Την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑΑ) σηματοδοτεί η δημοσίευση της πρόσκλησης από τις τράπεζες, Alpha, Εθνική, Eurobank και Πειραιώς, μέσω της οποίας «κηρύσσουν» την έναρξη της διαδικασίας υποβολής αιτημάτων επενδυτικών σχεδίων από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις.
Στις παρακάτω 20 ερωτήσεις-απαντήσεις, όπως έχουν σταχυολογηθεί από την Eurobank, το moneyreview.gr επιχειρεί να δοθούν βασικές διευκρινίσεις ως προς τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθηθεί και τα βασικά βήματα για την υποβολή των αιτήσεων.
Προϋπόθεση είναι τα επενδυτικά σχέδια, να είναι συμβατά με τους επενδυτικούς στόχους που προβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή τους 5 πυλώνες χρηματοδότησης που είναι:
•Πράσινη μετάβαση – 20% ελάχιστος προϋπολογισμός (επί του συνολικού προϋπολογισμού) για επενδύσεις πράσινης μετάβασης που συνεισφέρουν στους πράσινους στόχους (green tagging) του ΤΑΑ.
• Ψηφιακός μετασχηματισμός – 20% ελάχιστος προϋπολογισμός (επί του συνολικού προϋπολογισμού) για επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού που συνεισφέρουν στους ψηφιακούς στόχους (digital tagging) του ΤΑΑ.
•Καινοτομία – Έρευνα και ανάπτυξη – 10% ελάχιστος προϋπολογισμός (επί του συνολικού προϋπολογισμού) για επενδύσεις στην καινοτομία – έρευνα και την ανάπτυξη.
•Μεγέθυνση (ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων)
•Εξωστρέφεια: 15% ελάχιστος ΜΟ υφιστάμενης εξαγωγικής δραστηριότητας (ως % του κύκλου εργασιών), με βάση τα οικονομικά στοιχεία τριετίας ή 15% ελάχιστος προϋπολογισμός εξαγωγών επενδυτικού σχεδίου (ως% των προβλεπόμενων συνολικών εσόδων), σύμφωνα με μελέτη βιωσιμότητας.
1. Ποια είναι η ημερομηνία έναρξης της επένδυσης;
Η ημερομηνία υποβολής τους φακέλου επένδυσης στην τράπεζα θεωρείται η ημερομηνία έναρξης της επένδυσης.
2. Πότε μπορεί ο ενδιαφερόμενος επενδυτής να αιτηθεί την ένταξη της επένδυσής του στο ΤΑΑ;
Μετά τη δημοσίευση της Δημόσιας Πρόσκλησης που θα αποστείλει η τράπεζα προς το επενδυτικό κοινό.
Η Δημόσια Πρόσκληση ακολουθεί την υπογραφή της επιχειρησιακής συμφωνίας μεταξύ Δημοσίου και τράπεζας που καθορίζει τις διαδικασίες, τις προδιαγραφές και τα απαραίτητα έγγραφα που πρέπει να προσκομίζει ο ενδιαφερόμενος επενδυτής.
3. Ποια είναι τα στάδια της διαδικασίας από την υποβολή του φακέλου του επενδυτή έως την εκταμίευση της χρηματοδότησης υπό το ΤΑΑ;
Τα στάδια που προβλέπονται στα πλαίσια του ΤΑΑ είναι:
1. Υποβολή αίτησης επενδυτικού σχεδίου στην τράπεζα.
2. Κατ’ αρχήν έλεγχος επιλεξιμότητας της επένδυσης (δεν αφορά αποκλειόμενες δραστηριότητες, όπως εκάστοτε ορίζονται / επικαιροποιούνται με σχετική Υπουργική Απόφαση – εμπίπτει στις επιλέξιμες δράσεις) και προέγκριση του χρηματοδοτικού σχήματος από την τράπεζα, κατόπιν ελέγχου της πιστοληπτικής ικανότητας του επενδυτή και της βιωσιμότητας της επένδυσης, σύμφωνα με την ισχύουσα πιστωτική πολιτική και τις εσωτερικές διαδικασίες της.
3. Παράλληλα, η τράπεζα ενημερώνει την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία για την επιλογή Αξιολογητή.
