Μαίρη Λαμπαδίτη
Σε 121.000 ανέρχονται οι εκκρεμείς επικουρικές – Οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις σημειώνονται στις υποθέσεις όπου εμπλέκεται το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
«Πρέπει να είσαι ευχαριστημένος που σου βγήκε η κύρια σύνταξη. Τώρα θέλεις και την επικουρική;» Με αυτά ή παραπλήσια λόγια απαντούν οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ στους «άπληστους» συνταξιούχους που, αφού βίωσαν πραγματική οδύσσεια για να πάρουν την κύρια σύνταξη, ξαναμπαίνουν στην ουρά περιμένοντας την επικουρική, η οποία καθυστερεί ακόμα περισσότερο.
Να σημειώσουμε ότι προϋπόθεση για να ξεκινήσει η επεξεργασία του φακέλου της επικουρικής σύνταξης είναι ο ασφαλισμένος να έχει λάβει στα χέρια του την απόφαση με την έκδοση της κύριας σύνταξης.
Η αναμονή μπορεί να φτάσει τα 4, 5, 6, ακόμα και τα 7 χρόνια σε ακραίες περιπτώσεις, όταν ο υποψήφιος συνταξιούχος έχει διανύσει διαδοχικώς ασφαλιστικό χρόνο σε περισσότερα από ένα Ταμεία, συνθήκη που αφορά τους μισούς Ελληνες εργαζομένους.
«Εχω στα χέρια μου περίπτωση πρώην τραπεζοϋπαλλήλου», αποκαλύπτει ο τέως υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης, «που υπέβαλε αίτηση για επικουρική σύνταξη το 2015 και την έλαβε πριν από λίγες ημέρες, το 2022. Δηλαδή η δραματική καθυστέρηση έφτασε τα 7 χρόνια. Ο εν λόγω συνταξιούχος είχε διαδοχική ασφάλιση. Δηλαδή ένα κομμάτι της σύνταξής του έπρεπε να υπολογιστεί από το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ένα κομμάτι από το ΕΤΑΤ, το πρώην Ταμείο των τραπεζών, στο οποίο ο υπολογισμός είναι πραγματικά πολύπλοκος. Οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις σημειώνονται στις υποθέσεις που εμπλέκεται το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Αν ο υποψήφιος δικαιούχος της επικουρικής είναι πολύ άτυχος και ο φάκελός του πάει σε λάθος διεύθυνση, μπορεί να περάσουν και δύο χρόνια για να φτάσει στο σωστό τμήμα».
Ο βασικός λόγος που καθυστερεί η έκδοση των επικουρικών συντάξεων στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι ότι έχει μεταφερθεί μεγάλος αριθμός υπαλλήλων στην έκδοση των κύριων συντάξεων, στην οποία έχει δοθεί έμφαση προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της εκκαθάρισης των εκκρεμών κύριων συντάξεων έως τον Ιούνιο του 2022.
Πηγές του ΕΦΚΑ διαμηνύουν «ας τελειώνουμε πρώτα με τις κύριες και μετά θα επικεντρωθούμε στις επικουρικές. Μάλιστα, σύντομα, τους φακέλους της επικουρικής θα μπορούν να αναλαμβάνουν οι πιστοποιημένοι δικηγόροι και φοροτεχνικοί ώστε να επισπευσθεί σε ένα βαθμό ο ρυθμός έκδοσης».
Σήμερα οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις φτάνουν τις 121.000. Το ύψος της σημερινής επικουρικής, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της έκθεσης ΗΛΙΟΣ, ανέρχεται σε 194,51 ευρώ και οι δικαιούχοι σε 1.234.863.
«Η διαδοχική ασφάλιση δημιουργεί μεγάλα προβλήματα», διαπιστώνει με τη σειρά του ο δικηγόρος ειδικευμένος σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης Δημήτρης Μπούρλος.
