- «Ό,τι είναι παράνομο εκτός διαδικτύου είναι παράνομο και στο διαδίκτυο»
Τα τελευταία 20 χρόνια σημαδεύτηκαν από την άνευ προηγουμένου ανάπτυξη του διαδικτυακού κόσμου – την άνοδο νέων τεχνολογιών, εταιρειών, νέων τρόπων εργασίας, αγορών, κρατήσεων χώρων διαμονής ή ακόμη και παραγγελίας φαγητού και μεταφορικού μέσου. Η οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, ο ακρογωνιαίος λίθος της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, εγκρίθηκε το 2000, όταν δημιουργήθηκαν οι πλατφόρμες όπως το Amazon, το Google, το Booking.com κι ενώ το Facebook, το Airbnb και το Instagram δεν υπήρχαν καν.
Η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να συμβαδίζει με τις διαδικτυακές εξελίξεις και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ επεξεργάζεται μια νέα νομοθετική πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) με κατευθυντήριες γραμμές για το νέο διαδικτυακό τοπίο, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών πλατφορμών, ώστε να εξασφαλίσει ένα καλύτερο και πιο ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον για χρήστες και εταιρείες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η οικονομική σημασία της οικονομίας της πλατφόρμας
Μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις των τελευταίων 20 χρόνων είναι η άνοδος των διαδικτυακών πλατφορμών, στις οποίες περιλαμβάνονται διαδικτυακές αγορές, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καταστήματα εφαρμογών (app stores), ιστότοποι σύγκρισης τιμών, καθώς και μηχανές αναζήτησης,Eίναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τη ζωή χωρίς αυτές.
Διευκολύνοντας τις διασυνοριακές συναλλαγές εντός και εκτός της ΕΕ, οι πλατφόρμες έφεραν σημαντικά οφέλη στους καταναλωτές και δημιούργησαν νέες ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους εμπόρους.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα εκατομμύριο επιχειρήσεις της ΕΕ πωλούν ήδη τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους μέσω διαδικτυακών πλατφορμών ενώ πάνω από το 50% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πωλούν τα προϊόντα τους μέσω διαδικτυακών αγορών πραγματοποιούν διασυνοριακές πωλήσεις.
Καλύτερη ρύθμιση των διαδικτυακών πλατφορμών
Οι νέες ευκαιρίες φέρνουν μαζί τους και νέους κινδύνους. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές έχουν εκτεθεί σε νέα είδη παράνομων αγαθών, δραστηριοτήτων και περιεχομένου, ενώ οι νέες διαδικτυακές επιχειρήσεις αγωνίζονται για να εισέλθουν σε μία αγορά που κυριαρχείται από μεγάλες πλατφόρμες. Αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο μεταξύ μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων και εξίσου μεγάλο αριθμό καταναλωτών μέσω της πρόσβασης σε μεγάλες ποσότητες δεδομένων και των υπηρεσιών που προσφέρουν, οι μεγάλες πλατφόρμες έχουν το πλεονέκτημα του ελέγχου και του καθορισμού προτύπων σε σημαντικούς τομείς της ψηφιακής οικονομίας. Η ΕΕ θέλει να ανακτήσει την πρωτοβουλία στη διαμόρφωση αυτών των τομέων σε επίπεδο ΕΕ και να θέσει πρότυπα για τον υπόλοιπο κόσμο.
Τι λύσεις προτείνουν οι ευρωβουλευτές;
Οι ευρωβουλευτές διατύπωσαν τις προτεραιότητές τους όσον αφορά το περιεχόμενο της νομοθετικής πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία της ενιαίας αγοράς:
– Οι κανόνες θα πρέπει να ισχύουν για εταιρείες στην ΕΕ αλλά και εταιρείες εγκατεστημένες εκτός ΕΕ που πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες σε ευρωπαίους καταναλωτές καθώς και για όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες, όχι μόνο στις διαδικτυακές πλατφόρμες.
– Οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι εξίσου ασφαλείς όταν πραγματοποιούν αγορές στο διαδίκτυο όσο θα ήταν και σε «παραδοσιακά» καταστήματα – ό,τι θεωρείται παράνομο εκτός σύνδεσης, θα πρέπει να θεωρείται παράνομο και στο διαδίκτυο. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση εμπόρων που πωλούν πλαστά ή μη ασφαλή προϊόντα.
– Η καθιέρωση κανόνα για τον έλεγχο εταιρειών θα απαιτεί από τις πλατφόρμες να ελέγχουν και να εμποδίζουν τις δόλιες εταιρείες που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους για να πουλήσουν μη ασφαλή προϊόντα ή να διαδώσουν παραπλανητικές πληροφορίες.
– Οι καταναλωτές θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται εάν μια υπηρεσία χρησιμοποιεί ΤΝ και έχει μεγαλύτερο έλεγχο και δικαίωμα εξαίρεσης, ενώ η στοχευμένη διαφήμιση θα πρέπει να ρυθμίζεται πιο αποτελεσματικά.
– Το DSA θα πρέπει να διευκολύνει την είσοδο νέων εταιρειών στην αγορά, αντιμετωπίζοντας την έλλειψη ανταγωνισμού που επιφέρει η κυριαρχία μεγάλων ψηφιακών παικτών – που επί του παρόντος θέτουν τους κανόνες για τους χρήστες και τους ανταγωνιστές τους. Οι προτεινόμενοι κανόνες θα εμποδίζουν τις μεγάλες πλατφόρμες να λειτουργούν ως «πύλες» πρόσβασης στην αγορά.
– Οι κανόνες θα πρέπει να παρέχουν σαφήνεια και καθοδήγηση σχετικά με την αντιμετώπιση του παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου στο διαδίκτυο.
Ιστορικό και επόμενα βήματα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόταση της για μια νέα νομοθετική πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες και για την πράξη για τις ψηφιακές αγορές στις 15 Δεκεμβρίου 2020. Τρεις κοινοβουλευτικές επιτροπές (εσωτερικής αγοράς και προστασίας των καταναλωτών, νομικών θεμάτων και πολιτικών ελευθεριών, δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων) είχαν ήδη συντάξει εκθέσεις με συστάσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με διάφορες πτυχές των δυο πράξεων, οι οποίες εγκρίθηκαν από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου στις 20 Οκτωβρίου.
