Οι συνομιλίες μεταξύ των ηγετών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ενεργειακή πολιτική έληξαν χωρίς κάποια συμφωνία την Πέμπτη (16 Δεκεμβρίου), καθώς τα κράτη διαφωνούσαν για το πώς θα ανταποκριθούν στις υψηλές τιμές άνθρακα και στους επερχόμενους κανόνες για τις πράσινες επενδύσεις.
Οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής για να συζητήσουν διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας. Ορισμένα κράτη μέλη (και κυρίως η Πολωνία) πίεσαν την ΕΕ να περιορίσει τις ασταθείς τιμές στην αγορά άνθρακα, περιορίζοντας την κερδοσκοπική δραστηριότητα, μια στάση που έρχεται σε αντίθεση με αυτή άλλων χωρών – συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας.
Μια άλλη διαμάχη προέκυψε σχετικά με το αν η ΕΕ θα πρέπει να χαρακτηρίσει το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια ως επενδύσεις φιλικές προς το κλίμα. Ορισμένα κράτη ασκούν πίεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε εντός του μήνα να προτείνει τους κανόνες για τη «βιώσιμη χρηματοδότηση και ταξινόμηση».
Οι συνομιλίες διακόπηκαν χωρίς συμφωνία επί των διαφόρων ενεργειακών ζητημάτων, αφού οι ηγέτες δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε ένα τελικό κείμενο.
«Συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχαν διαφορετικές απόψεις γύρω από το τραπέζι και δεν μπορέσαμε να καταλήξουμε σε συμφωνία επί των συμπερασμάτων που παρουσιάστηκαν» – όπως δήλωσε ο πρόεδρος της συνόδου κορυφής της ΕΕ Σαρλ Μισέλ. Πρόσθεσε ότι οι ηγέτες θα συζητήσουν εκ νέου το θέμα σε μελλοντική σύνοδο.
Πολωνία, Ουγγαρία κατά της αγοράς άνθρακα
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι επέκρινε τις διακυμάνσεις των τιμών CO2, οι οποίες -όπως είπε- ωφελούν κυρίως τους κερδοσκόπους.
«Οι τιμές του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) θα πρέπει να είναι σταθερές και λογικά προβλέψιμες» – όπως δήλωσε ο Μοραβιέτσκι, προσθέτοντας ότι η Πολωνία πρότεινε αλλαγές σχετικά με την αγορά άνθρακα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Μοραβιέτσκι υποστηρίχθηκε από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος προσήλθε στη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη, κατηγορώντας τις Βρυξέλλες για «κακές ρυθμίσεις» που οδήγησαν στην άνοδο των τιμών της ενέργειας.
Η τιμή αναφοράς του άνθρακα στην Ευρώπη εκτοξεύθηκε σε νέο υψηλό ρεκόρ ύψους 90,75 ευρώ ανά τόνο την περασμένη εβδομάδα, έχοντας αυξηθεί κατά περισσότερο από 50% από τις αρχές Νοεμβρίου εν μέσω της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου και της επικείμενης λήξης των δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ. Η τιμή του CO2 ξεκίνησε το έτος περίπου στα 31 ευρώ ανά τόνο.
Οι αναλυτές λένε ότι η ραγδαία άνοδος των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας οφείλεται κυρίως στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για φυσικό αέριο και στην οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε η δεξαμενή σκέψης Ember δείχνουν επίσης ότι οι τιμές του διοξειδίου του άνθρακα συμβάλλουν ελάχιστα στην αύξηση των τιμών του ηλεκτρισμού – μια ανάλυση που συμμερίστηκε και το περιβάλλον της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ένα προσχέδιο των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής είχε ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εμβαθύνει την παρακολούθηση των συναλλαγών του ΣΕΔΕ της ΕΕ. Η Ισπανία ζήτησε επίσης να περιοριστεί η κερδοσκοπική δραστηριότητα τους τελευταίους μήνες.
Όμως η προσπάθεια τελικά εγκαταλείφθηκε, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε μια κοινή θέση.
Ο Βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ ζήτησε μια βαθύτερη μελέτη των αιτιών της αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. «Κατά τη γνώμη μου, οι εκθέσεις δεν έχουν το απαραίτητο βάθος, επειδή απλώς αναφέρουν ότι δεν έχει ανακαλυφθεί η κερδοσκοπία», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
«Περιμένουμε περισσότερα από την ανάλυση», πρόσθεσε.
Ταξινόμηση
Μια ακόμη διαμάχη αφορούσε την ταξινόμηση της ΕΕ για την πράσινη χρηματοδότηση, η οποία καθορίζει ποιές επενδύσεις στην Ευρώπη μπορούν να χαρακτηριστούν ως «βιώσιμες» για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Αναμένεται επίσης οι Βρυξέλλες να αποφασίσουν αν θα χαρακτηρίσουν το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια ως επενδύσεις φιλικές προς το κλίμα μέχρι το τέλος του μήνα.
Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι σχεδιάζει να προτείνει τους κανόνες αυτόν τον μήνα, αλλά αγωνίζεται να επιλύσει τις εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των χωρών που διαφωνούν σχετικά με το ποια καύσιμα αξίζουν την «πράσινη» ετικέτα.
Η Γαλλία ηγείται μιας ομάδας δώδεκα χωρών της ΕΕ που πιέζουν για την αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας ως πράσινης πηγής ενέργειας στο πλαίσιο της ταξινόμησης.
Ωστόσο, η Αυστρία απείλησε να μηνύσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εάν συμπεριλάβει την πυρηνική ενέργεια στην ταξινόμηση, κερδίζοντας μάλιστα τη διαγραφή της αναφοράς στην πυρηνική ενέργεια από τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής.
«Κερδίσαμε μια μάχη σήμερα, αλλά όχι ακόμη τον πόλεμο για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε ο καγκελάριος της Αυστρίας Καρλ Νεχάμερ μετά τη σύνοδο. «Η Αυστρία κατέστησε σαφές ότι η πυρηνική ενέργεια δεν έχει μέλλον», δήλωσε.
Η Γερμανία, η οποία θα εγκαταλείψει την πυρηνική ενέργεια το 2022, έχει υιοθετήσει μια πιο διαλλακτική στάση.
«Ο κόσμος υπερεκτιμά τη σημασία αυτού του ζητήματος» – όπως δήλωσε ο Όλαφ Σολτς, ο νέος Γερμανός καγκελάριος που παραχώρησε συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
«Δεν θα πρέπει να υπερβάλλουμε για τη σημασία του θέματος αυτού», πρόσθεσε – λέγοντας ότι το ζήτημα σχετίζεται κυρίως με τη χρηματοδότηση και δεν θα παρεμβαίνει στην ατομική πορεία των χωρών της ΕΕ να γίνουν ουδέτερες ως προς τον άνθρακα.
