Ποιους θα ασφαλίζει, τι αλλαγές θα επιφέρει και ποιες εγγυήσεις αναλαμβάνει το Κράτος
Κώστας Παπαδής
Πρεμιέρα χθες για το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Πλέον, το σύνολο των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας – ανεξαρτήτως ηλικίας – θα ασφαλίζονται στο νέο ταμείο, εφόσον απασχολούνται σε κλάδο στον οποίο η επικουρική ασφάλιση είναι υποχρεωτική.
Προαιρετικά από την 1η Ιανουαρίου 2023 μπορούν – δύνανται να υπαχθούν στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ, οι εξής κατηγορίες ασφαλισμένων: ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΕΑΕΠ) που έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά και οι οποίοι επιθυμούν να μεταβούν από τον προαναφερόμενο Κλάδο στο ΤΕΚΑ. Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της για υπαγωγή στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ, έως το τέλος του 2023.
Το νέο ταμείο υπόσχεται αυξημένες επικουρικές παροχές ιδιαιτέρως μετά από τη διάρκεια 25ετούς ασφάλισης, από την επένδυση των ατομικών εισφορών.
Δημιουργεί ατομικούς λογαριασμούς – κουμπαράδες με τα ποσά των εισφορών και τις αποδόσεις τους για κάθε ασφαλισμένο. Προβλέπει μίνιμουμ εγγύηση στις παροχές αναλόγως με τις συσσωρευμένες εισφορές του ατομικού κουμπαρά.
Παρέχει ευχέρειας επιλογής – ανά τριετία – σε κάθε ασφαλισμένο, για την επένδυση των εισφορών του σε επενδυτικά προϊόντα υψηλού, ενδιάμεσου και χαμηλού ρίσκου.
Επίσης παρέχει επικουρική κάλυψη σε συντάξεις θανάτου (χηρείας) όπως και οι αναπηρικές, ενώ διασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρα της επικουρικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας: το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης στηρίζεται στη διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου (βασική αρχή των ασφαλίσεων), μειώνοντας έτσι την υπερβολική έκθεση του συστήματος στον «δηµογραφικό κίνδυνο», έχει δηµόσιο χαρακτήρα, προστατεύει τις υφιστάμενες συντάξεις –κύριες και επικουρικές – δημιουργεί αποταμιεύσεις, σηµαντικό τµήµα των οποίων θα διατεθεί για χρηµατοδότηση επενδύσεων στη χώρα µας, προωθεί τη διαφάνεια στη διαχείριση των πόρων των ασφαλισµένων και αποκαθιστά την εµπιστοσύνη στο σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργώντας ισχυρά αντικίνητρα για την ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία.
Επίσης, με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης εισάγεται μια ακόμα καινοτομία για το ασφαλιστικό μας σύστημα: ο νέος ασφαλισμένος ανά πάσα στιγμή, θα μπορεί να έχει πρόσβαση στα στοιχεία του «ατομικού του κουμπαρά» μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου. Με την πλήρη ανάπτυξη του συστήματος θα βλέπει τις εισφορές, τις αποδόσεις και το σωρευμένο κεφάλαιό του όπως σήμερα μπορεί να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.
Ποιους αφορά
Το νέο σύστημα αφορά: Τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας . Τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι). Σε εθελοντική βάση, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.
Ποιους δεν αφορά
Τους σημερινούς συνταξιούχους, τους σημερινούς ασφαλισμένους άνω των 35 ετών, και τους σημερινούς ασφαλισμένους κάτω των 35 ετών οι οποίου θα επιλέξουν να παραμείνουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Το νέο σύστημα δεν επιφέρει καμία αλλαγή και δεν θίγει τις συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει
στη σύνταξη. Δεν επιφέρει καμία αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο ισχύον σύστημα επικουρικής ασφάλισης.
Δημόσιος χαρακτήρας συστήματος
Η νέα επικουρική ασφάλιση παραμένει δημόσια, ως μέρος του λεγόμενου πρώτου πυλώνα ασφάλισης, για τον οποίο το κράτος εγγυάται συνταγματικά και φέρει την πλήρη ευθύνη λειτουργίας του.
Ύψος Εισφορών
Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα.
Αποταμίευση για τη νέα γενιά
Tο νέο σύστημα θα είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται για τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων. Δημιουργείται, δηλαδή, ένα μεγάλο αποθεματικό κεφάλαιο αποκλειστικά για τις συντάξεις των νέων εργαζομένων, που θαλειτουργήσει και ως μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας.
Ατομικός κουμπαράς – Διαφάνεια
Ενισχύεται η διαφάνεια. Για κάθε νέο ασφαλισμένο θα δημιουργηθεί ατομικός λογαριασμός στον οποίο θα καταγράφονται οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη για τον μισθωτό ή από τον ίδιο εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο καθώς και οι αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του. Ανά πάσα στιγμή ο ασφαλισμένος θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου όπως, για παράδειγμα,μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.
Οι εγγυήσεις
Με το νέο σύστημα το κράτος αναλαμβάνει τέσσεριςεγγυήσεις απέναντι στους ασφαλισμένους:
1. Εγγυάται την καταβολή των συντάξεων του υφισταμένου συστήματος όπως θα γινόταν εάν δεν υπήρχαν αλλαγές στο σύστημα.
2. Στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που οι σωρευτικές αποδόσεις των επενδύσεων του ατομικού λογαριασμού του ασφαλισμένου στο νέο σύστημα είναι αρνητικές, το κράτος εγγυάται ότι η επικουρική του σύνταξη θα αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε ο ασφαλισμένος σε πραγματικούς όρους. Δηλαδή προστατεύει τους ασφαλισμένους από τυχόν ακραίες διακυμάνσεις των αγορών.
3. Προβλέπεται ελάχιστο ποσό κατώτατης επικουρικής σύνταξης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή θανάτου του ασφαλισμένου.
4. Επιστρέφεται το σύνολο των εισφορών ακόμη κι αν ο ασφαλισμένος δεν θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, δηλαδή έχει λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης στο σύστημα, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
