Του Λεωνίδα Στεργίου
Το 18μηνο πάγωμα των πλειστηριασμών και άλλα μέτρα στήριξης, λόγω πανδημίας, προστατεύουν ευάλωτους και μη οφειλέτες. Αυτό έχει επιβραδύνει τους πλειστηριασμούς για τους μη ευάλωτους, ενώ καθυστερεί την οριστικοποίηση των αιτήσεων στον πτωχευτικό για ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η καθολική προστασία από πλειστηριασμούς και από κάθε ενδιάμεση κίνηση για όλους (ευάλωτους και μη) προκάλεσε μια καθυστέρηση στους πλειστηριασμούς τουλάχιστον κατά 9 με 12 μήνες. Η εξέλιξη αυτή αφορά στους μη ευάλωτους, καθώς τα ευάλωτα νοικοκυριά προστατεύονται και μέσω του νέου πτωχευτικού νόμου, με την έναρξη της διαδικασίας του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Θα περίμενε κάποιος ότι οι περισσότερες, αν όχι όλες οι αιτήσεις στον νέο πτωχευτικό και τον εξωδικαστικό μηχανισμό θα έχουν προχωρήσει. Κι, όμως, από τις 35.753 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί, μόνο 600 έχουν οριστικοποιηθεί και έχει ξεκινήσει επισήμως ο εξωδικαστικός μηχανισμός και η προστασία από πλειστηριασμούς. Οι υπόλοιπες αιτήσεις βρίσκονται σε διάφορα στάδια πριν από την υποβολή της οριστικής αίτησης. Οι κύριες αιτίες της καθυστέρησης είναι οι εξής:
– Πρώτον, ένα μεγάλο μέρος των οφειλετών δεν κινδυνεύει ακόμα από πλειστηριασμούς. Είτε διότι βρίσκεται σε κάποιο νομικό καθεστώς προστασίας (πχ “ουρά” από τον πρώην νόμο Κατσέλη), είτε βρίσκεται σε πρόγραμμα επιδότησης (πχ Γέφυρα 1 που επεκτάθηκε μέχρι τέλος του έτους), είτε σε πρόγραμμα σταδιακής επαναφοράς δόσης από την τράπεζά του, είτε διότι αργούν οι διαδικασίες του πλειστηριασμού λόγω νομικών διαδικασιών και γραφειοκρατίας.
– Δεύτερον, η καθυστέρηση μετράει υπέρ των μη ευάλωτων δανειοληπτών διότι δεν “καίνε” τώρα τη δίμηνη προστασία που τους παρέχει η ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Συνεπώς, όταν θα πλησιάζει εκείνη η στιγμή, τότε οριστικοποιείται η αίτηση για υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό.
– Τρίτον, η καθυστέρηση εντάσσει νέα χρέη που δημιουργούνται από την απόσυρση των μέτρων στήριξης, λόγω της πανδημίας. Για παράδειγμα, προκύπτουν φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, λήγουν προγράμματα αναστολής ή επιδότησης δόσεων δανείων κ.ά. Ειδικά, από Σεπτέμβριο μέχρι τέλος του έτους προκύπτουν πολλές φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις για ιδιώτες και επιχειρηματίες (φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ Οκτωβρίου για τον Νοέμβριο, κ.ά), αλλά και λήξεις των τελευταίων αναστολών δόσεων και επιδοτήσεων δανείων. Για τον λόγο αυτό αναμένεται αύξηση των οριστικοποιήσεων αιτήσεων για τον εξωδικαστικό μηχανισμό μετά τον Νοέμβριο.
Σε ποιο στάδιο βρίσκονται 35.73 αιτήσεις
Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους, από την 1η Ιουνίου, όταν ξεκίνησε ο νέος πτωχευτικός νόμος, έχουν υποβληθεί 35.753 αιτήσεις που αφορούν σε οφειλές άνω των 12 δισ. ευρώ. Από αυτές:
10.915 αιτήσεις βρίσκονται στο πρώτο στάδιο της άρσης του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου, χωρίς να έχουν προχωρήσει στα επόμενα βήματα.
24.838 αιτήσεις που αφορούν οφειλές σχεδόν 9 δισ. ευρώ έχουν αποδεχθεί την άρση απορρήτου και έχουν συμπληρώσει τα στοιχεία (που δεν ήταν διαθέσιμα ηλεκτρονικά) προκειμένου να αντληθούν τα δεδομένα από τους πιστωτές (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης). Από αυτές, εκτιμάται ότι περίπου 6.000 αιτήσεις, η καθυστέρηση οφείλεται σε συνδικαιούχους, συνδιαχειριστές, συνδεδεμένα μέλη, κά. που πρέπει να συμφωνήσουν στην οριστικοποίηση. Επιπλέον, περίπου 8.000 αιτήσεις βρίσκονται σε δικηγορικά και λογιστικά γραφεία από όπου αναμένεται η οριστικοποίηση.
Πλειστηριασμοί
Στο μέτωπο των πλειστηριασμών, μέχρι το τέλος του έτους είναι ζήτημα αν θα πραγματοποιηθούν οι 3.966 που έχουν αναρτηθεί, λόγω έλλειψης χρόνου, ματαιώσεων και αναστολών. Πάντως, η καθυστέρηση των πλειστηριασμών φέρνει τους περισσότερους για το 2022 και το 2023, καθώς το σύστημα πλέον μπορεί να πραγματοποιεί μέχρι 25.000 πλειστηριασμούς τον χρόνο. Από αυτούς, οι περιπτώσεις ευάλωτων νοικοκυριών που απέτυχαν στο στάδιο του εξωδικαστικού και πέρασαν σε εκείνο της πτώχευσης, εκτιμώνται γύρω στους 3.000-4.000 ετησίως. Όμως, στην πραγματικότητα, θα είναι αρκετά λιγότεροι έως μηδενικοί -τουλάχιστον στο πρώτο διάστημα-, λόγω της λειτουργίας του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων από τα τέλη του 2022. Ο Φορέας αυτός θα αποκτά τις κατοικίες των ευάλωτων που απέτυχαν να ρυθμίσουν τις οφειλές, θα τις νοικιάζει για 12 έτη στους πρώην ιδιοκτήτες του, οι οποίοι θα μπορούν να λαμβάνουν και στεγαστικό επίδομα. Μόνο εάν δεν πληρωθούν περισσότερα από τρία ενοίκια, ο Φορέας μπορεί να προχωρήσει σε πλειστηριασμό.