«Μεγάλες καθυστερήσεις σημειώνονται όχι μόνο στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, αλλά και στο Ταμείο επικουρικής των εμποροϋπαλλήλων (ΤΕΑΥΕΚ), στο Ταμείο Νομικών, Μηχανικών, ακόμα και στο Δημόσιο. Η επικουρική σύνταξη ενός δημοσίου υπαλλήλου μπορεί να εκδοθεί 3-4 χρόνια μετά την έκδοση της κύριας σύνταξης. Το ίδιο διάστημα, 3-4 χρόνια, μπορεί να καθυστερήσει η επικουρική και στο Ταμείο Νομικών. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι χειρίστηκα μια υπόθεση στην οποία ο δικαιούχος είχε τρία Ταμεία, το πρώην ΙΚΑ, το ΤΕΑΥΕΚ, καθώς και επαγγελματικό ταμείο, με αποτέλεσμα η έκδοση της επικουρικής του σύνταξης να καθυστερήσει 5 χρόνια».
Και δεν φτάνει η πολύχρονη καθυστέρηση, διαπιστώνονται εκ των υστέρων και λάθη στον υπολογισμό, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ να ζητούν μετά από χρόνια την επιστροφή χρημάτων ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Οπως μας αποκαλύπτει ο κ. Μπούρλος, σε δεκάδες περιπτώσεις οι επικουρικές συντάξεις υπολογίστηκαν με το παλαιό ευνοϊκότερο καθεστώς προ του νόμου Κατρούγκαλου και το λάθος διαπιστώθηκε μετά από χρόνια. «Εχω αναλάβει υπόθεση συνταξιούχου που υπέβαλε αίτηση για επικουρική σύνταξη τον Φεβρουάριο του 2015, από τον οποίο ο ΕΦΚΑ ζητάει να επιστρέψει περίπου 7.000 ευρώ», συμπληρώνει ο έμπειρος νομικός.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης που ισχύει από 1ης/1/2015 καθορίζει το ύψος της σύνταξης με πλήθος μεταβλητών, όπως το προσδόκιμο ζωής και τα έτη συσσώρευσης εισφορών. Οσο περισσότερα ασφαλιστικά χρόνια έχει διανύσει μετά το 2015 ο μελλοντικός συνταξιούχος τόσο πιο πολύ θα επηρεαστεί το ύψος της σύνταξής του.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο νέος τρόπος υπολογισμού επιφέρει μεγάλες μειώσεις στις επικουρικές σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα (194 ευρώ) για όσους έχουν διανύσει λίγα χρόνια ασφάλισης. Αντίθετα, ευνοεί όσους μετρούν πολλά χρόνια ασφάλισης, οι οποίοι μπορούν να προσδοκούν υψηλότερες επικουρικές.
Ειδικότερα, ο νέος τρόπος υπολογισμού οδηγεί σε επικουρικές συντάξεις της τάξης των 160-190 ευρώ για τραπεζοϋπαλλήλους, δημοσίους υπαλλήλους, υπαλλήλους ταμείων και γενικώς όσους έχουν πάνω από 35 έτη ασφάλισης στην επικούρηση σε όλα τα πρώην Ταμεία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Αντίθετα, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, μισθωτοί του πρώην ΙΚΑ θα πρέπει να περιμένουν μια επικουρική σύνταξη η οποία μεσοσταθμικά αναμένεται να κυμαίνεται στα 125-150 ευρώ, για όσους έχουν συντάξιμες αποδοχές κοντά στα 1.000 ευρώ.
Υπενθυμίζουμε ότι οι παλαιές επικουρικές μετά τη δραματική περικοπή έως και 50% που υπέστησαν το καλοκαίρι του 2016, μετά την απόφαση του ΣτΕ επέστρεψαν στα προ των μνημονίων επίπεδα.
Ωστόσο, όλα αυτά για τους νέους ήδη αποτελούν παρελθόν, καθώς από την 1η/1/2022 έχει ανοίξει αυλαία το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ).
Σε αυτό θα ενταχθούν υποχρεωτικά οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας μισθωτοί (ιδιωτικού και δημόσιου τομέα) και οι αυταπασχολούμενοι μηχανικοί και δικηγόροι που θα ασφαλιστούν για πρώτη φορά από την 1η Ιανουαρίου 2022.
Προαιρετικά, αν δηλαδή το επιθυμούν, από το 2023 θα μπορούν να ενταχθούν σε αυτό ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών, οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (π.χ. ένας λογιστής), είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα.
Σύμφωνα με το νέο σύστημα, υιοθετείται βαθμιαία η λογική του «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο που θα ενταχθεί στο ΤΕΚΑ. Δηλαδή οι εισφορές των νέων δεν θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, αλλά θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι επικουρικές συντάξεις μπορούν να αυξηθούν έως και 68% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα.
