Ποιοι και πόσο ωφελούνται από την παύση του μέτρου n Πώς η προσφυγή των δικαστικών για την επιστροφή της εισφοράς ανοίγει τον δρόμο και σε άλλους να διεκδικήσουν την αναδρομική καταβολή της
Των Μαρία Βουργάνα και Ηλία Γεωργάκη
Τίτλους τέλους στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης για όλους τους φορολογούμενους βάζει η κυβέρνηση από την 1η Ιανουαρίου 2023. Η οριστική κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, ενός μνημονιακού μέτρου που θεσπίστηκε ως προσωρινό το 2011 αλλά έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα, φέρνει αυξήσεις στις καθαρές αποδοχές για τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα και τους συνταξιούχους με ετήσιο εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ ενώ οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, για τους οποίους έχει ανασταλεί η εισφορά, θα συνεχίσουν να βλέπουν αυξημένες τις μηνιαίες αποδοχές. Με λιγότερο φόρο θα επιβαρύνονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι και όσοι αποκτούν εισοδήματα από ενοίκια, μερίσματα ή τόκους.
Το μέτρο αγγίζει περίπου 1,2 εκατομμύρια φορολογούμενους. Με την πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης που προανήγγειλε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι, από τον πρώτο κιόλας μήνα του 2023, οι μισθωτοί του δημόσιου τομέα και οι συνταξιούχοι θα διαπιστώσουν αυξήσεις στις μηνιαίες αποδοχές τους καθώς σταματάει να παρακρατείται κάθε μήνα εισφορά από τον μισθό ή τη σύνταξή τους.
Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για έναν δημόσιο υπάλληλο με ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ σημαίνει ετήσιο κέρδος 132 ευρώ. Για τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα αλλά και τους φορολογούμενους που αποκτούν εισοδήματα από τον ιδιωτικό τομέα δεν θα αλλάξει κάτι καθώς η εισφορά αλληλεγγύης έχει «παγώσει» από το 2021. 
Η εισφορά αλληλεγγύης θεσπίστηκε ως έκτακτο μνημονιακό μέτρο με το άρθρο 29 του ν. 3986/2011 στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ των φυσικών προσώπων. Η εισφορά θα έπρεπε να καταργηθεί στα τέλη του 2014 αλλά παραμένει μέχρι σήμερα, επιβαρύνοντας εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους. Μάλιστα, όπως έγραψαν πρόσφατα «ΤΑ ΝΕΑ», οι δικαστικοί λειτουργοί αποφάσισαν να διεκδικήσουν την επιστροφή της εισφοράς αλληλεγγύης για το έτος 2021, διά της δικαστικής οδού, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτόν τον δρόμο και για ολόκληρο τον δημόσιο τομέα να διεκδικήσει την αναδρομική καταβολή της.
Ηδη προ των πυλών των δικαστηρίων βρίσκεται μπαράζ τέτοιων προσφυγών, ενώ, όπως εκτιμάται, οι αποφάσεις για τους δικαστικούς λειτουργούς θα αποτελέσουν προπομπό και για ανάλογες οικονομικές διεκδικήσεις από το σύνολο των υπαλλήλων του Δημοσίου, καθώς όπως είναι γνωστό τόσο οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα όσο και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν απαλλαγεί με νόμο (4738/2020) από την υποχρέωση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Θέμα συνταγματικότητας
Υπό αυτό το πρίσμα, της ισότιμης δηλαδή συμμετοχής στα φορολογικά βάρη για όλους τους εργαζομένους, η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων είχε θέσει πριν από περίπου έναν χρόνο επί τάπητος την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, θέτοντας ευθέως ζήτημα συνταγματικότητας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η συζήτηση που άνοιξε εκ μέρους της Ενωσης των δικαστικών λειτουργών δεν αφορούσε μόνο τους ίδιους αλλά ολόκληρο τον δημόσιο τομέα για το έτος 2022.
Διπλή αύξηση θα έχουν από 1ης Ιανουαρίου 2023 οι συνταξιούχοι αφού καταργείται η εισφορά αλληλεγγύης (η κατάργηση αφορά και τους δημοσίους υπαλλήλους), ενώ παράλληλα θα δοθούν πρόσθετες αυξήσεις στις συντάξεις μετά το «ξεπάγωμά» τους, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Οι αυξήσεις στις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων μετά την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης ξεκινούν από 22 ευρώ και ξεπερνούν ακόμη και τα 676 ευρώ τον χρόνο για συγκεκριμένες κατηγορίες δημόσιων λειτουργών. Για παράδειγμα, για εισόδημα 13.000 ευρώ, δηλαδή για καθαρές μηνιαίες αποδοχές 1.083 ευρώ, το ετήσιο όφελος θα είναι 22 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 15.000 ευρώ ή 1.250 ευρώ τον μήνα το όφελος θα είναι 66 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 18.000 ευρώ ή 1.500 ευρώ τον μήνα το ετήσιο κέρδος θα είναι 132 ευρώ, για εισόδημα 20.000 ευρώ ή αποδοχές 1.666 ευρώ το όφελος ανέρχεται σε 176 ευρώ αντίστοιχα, για εισόδημα 25.000 ευρώ τον χρόνο ή 2.083 ευρώ τον μήνα το ετήσιο όφελος θα είναι 426 ευρώ, για ετήσιο εισόδημα 27.000 ευρώ ή 2.250 ευρώ τον μήνα η καθαρή αύξηση διαμορφώνεται σε 526 ευρώ τον χρόνο και για εισόδημα 30.000 ευρώ ή καθαρές μηνιαίες αποδοχές 2.500 ευρώ το κέρδος είναι 676 ευρώ τον χρόνο.
