Ποιες αλλαγές έρχονται στο εφάπαξ – Παραδείγματα με ποσά
Αλεξάνδρα Κλειδαρά
Αλλαγές στο χρόνο καταβολής του εφάπαξ δρομολογεί το υπουργείο Εργασίας προκειμένου να δίνεται μαζί με την καταβολή της κύριας σύνταξης.
Ειδικότερα προωθείται σχεδιο που προβλέπει την ταυτόχρονη έκδοση του εφάπαξ και της οριστικής σύνταξης, γιατί τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της σύνταξης και για τον υπολογισμό του εφάπαξ είναι κοινά και περιλαμβάνονται στα ΔΑΥΚ των υπαλλήλων.
Σε ένα ποσοστό 70% των αιτήσεων οι χρόνοι απονομής των εφάπαξ έχουν μειωθεί σημαντικά και τα βοηθήματα πληρώνονται κατά μέσο όρο στο τρίμηνο μετά την πληρωμή της πρώτης οριστικής σύνταξης. Ωστόσο η αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης έχει επιβραδύνει τους ρυθμούς απονομής στα εφάπαξ τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 2.500 ως το τέλος του έτους.
Την ίδια στιγμή, σε λίστα αναμονής (για σύνταξη και εφάπαξ) είναι περίπου 18.000 νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης που εκτιμάται ότι θα έχουν υποβληθεί μέσα στο 2021.
Στο μεταξύ η ΕΝΥΠΕΚΚ ζητά την άμεση εφαρμογή της διάταξης του νόμου 4714/2020 άρθρο 117 που προβλέπει ότι οι άμεσα ασφαλισμένοι δύνανται να λάβουν μέρος της εφάπαξ παροχής που δικαιούνται ως προκαταβολή, έναντι της συνολικής εφάπαξ παροχής.
Προϋποθέσεις χορήγησης της προκαταβολής είναι:
- η πάροδος τριών (3) μηνών από την υποβολή αίτησης χορήγησης εφάπαξ παροχής,
- η έκδοση οριστικής απόφασης κύριας σύνταξης γήρατος ή αναπηρίας,
- η πραγματοποίηση ελάχιστου χρόνου ασφάλισης είκοσι (20) ετών αυτοτελώς σε έναν πρώην φορέα Απονομής Εφάπαξ
Τα Ποσά: Πώς υπολογίζεται το εφάπαξ
Το εφάπαξ βαίνει μειούμενο για τα έτη συνταξιοδότησης που συμπληρώνονται από 1ης Ιανουαρίου 2014 και μετά, καθώς με το Νόμο 4387/2016 οι εισφορές που πληρώνονται από το 2014 και εντεύθεν στα ταμεία Πρόνοιας του Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα δεν έχουν ανταποδοτικότητα.
Με την αλλαγή του υπολογισμού, ένας υπάλληλος που θα συνταξιοδοτηθεί το 2021 με 35ετία θα πάρει δύο τμήματα εφάπαξ με τα εξής ποσά:
Το πρώτο τμήμα του εφάπαξ θα είναι για τα έτη ως το 2013 και θα υπολογιστεί με το 60% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης ως το 2013.
Το δεύτερο τμήμα του εφάπαξ θα είναι η επιστροφή των εισφορών που πλήρωσε από το 2014 ως το 2021, χωρίς τόκο.
Για παράδειγμα, υπάλληλος με 36 έτη που συνταξιοδοτείται το 2021 έχει διανύσει 28 έτη ως το 2013 και 8 έτη από 2014 ως 2021. Αν ο μέσος όρος αποδοχών του στο διάστημα 2009-2013 ήταν 1.500 ευρώ, το δικαιούμενο εφάπαξ για το πρώτο τμήμα είναι 25.200 ευρώ (1.500×0,60×23=25.200). Αν ο συντάξιμος μισθός του από το 2014 ως το 2021 είναι κατά μέσο όρο 1.500 ευρώ, τότε το δεύτερο τμήμα εφάπαξ που θα πάρει για αυτά τα 8 έτη θα είναι οι εισφορές 4% που πλήρωνε κάθε μήνα, χωρίς καμία ανταποδοτικότητα. Επομένως, το δεύτερο άτοκο ποσό του εφάπαξ θα είναι 5.760 ευρώ (1.500×0,04×12Χ8=5.760). Το σύνολο του εφάπαξ θα είναι 30.960 ευρώ.
Το σχέδιο για το εφάπαξ
Έκδοση του εφάπαξ μαζί με την οριστική σύνταξη προβλέπει το σχέδιο που βρίσκεται σε εξέλιξη από τα πρώην Ταμεία πρόνοιας του Δημοσίου στα οποία ο χρόνος αναμονής για την είσπραξη του βοηθήματος έχει ήδη μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με το παρελθόν που οι καθυστερήσεις έφταναν στα 3 χρόνια και χρειαζόταν «μέσον» για να βγει νωρίτερα.
Το κλειδί για να βγαίνει το εφάπαξ μαζί με την οριστική σύνταξη βρίσκεται στην ηλεκτρονική απεικόνιση της υπαλληλικής πορείας των ασφαλισμένων μέσω του «ηλεκτρονικού ΔΑΥΚ» (Δελτίο Απεικόνισης Υπηρεσιακής Κατάστασης) που άρχισε να εφαρμόζεται στις συντάξεις του ΕΦΚΑ-Δημοσίου.
Το ηλεκτρονικό ΔΑΥΚ καταγράφει τους μισθούς και τα έτη υπηρεσίας που έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Τα τελευταία δύο χρόνια που το Δελτίο των υπηρεσιακών μεταβολών έχει μπει σε ψηφιακή τροχιά, η ενημέρωση για τα έτη ασφάλισης και τις αποδοχές γίνεται ηλεκτρονικά ώστε όταν φτάνει η ώρα της συνταξιοδότησης, οι χρόνοι να μειώνονται σημαντικά.
Αυτή τη στιγμή το εφάπαξ καταβάλλεται κατά προτεραιότητα στις εξής 4 ειδικές κατηγορίες:
- Στους δικαιούχους που λόγω ασθένειας, χρόνιας πάθησης ή άλλης βλάβης έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
- Στους δικαιούχους που είναι γονείς ή νόμιμοι κηδεμόνες ατόμων που έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
- Στους δικαιούχους που λόγω τυφλότητας συνταξιοδοτούνται με σύνταξη γήρατος με μόνη προϋπόθεση τη 15ετή ασφάλιση.
- Στους δικαιούχους που λαμβάνουν επίδομα παραπληγίας ή τετραπληγίας.
