Αποφασιστικό κριτήριο για το αν η κοινοπραξία ενήργησε ως αφανής εταιρία, οπότε ευθύνεται μόνο το μέλος που επιχείρησε τη συναλλαγή, ή ενήργησε ως εν τοις πράγμασι ομόρρυθμη εταιρία είναι το πώς εκδηλώθηκε εξωτερικά η συγκεκριμένη δραστηριότητα
Λόγω έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης της ενάγουσας Κοινοπραξίας, η οποία επιχείρησε να θεμελιώσει αξιώσεις εναντίον των εναγομένων από τη διαχείριση στα πλαίσια εταιρικής σχέσης και κατά παραπομπή στη σύμβαση της εντολής αλλά και με βάση την αδικοπραξία, στηριζόμενη στην υπεξαίρεση χρηματικών ποσών από εντολοδόχο και διαχειριστή, απορρίφθηκε η αγωγή αυτής από το Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών (ΜΠρΠατρών 1/2022).
Σε περίπτωση που η κοινοπραξία επιδιώκει εμπορικό σκοπό, εάν δεν τηρηθούν οι διατυπώσεις σύνταξης εγγράφου και δημοσιότητας, μπορεί να έχει χαρακτήρα είτε αφανούς εταιρίας, με εμφανή εταίρο ένα εκ των μελών της, οπότε προσομοιάζει στην ετερόρρυθμη εταιρία, με απεριορίστως ευθυνόμενο μόνο τον εμφανή εταίρο, είτε ομόρρυθμης εν τοις πράγμασι εταιρίας, με απεριορίστως και εις ολόκληρο ευθυνόμενα πάντα τα μέλη αυτής για τις εκ της δραστηριότητάς της υποχρεώσεις.
Αποφασιστικό κριτήριο για το αν σε συγκεκριμένη περίπτωση η κοινοπραξία ενήργησε ως αφανής εταιρία, οπότε ευθύνεται μόνο το μέλος που επιχείρησε τη συναλλαγή ή ενήργησε ως εν τοις πράγμασι ομόρρυθμη εταιρία, οπότε ευθύνονται αλληλεγγύως όλα τα μέλη της, είναι το πώς εκδηλώθηκε εξωτερικά η συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Εν προκειμένω, η ενάγουσα κοινοπραξία για την οποία δεν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας και η οποία είχε συσταθεί πριν την ισχύ του Ν. 4072/2012, και ως εκ τούτου δεν απέκτησε νομική προσωπικότητα, έχει εμπορικό σκοπό.
Κρίθηκε δε ότι φέρει τη μορφή της αφανούς εταιρείας με εμφανή εταίρο την εταιρεία που εκπροσωπούν οι εναγόμενοι, ήτοι την «. ΑΤΕ», και αφανή εταίρο την «ΤΕΜΕΚ ΑΤΕ», καθόσον, με βάση τους αγωγικούς ισχυρισμούς, ανάδοχος του έργου ήταν μόνον η «. ΑΤΕ», με την οποία και μόνο συνήφθη η σύμβαση του έργου και στον όνομα της οποίας και μόνον εκδίδονταν οι σχετικοί λογαριασμοί και επομένως μόνον αυτή εμφανιζόταν δια του εκπροσώπου της προς τον τρίτο κύριο του έργου ως ανάδοχος και κατασκευαστής του.
Η δε Κοινοπραξία συστάθηκε μετά τη σύναψη της σύμβασης του έργου, ώστε στην εν λόγω δραστηριότητα η Κοινοπραξία εκδηλώθηκε εξωτερικά υπό τη μορφή της αφανούς εταιρείας. Συνεπώς, για την εν λόγω εταιρική μορφή εφαρμόζονται οι διατάξεις για την αστική εταιρεία. Οτιδήποτε δε αποκτήθηκε κατά την εκτέλεση του ως άνω έργου από τον εμφανή εταίρο, ο οποίος ενεργεί στο όνομα του και όχι για λογαριασμό της Κοινοπραξίας ή του αφανούς εταίρου, περιήλθε στην κυριότητά του και έχει ενοχική υποχρέωση να το καταστήσει κοινό κατά το λόγο της εταιρικής του μερίδας στον αφανή εταίρο, ήτοι εν προκειμένω στην ΤΕΜΕΚ ATΕ. Η τελευταία δε διατηρεί ενοχική αξίωση συμμετοχής στα κέρδη.
Το δικαστήριο διαπίστωσε πως, λόγω της έλλειψης νομικής προσωπικότητας, οι αξιώσεις της ενάγουσας Κοινοπραξίας τόσο από τις κερδοζημίες όσο και από την διαχείριση και την εντολή γεννώνται απευθείας στο πρόσωπο του αφανούς εταίρου και στρέφονται κατά του άλλου εμφανούς εταίρου, δεδομένου ότι η σχέση εντολής συνδέει τους δύο εταίρους και όχι την Κοινοπραξία και τον εμφανή εταίρο. Και τούτο, διότι αφενός η Κοινοπραξία δεν έχει νομική προσωπικότητα και αφετέρου ο εμφανής εταίρος δρα στο όνομά του.
