (ΕΕ) 2018/1972 τον Σεπτέμβριο του 2020.
Η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού
Επιπλέον, η ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα της χώρας. Το 2020 η Ελλάδα ενήργησε γρήγορα και αποφασιστικά εν μέσω της κρίσης της COVID-19
προκειμένου να καταστήσει τις δημόσιες υπηρεσίες διαθέσιμες στο διαδίκτυο σε περιόδους περιοριστικών μέτρων και καραντίνας, έτσι ώστε το ευρύ κοινό και οι επιχειρήσεις να συνεχίσουν να
απολαύουν δημόσιων υπηρεσιών εξ αποστάσεως. Η πύλη ηλεκτρονικής διακυβέρνησης «Gov.gr» χρησιμοποιείται πλέον ευρέως από το κοινό. Από την άλλη πλευρά, η ψηφιοποίηση των
επιχειρήσεων παραμένει αργή. Απαιτούνται διαρθρωτικά μέτρα για τη δημιουργία περιβάλλοντος ευνοϊκού προς την ψηφιακή καινοτομία (π.χ. κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας) με έμφαση στις
μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).
Γενικά, καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αρκετών νομοθετικών μεταρρυθμίσεων και έργων.
