- Κωστής Πλάντζος
Μπλόκο στις μεταβιβάσεις από περιοχές όπου περνάει το Κτηματολόγιο – Συνιδιοκτήτης η Κτηματική Υπηρεσία στους προσωρινούς πίνακες – Στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών παραμένει η λύση
Την κυριότητα σπιτιών, πολεοδομικών τετραγώνων, τεράστιων εκτάσεων ή και χωριών ολόκληρων που ανήκουν πάνω και από έναν αιώνα σε ιδιώτες, αμφισβητούν το Κτηματολόγιο και το ελληνικό Δημόσιο.
Ιδιοκτήτες ακινήτων πέφτουν από τα σύννεφα όταν διαπιστώνουν πως σε περιοχές όπου τελείωσαν οι δηλώσεις κτηματογράφησης, η ακίνητη περιουσία την οποία δήλωσαν εμφανίζεται σαν να ανήκει …στο Κράτος. Τότε ανακαλύπτουν πως πιάστηκαν σε παγίδα και είναι πια «όμηροι» της γραφειοκρατίας, χωρίς να μπορούν να αξιοποιήσουν ή να κινήσουν την «ακίνητη» (πλέον) περιουσία τους –ούτε καν να την μεταβιβάσουν στα παιδιά τους!..
Από το 2018 και μετά, το μεγαλύτερο μέρος της χώρας έχει κτηματογραφηθεί και ήδη αναρτώνται προσωρινοί χάρτες σε δημαρχεία ή άλλα κεντρικά σημεία των περιοχών αυτών, προκειμένου να ελέγξουν όλοι τι έχει δηλωθεί, για να κάνουν τυχόν ενστάσεις τους.
Ο κίνδυνος που όλοι ήξεραν, ήταν μη τυχόν παραλείψουν να δηλώσουν το ακίνητο που έχουν κάπου στην Ελλάδα, γιατί μπορεί να θεωρηθεί «αγνώστου ιδιοκτήτου» και να χρειαστούν δικαστήρια για να μην περάσει στην κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου. Ή επίσης να δηλώσει κάποιος άλλος ότι του ανήκει το δικό τους ακίνητο, επικαλούμενος χαρτιά, συμβολαιογραφικές πράξεις, «δια λόγου» συμβόλαια, χρησικτησία, μαρτυρίες κλπ.
Δεν φαντάζονταν καν όμως πολλοί, ότι στις περιοχές όπου δηλώνουν τις περιουσίες τους, το ίδιο κάνει ουσιαστικά και το Δημόσιο, προκειμένου να διασφαλίσει την δική του ακίνητη περιουσία από επίδοξους καταπατητές. Και τότε μπορεί το Δημόσιο να εμφανίζεται σαν … συνιδιοκτήτης στο ίδιο του το σπίτι.
«Κλειδί» της υπόθεσης είναι αν η τοπική Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου προβεί σε ενέργειες διεκδίκησης της περιουσίας που δηλώνουν ιδιώτες ή όχι. Αυτό συμβαίνει σε περιοχές όπου κάποια αεροφωτογράφηση (πχ του 1942) απεικονίζει δάσος, ή κοντά σε αιγιαλούς, όχθες και ποτάμια κλπ.
Σε τέτοια περίπτωση οι ιδιώτες καλούνται να αποδείξουν ότι είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες. Αλλά τα συμβόλαια πολλές φορές δεν αρκούν. Και τότε αρχίζει η κόλαση!
Για παράδειγμα:
· στη Συκιά Χαλκιδικής εδώ και 2 χρόνια ιδιοκτήτες ταλαιπωρούνται επειδή το 1933 διανεμήθηκε γη σε ακτήμονες, αλλά χωρίς να τους δοθούν οριστικοί τίτλοι κυριότητας
· στα Μέγαρα εδώ και 2 μήνες οι ιδιοκτήτες καλούνται να προσκομίσουν τίτλους και έγγραφα (που είναι αδύνατον να έχουν) πριν από …του Όθωνα τα χρόνια (1832-1862)! Επί Όθωνος ένα μέρος της μοναστηριακής γης πέρασε στο Ελληνικό Κράτος, αλλά χωρίς σαφή όρια: πχ αποστάσεις μετριούνταν σε “βουστάδια” ή αναφέρονταν σαν σταθερά όρια κάποια ποτάμια ή δέντρα κλπ που σήμερα δεν υπάρχουν. Και αποτέλεσμα αυτού είναι ότι, σήμερα, η Κτηματική του Δημοσίου αξιώνει την κυριότητα πάνω από 3.000 στρεμμάτων γης στις θέσεις Μαυρατζά, Βούθουλας, Αγ. Νικολάου κλπ.