Η εισφορά αλληλεγγύης η οποία έχει ανασταλεί από το 2021 για τους φορολογούμενους με εισοδήματα από τον ιδιωτικό τομέα θα καταργηθεί οριστικά το 2023 και για:
Πολιτικούς δημοσίους υπαλλήλους με ετήσιες αποδοχές άνω των 12.000 ευρώ.
Δημόσιους λειτουργούς, δηλαδή στρατιωτικούς, αστυνομικούς, πυροσβέστες, λιμενικούς, δικαστικούς, γιατρούς του ΕΣΥ, πανεπιστημιακούς, ερευνητές και λοιπούς δημόσιους λειτουργούς με ετήσια εισοδήματα από μισθούς που υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ.
Συνταξιούχους με ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
Μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές, γενικούς και ειδικούς γραμματείς, περιφερειάρχες, δημάρχους, στελέχη των επιχειρήσεων και των οργανισμών του δημόσιου τομέα, των οποίων οι ετήσιες αποδοχές είναι πάρα πολύ υψηλές.
Ποιοι εξαιρούνται
Φέτος από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης απαλλάσσονται:
- Οι μισθοί, τα ημερομίσθια, τα επιδόματα και οι παροχές σε είδος, καθώς και κάθε άλλου είδους αμοιβή που καταβάλλεται τακτικά σε εργαζόμενο στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται και οι αμοιβές που λαμβάνουν μηνιαίως οι απασχολούμενοι με συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και εκδίδοντες τιμολόγια παροχής υπηρεσιών από μπλοκάκια. Υπάγονται επίσης και οι περιστασιακά απασχολούμενοι στον ιδιωτικό τομέα.
- Τα καθαρά κέρδη από την ατομική άσκηση εμπορικής επιχείρησης, επιχείρησης παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριου επαγγέλματος που αποκτήθηκαν το 2021 και θα δηλωθούν με τις φετινές φορολογικές δηλώσεις.
- Τα καθαρά κέρδη του 2021 από την ατομική άσκηση αγροτικής δραστηριότητας τα οποία θα δηλωθούν φέτος.
- Τα ενοίκια ακινήτων που εισπράχθηκαν το 2021 και θα εμφανιστούν στις φετινές φορολογικές δηλώσεις.
- Τα μερίσματα, οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων repos/ reverse repos, τα δικαιώματα που αποκτήθηκαν το 2021 και θα δηλωθούν φέτος.
Την ίδια ώρα, έπειτα από 12 χρόνια απωλειών «ξεπαγώνουν» από το 2023 όλες οι συντάξεις, με προοπτική να δοθεί έστω και μία μικρή αύξηση της τάξεως του 3%-4%. Οπως ορίζεται με τα ισχύοντα (νόμος Βρούτση), από 1/1/2023 οι αυξήσεις στις συντάξεις θα είναι σε ποσοστό 50% κατά τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (τιμάριθμος). Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι αν το ΑΕΠ αυξηθεί κατά 4% και ο ΔΤΚ αυξηθεί κατά 2,5%, τότε η αύξηση στις συντάξεις θα είναι γύρω στο 3%-3,2%.
Τροπολογίες για ομογενείς και υπερηλίκους
Αυξήσεις στις συντάξεις των ομογενών αναμένεται να προκύψουν από τροπολογία που θα ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο για τον ΕΦΚΑ, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης. Σύμφωνα με τον Χατζηδάκη, η σχετική διάταξη αντιμετωπίζει ένα χρονίζον πρόβλημα που υπάρχει με τις συντάξεις που χορηγούνται σε ομογενείς από τη Βόρεια Ηπειρο και από την πρώην Σοβιετική Ενωση και έρχεται να κάνει πράξη τη δέσμευση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη απέναντι στους ομογενείς.
Η βασική αλλαγή θα είναι ότι για φέτος το υποχρεωτικό όριο των 40 ετών για μόνιμη και νόμιμη διαμονή των ομογενών στην Ελλάδα, ώστε να μπορούν να λάβουν την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ, θα μειωθεί στα 30 έτη. Υπολογίζεται ότι από την παρέμβαση αυτή θα ωφεληθούν τουλάχιστον 250.000 ομογενείς που είτε έως τώρα, λόγω του ορίου των 40 ετών, λαμβάνουν πολύ χαμηλές εθνικές συντάξεις είτε πρόκειται να λάβουν κατά το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Παράλληλα, ο Κωστής Χατζηδάκης προσθέτει ότι στις τροπολογίες που θα κατατεθούν στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ρύθμιση για την παράταση χωρίς προϋποθέσεις της ασφαλιστικής ικανότητας των ασφαλισμένων και των μελών των οικογενειών τους για έναν χρόνο, για τους οποίους η ασφαλιστική ικανότητα ανανεωνόταν με ειδικές διατάξεις μέχρι και το 2020. Επιπλέον, θα ξεμπλοκάρει το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης για 7.500 χιλιάδες ανασφάλιστους υπερηλίκους.