Αντίστοιχα, κρίθηκε πως λόγω της έλλειψης νομικής προσωπικότητας και δεδομένου ότι ο εμφανής εταίρος όσα αποκτά κατά κυριότητα έχει ενοχική μόνον υποχρέωση αναμεταβίβασης, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της υπεξαίρεσης για ό, τι αποκτήθηκε κατά την εκτέλεση της εντολής, αφού δεν είναι ξένο πράγμα και ως εκ τούτου δεν στοιχειοθετείται ούτε αδικοπρακτική ευθύνη του.
Σε κάθε περίπτωση, ελλείψει νομικής προσωπικότητας και αδυναμίας απόκτησης περιουσιακών στοιχείων της Κοινοπραξίας, το δικαστήριο έκρινε πως δεν γεννώνται αυτοτελώς αξιώσεις αποζημίωσης στο πρόσωπό της, πολλώ δε μάλλον δεν γεννώνται αξιώσεις για χρηματική ικανοποίηση.
Επομένως, φορέας των με την αγωγικών αξιώσεων από τη διαχείριση και την εντολή αλλά και από τη συμμετοχή στα κέρδη από τη δράση της Κοινοπραξίας είναι η αφανής εταίρος ΤΕΜΕΚ ΑΤΕ, στρεφόμενη κατά της εμφανούς εταίρου «. ΑΤΕ».
Απόσπασμα απόφασης
Λόγω όμως της έλλειψης νομικής προσωπικότητας οι αξιώσεις τόσο από τις κερδοζημίες όσο και από την διαχείριση και την εντολή γεννώνται απευθείας στο πρόσωπο του αφανούς εταίρου (ή του εν τοις πράγμασι ομορρύθμου εταίρου) και στρέφονται κατά του άλλου εμφανούς εταίρου δεδομένου ότι η σχέση εντολής συνδέει τους δύο εταίρους και όχι την Κοινοπραξία και τον εμφανή εταίρο διότι αφενός η Κοινοπραξία δεν έχει νομική προσωπικότητα και αφετέρου ο εμφανής εταίρος δρα στο όνομα του (σε αντίθεση με την εταιρεία με νομική προσωπικότητα όπου σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, εντολέας είναι το νομικό πρόσωπο της εταιρείας και ο εντολοδόχος διαχειριστής εταίρος δρα για λογαριασμό της).
Αντίστοιχα, λόγω της έλλειψης νομικής προσωπικότητας και δεδομένου ότι ο εμφανής εταίρος όσα αποκτά κατά κυριότητα έχει ενοχική μόνον υποχρέωση αναμεταβίβασης, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της υπεξαίρεσης για ό,τι αποκτήθηκε κατά την εκτέλεση της εντολής αφού δεν είναι ξένο πράγμα και ως εκ τούτου δεν στοιχειοθετείται ούτε αδικοπρακτική ευθύνη του.
Σε κάθε δε περίπτωση, ελλείψει νομικής προσωπικότητας και αδυναμίας απόκτησης περιουσιακών στοιχείων της Κοινοπραξίας, δεν γεννώνται αυτοτελώς αξιώσεις αποζημίωσης στο πρόσωπο της, αλλά όπως προαναφέρθηκε, η Κοινοπραξία είναι φορέας των κατ’ ιδίων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών της. Πολλώ μάλλον δεν γεννώνται αξιώσεις για χρηματική ικανοποίηση ελλείψει νομικής προσωπικότητας αυτής, πέραν του ότι στην αγωγή δεν γίνεται επίκληση συγκεκριμένης υλικής ζημίας, όπως απαιτείται σύμφωνα με τα όσα παραπάνω αναφέρθηκαν ως προς το σημείο αυτό (υπό στοιχείο IV). Επομένως, φορέας των με την αγωγή ασκούμενων αξιώσεων από τη διαχείριση και την εντολή αλλά και από τη συμμετοχή στα κέρδη από τη δράση της Κοινοπραξίας είναι η ως άνω αφανής εταίρος ΤΕΜΕΚ ΑΤΕ, στρεφόμενη κατά της εμφανούς εταίρου «. ΑΤΕ».
Σημειωτέον ότι εν προκειμένω δεν πρόκειται για τη συναλλακτική δράση της Κοινοπραξίας έναντι των τρίτων, προς διευκόλυνση των οποίων αναγνωρίζεται στην Κοινοπραξία περιορισμένη ικανότητα διαδίκου και ικανότητα δικαίου, ως φορέας των κατ’ ιδίαν δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών της. Ενόψει των ανωτέρω, η υπό κρίση αγωγή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη ελλείψει ενεργητικής νομιμοποίησης της ενάγουσας Κοινοπραξίας στην άσκηση των ως άνω αξιώσεων, Η δε επικουρική βάση του αδικαιολόγητου πλουτισμού είναι σε κάθε περίπτωση απορριπτέα ως απαράδεκτη καθόσον δεν νοείται ούτε επικουρικά (δικονομικά) ασκούμενη διότι στηρίζεται στα ίδια με τη σύμβαση και την αδικοπραξία πραγματικά περιστατικά (ΑΠ 104/2003 ΝοΒ 2003.1631).
Τέλος, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων, λόγω του δυσερμήνευτου των κανόνων δικαίου που εφαρμόστηκαν (άρθρο 179 ΚΠολΔ).
Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.
https://www.lawspot.gr/nomika-nea/koinopraxia-ypo-ti-morfi-afanoys-etairias-mprpatron-1-2022
