Το Facebook πρέπει να επιτρέψει τη χρήση ψευδωνύμων στην πλατφόρμα του σύμφωνα με την απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας που εκδόθηκε την Πέμπτη (27 Ιανουαρίου). Μέχρι τώρα, οι χρήστες του Facebook ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν τα πραγματικά τους ονόματα.
Το γερμανικό δικαστήριο, έκρινε ότι ενώ οι χρήστες πρέπει να ενημερώνουν την πλατφόρμα για το πραγματικό τους όνομα, επιτρέπεται να χρησιμοποιούν ψευδώνυμα δημοσίως, καθιστώντας έτσι άκυρους τους όρους χρήσης του Ιανουαρίου 2015 και του Απριλίου 2018 στη Γερμανία.
«Η ακυρότητα της διάταξης σχετικά με την υποχρέωση χρήσης σαφούς ονόματος σημαίνει ότι η διάταξη παύει να ισχύει άνευ αντικατάστασης. Ως εκ τούτου, ο ενάγων έχει αξίωση κατά του εναγομένου να χρησιμοποιεί το δίκτυο με ψευδώνυμο», έκρινε το δικαστήριο.
Η απόφαση βασίστηκε σε αγωγή που κατατέθηκε το 2018 από δύο χρήστες που χρησιμοποίησαν ψευδώνυμο αντί για το πραγματικό τους όνομα για τον λογαριασμό τους στο Facebook.
Το Facebook κάλεσε στη συνέχεια τους δύο χρήστες να επιβεβαιώσουν τα ονόματά τους, αλλά καθώς ο ένας δεν ανταποκρίθηκε, το αντίστοιχο προφίλ στο Facebook διαγράφηκε. Στη συνέχεια, τα θιγόμενα μέρη προσέφυγαν στη δικαιοσύνη.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας έκρινε τώρα ότι οι ενέργειες του Facebook παραβίαζαν τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων, καθώς και τον Γερμανικό Νόμο για τα Τηλεμέσα.
Και αυτό διότι ο Νόμος για τα Τηλεμέσα ορίζει σαφώς ότι οι πάροχοι πρέπει επίσης να επιτρέπουν τη χρήση των υπηρεσιών τους «ανώνυμα ή με ψευδώνυμο», στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό.
Δεν εφαρμόζεται ο Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων
Η απόφαση έχει δεδικασμένο μόνο για υποθέσεις πριν από το 2018, καθώς το σκεπτικό των δικαστών βασίστηκε στην περίοδο πριν από τον Γενικό Κανονισμό της ΕΕ για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ), ο οποίος δεν έχει ρητές διατάξεις σχετικά με την ανωνυμία, ενώ ο προκάτοχός του είχε.
«Ως εκ τούτου, το άμεσο πεδίο εφαρμογής της απόφασής μας περιορίζεται σε παλαιές υποθέσεις», τόνισε ο δικαστής Ulrich Herrmann.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς θα εξελισσόταν μια παρόμοια υπόθεση εάν εφαρμοζόταν ο ΓΚΠΔ.
«Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι η συμπερίληψη των κανόνων του ΓΚΠΔ θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφορετική νομική αξιολόγηση στο μέλλον», δήλωσε στη EURACTIV ο δικηγόρος Stefan Hessel της «Reuschlaw Consultancy».
Αντιθέτως, η ανωνυμοποίηση δεν είναι υποχρεωτική βάσει του ΓΚΠΔ. Αντ’ αυτού, πρέπει να διενεργείται αξιολόγηση κινδύνου για να διαπιστωθεί εάν η ανωνυμοποίηση είναι απαραίτητη για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
«Στον ΓΚΠΔ επιδιωκόταν υψηλότερος βαθμός ευελιξίας, οπότε επιλέχθηκε μια πιο γενικευμένη προσέγγιση αντί της εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων», εξήγησε ο Hessel.
Ως εκ τούτου, το δικαστήριο της Καρλσρούης δεν σχολίασε τον ΓΚΠΔ καθώς θεωρήθηκε ότι δεν είχε σχέση με την απόφαση στην παρούσα υπόθεση. Επιπλέον, το Ανώτατο Δικαστήριο δεν θέλησε να προδικάσει πιθανή αντίθετη απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ.
Επικριτές και συνήγοροι
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με τη λαϊκή γνώμη, καθώς το 64% των πολιτών της ΕΕ υποστηρίζει το δικαίωμα ανώνυμης χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών, όπως προκύπτει από αντιπροσωπευτική έρευνα του ινστιτούτου έρευνας κοινής γνώμης «YouGov».
Σε επίπεδο ΕΕ, το δικαίωμα της ανωνυμίας συζητείται επί του παρόντος και στο πλαίσιο της εμβληματικής Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά επίσης να κατοχυρωθούν κανόνες ανωνυμίας στην επερχόμενη νομοθεσία – αν και στο ελαφρώς διαφορετικό πλαίσιο των ανώνυμων πληρωμών.
«Μόνο η ανωνυμία μας προστατεύει αποτελεσματικά από την πειρατεία, τις απειλές, τον εκφοβισμό, την παρακολούθηση και τις διακρίσεις στο διαδίκτυο», δήλωσε ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων/Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Patrick Breyer, αναφερόμενος στην απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου.
Ωστόσο, η απόφαση δεν πάει αρκετά μακριά, σύμφωνα με τον Breyer.
«Το γεγονός και μόνο ότι τα κοινωνικά δίκτυα δεν επιτρέπεται πλέον να δημοσιεύουν το πραγματικό όνομα δεν προστατεύει αποτελεσματικά από την κατάχρηση», τόνισε.
Άλλωστε, δεν είναι όλοι ομόφωνοι στο ζήτημα της διαδικτυακής ανωνυμίας.
Τον περασμένο Ιούλιο, για παράδειγμα, αρκετοί μη λευκοί Άγγλοι ποδοσφαιριστές ήρθαν αντιμέτωποι με έναν κατακλυσμό ρατσιστικών προσβολών που προέρχονταν κυρίως από ανώνυμους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ως απάντηση, 700.000 χρήστες υπέγραψαν ένα ψήφισμα που απαιτούσε να θεσπιστούν «προϋποθέσεις εξακρίβωσης ταυτότητας» για το άνοιγμα ενός λογαριασμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