Σε τέτοιες περιπτώσεις οι τίτλοι που έχουν από τους γονείς και τους παππούδες τους δεν γίνονται δεκτοί από την διοίκηση. Τους ζητούν έγγραφα από εποχές ή περιοχές όπου τα συμβόλαια γίνονταν προφορικά! Αλλά ακόμη και αν το κράτος επέτρεψε την χρήση των επίμαχων εκτάσεων, ή εισέπραξε φόρους και παράβολα από συμβόλαια, μεταβιβάσεις, ΕΝΦΙΑ, κτηματογραφήσεις κλπ, οι πολίτες και οι περιουσίες τους εξακολουθούν να παραμένουν στον αέρα.
Μόνον εάν περάσουν 60 μέρες μετά την ανάρτηση των πινάκων του Κτηματολογίου και δεν σπεύσει η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία ή (το Δασαρχείο, το υπουργείο Γεωργίας κλπ) να υποβάλουν δήλωση ή ένσταση, μπορεί να ησυχάσει ο ιδιώτης πως δεν θα κινδυνεύσει η περιουσία του από το Κράτος.
Προβλήματα αμφισβήτησης κυριότητας προβάλλει η Κτηματική Υπηρεσία και σε Μαρούσι, Βύρωνα, Νέα Ιωνία, Χαλάνδρι, Γαλάτσι, Πεντέλη (σσ: ο Δήμος Αθηναίων δεν έχει ακόμα κτηματογραφηθεί).
Ζητείται λύση
Στο υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζουν μία νέα ρύθμιση έναντι αντιτίμου, την οποία προαναγγέλλει μάλιστα και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2022. Όπως αναφέρει «η τακτοποίηση των κατεχομένων Δημόσιων και Ανταλλαξίμων Κτημάτων στοχεύει στην εξάλειψη κοινωνικών αδικιών ιστορικά τεκμηριωμένων, συγκρούσεων και διεκδικήσεων που εκδηλώνονται κάθε φορά που η Πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει με συγκεκριμένα μέτρα, αλλά με χρονική υστέρηση, στην περιουσία της, στην εισροή σημαντικών εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό, στην αποτελεσματική προστασία της κοινόχρηστης περιουσίας του δημοσίου και στην απελευθέρωση των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και των δικαστηρίων από σημαντικό αριθμό δικών, εξόδων και γραφειοκρατικών διαδικασιών», αναφέρεται στην εισηγητική έκθεσή του.
Ωστόσο και η λύση αυτή -που παραμένει στο συρτάρι όμως γιατί συναντά αντιδράσεις και αγκυλώσεις- ίσως δεν είναι αρκετή για περιπτώσεις που άπτονται του Συντάγματος, όπως πχ αν θεωρούνται δάση εκτάσεις που έχουν ήδη από δεκαετίες κτιστεί νόμιμα.
Για τα εντός σχεδίου ακίνητα μάλιστα, ο προ 20ετίας νόμος του Κτηματολογίου (ν. 3127/2003 άρθρ. 4 ) έλαβε ειδική πρόνοια για να αποτρέψει την αρπαγή των ακινήτων από το Δημόσιο. Και θα ήταν και παράλογο ίσως, αν το ίδιο το Δημόσιο που έχει πολεοδομήσει γη, να την ζητάει πίσω από τους ιδιώτες που την αγόρασαν.
Αντίστοιχη νέα ρύθμιση όμως, ή επέκταση και αναδιατύπωση της παλαιάς, χρειάζεται και τώρα που η κτηματογράφηση καλύπτει και τις περισσότερες «εκτός σχεδίου» περιοχές της χώρας.
