Προβλέπει υψηλές τιμές ενέργειας για τα επόμενα τρία χρόνια
Η παγκόσμια «έκρηξη» στη ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να οδηγήσει σε τρία ακόμη σκληρά χρόνια αστάθειας της αγοράς, αλλά και σε ρεκόρ ρύπανσης από εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, εκτός αν τα κράτη προχωρήσουν σε σημαντικές αλλαγές στις μεθόδους παραγωγής ηλεκτρισμού, προειδοποιεί το παρατηρητήριο της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) κατέγραψε την μεγαλύτερη αύξηση όλων των εποχών στη ζήτηση ενέργειας τη χρονιά που μας πέρασε, η οποία οδήγησε σημαντικές οικονομίες σε μπλακάουτ και είχε ως αποτέλεσμα τις ιστορικά υψηλές τιμές αγοράς ενέργειας – αλλά και εκπομπών.
Η ετήσια έκθεση της ΔΟΕ για την ηλεκτρική ενέργεια προειδοποιεί ότι η τάση αυτή θα μπορούσε να συνεχιστεί ακόμη και για τρία ακόμη χρόνια, με σοβαρές επιπτώσεις για τους καταναλωτές και τις οικονομίες, εκτός αν υπάρξουν άμεσα δομικές αλλαγές στις μεθόδους παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.
Κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών
«Οι ραγδαίες αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος τον τελευταίο καιρό, προκαλούν δυσκολίες σε πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο και υπάρχει κίνδυνος να μετατραπούν σε αιτία κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών», τόνισε ο εκτελεστικός διευθυντής του ΔΟΕ, Φατίχ Μπιρόλ.
Ο ΔΟΕ διαπίστωσε ότι η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκε κατά 6% στη διάρκεια του περασμένου έτους, ως συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία το 2020. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί μετά το 2010, όταν οι οικονομίες είχαν αρχίσει να αναρρώνουν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η συνολική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος ξεπέρασε τα 1.500 Τεραβάτ/ώρα, και ήταν η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ.
Ασία και Ευρώπη
Περίπου η μισή αύξηση της ζήτησης οφείλεται αποκλειστικά στην Κίνα, όπου εκτιμάται στο +10% σε σχέση με το 2020. Η Κίνα και η Ινδία αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα διακοπών ρεύματος στο δεύτερο μισό του έτους, επειδή το απόθεμα άνθρακα που είχαν στη διάθεσή τους δεν αρκούσε για να καλύψει τις απαιτήσεις των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας, γεγονός που οδήγησε σε οικονομική επιβράδυνση στην Ασία.
Στη Βρετανία, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν αγγίξει επίπεδα-ρεκόρ στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, εν μέρει επειδή το ηλεκτρικό δίκτυο εξακολουθεί να στηρίζεται σε εργοστάσια που παράγουν ενέργεια μέσω της καύσης φυσικού αερίου, περίπου για το 50% του παραγόμενου ρεύματος. Το κόστος λειτουργίας των εργοστασίων αυτών έχει εκτιναχθεί, με αποτέλεσμα σε ολόκληρη την Ευρώπη να καταγράφονται τιμές λιανικής που σπάνε κάθε προηγούμενο ρεκόρ.
Άλλο ένα αρνητικό ρεκόρ; Αυτό που προκαλούν οι υπερωρίες των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας στις εκπομπές, αφού οι οικονομίες αναγκάζονται να στραφούν στη φθηνότερη λύση του άνθρακα για να περιορίσουν τις γιγάντιες αυξήσεις των τιμών.
Επιτακτική ανάγκη πολιτικών στήριξης
«Οι νομοθέτες θα πρέπει να αναλάβουν άμεσα δράση για να απαλύνουν τις επιπτώσεις για τους πλέον ευάλωτους και να αντιμετωπίσουν τις πραγματικές αιτίες», σημείωσε ο Μπιρόλ. «Μεγαλύτερες επενδύσεις σε τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας με μικρό αποτύπωμα άνθρακα, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση και η πυρηνική ενέργεια – πέραν της διεύρυνσης των ισχυρών και έξυπνων ηλεκτρικών δικτύων – μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε τις σημερινές δυσκολίες».
Η έκθεση του ΔΟΕ διαπίστωσε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξήθηκαν κατά 6% στη διάρκεια του 2021, όμως αυτή η αύξηση δεν ήταν αρκετή για να ανταποκριθεί στην εκτίναξη της ζήτησης, καθώς οι οικονομίες άνοιγαν και πάλι μετά τα ξαφνικά lockdown που είχαν βάλει φρένο στην ανάπτυξη.
Εκτίναξη των εκπομπών
Προκειμένου να ανταποκριθούν στην ανάκαμψη της ζήτησης ενέργειας, τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας μέσω καύσης άνθρακα παρήγαγαν 9% περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, ποσότητα που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το μισό της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης, φτάνοντας σε ποσότητες ρεκόρ εξαιτίας της εκτόξευσης της τιμής του φυσικού αερίου. Η ενέργεια που παράγεται από εργοστάσια μέσω της καύσης φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 2% εντός του 2021, σύμφωνα με τον ΔΟΕ, ενώ από πυρηνικούς σταθμούς κατά 3,5%.
Η επιστροφή των πιο «βρώμικων» πηγών ενέργειας θα οδήγησε στην αύξηση των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την παραγωγή ενέργειας σε όλο τον πλανήτη κατά 7%, σημειώνοντας ρεκόρ μετά την ύφεση των δύο ετών που είχαν προηγηθεί, τονίζει ο ΔΟΕ.
Σε κίνδυνο οι κλιματικοί στόχοι
Ο Μπιρόλ προειδοποιεί ότι οι εκπομπές που οφείλονται στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος θα πρέπει να μειωθούν κατά 55% μέχρι το 2030, αν ο πλανήτης ελπίζει πράγματι να περιορίσει την αύξηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να φτάσει στην «ουδετερότητα άνθρακα» μέχρι το 2050.
«Όμως η απουσία σημαντικής πολιτικής δράσης εκ μέρους των κυβερνήσεων συνεπάγεται ότι οι εκπομπές πρόκειται να παραμείνουν σταθερές για τα επόμενα τρία χρόνια», τόνισε. «Αυτό δεν υπογραμμίζει μόνο την απόσταση που έχουμε να διανύσουμε μέχρι την ουδετερότητα άνθρακα που έχει οριστεί ως στόχος για το 2050, αλλά και τις τεράστιες αλλαγές που απαιτούνται προκειμένου η βιομηχανία ηλεκτρικού ρεύματος να εκπληρώσει τον κρίσιμο ρόλο της στην απανθρακοποίηση του ευρύτερου συστήματος ενέργειας».