4. Σύναψη σύμβασης ανάθεσης μεταξύ επενδυτή και Αξιολογητή, έναρξη αξιολόγησης της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου και έλεγχος σώρευσης των κρατικών ενισχύσεων από τον Αξιολογητή. Η μη συνδρομή κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στο πρόσωπο του Αξιολογητή πιστοποιείται με Υπεύθυνη Δήλωσή του.
5. Λήψη τελικής χρηματοδοτικής έγκρισης από την τράπεζα. 6. Εκταμίευση και υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου.
4. Τι ελέγχουν η τράπεζα και ο ανεξάρτητος Αξιολογητής σχετικά με την επένδυση;
Η Τράπεζα διενεργεί τον κατ’ αρχήν έλεγχο επιλεξιμότητας της επένδυσης (ό,τι δεν αφορά αποκλειόμενες δραστηριότητες και εμπίπτει στους επιλέξιμους πυλώνες του ΤΑΑ). Επιπλέον, αξιολογεί τη βιωσιμότητα της επένδυσης και την πιστοληπτική ικανότητα του φορέα της επένδυσης, σύμφωνα με τραπεζικά κριτήρια και τους όρους αγοράς.
Ο Αξιολογητής εκτιμά αναλυτικά:
1. Την ύπαρξη επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου.
2. Τη συμμόρφωση της επένδυσης με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης (DNSH).
3. Την ένταξη της επένδυσης στους πυλώνες τουΤΑΑ. Αντίστοιχα, καθορίζει το ύψος του δανείου ΤΑΑ.
4. Τον βαθμό συνεισφοράς της επένδυσης στην επίτευξη πράσινων και ψηφιακών στόχων της Ελλάδας και της ΕΕ (Green & Digital tagging).
5. Τη συμβατότητα και τη συνολική σώρευση στο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων. Επιπλέον, προσδιορίζει το ύψους επιτοκίου για το δάνειο ΤΑΑ.
5. Ποιος ορίζει τους ανεξάρτητους Αξιολογητές; Υπάρχει δυνατότητα επιλογής διαφορετικού Αξιολογητή;
Το Δημόσιο προσδιορίζει λίστα ανεξάρτητων Αξιολογητών από την οποία επιλέγεται ο Αξιολογητής που ελέγχει κάθε επένδυση. Ο επενδυτής δεν συμμετέχει στην επιλογή του Αξιολογητή. Διενεργείται κλήρωση από την τράπεζα. Σε περίπτωση που ο έλεγχος επιλεξιμότητας από τον Αξιολογητή έχει αρνητική έκβαση, ο επενδυτής του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου μπορεί μέσα σε 1 μήνα από την υποβολή της οικείας έκθεσης να ζητήσει τη διενέργεια νέου ελέγχου για την επιλεξιμότητας του αιτήματος χρηματοδότησης. Ο νέος έλεγχος πραγματοποιείται από 3 Αξιολογητές με το πόρισμα να είναι δεσμευτικό για τα μέρη. Η αμοιβή και των 3 Αξιολογητών καταβάλλεται από τον επενδυτή.
6. Μπορεί ο σύμβουλος που ετοιμάζει τον φάκελο του επενδυτή να είναι και Αξιολογητής της επιλεξιμότητας της επένδυσής του;
Όχι, δεν μπορεί, καθώς υφίσταται θέμα σύγκρουσης συμφερόντων. Στο πρόσωπο του Αξιολογητή που επιλέγεται δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συντρέχει σύγκρουση συμφερόντων. Ο συγκεκριμένος Αξιολογητής δεν πρέπει να έχει ούτε να είχε κατά το παρελθόν οποιαδήποτε ανάμειξη στη μελέτη, διάρθρωση, κατάρτιση ή/και αξιολόγηση του προτεινόμενου επεν- δυτικού σχεδίου για λογαριασμό του επενδυτή, καθώς και οποιαδήποτε μετοχική ή άλλη σχέση ελέγχου με αυτόν.
7. Πόσο χρόνο έχουν οι ελεγκτές που δηλώνουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους στο ΤΑΑ για να ολοκληρώνουν τον έλεγχο κάθε επένδυσης;
Η διαδικασία αξιολόγησης του επενδυτικού σχεδίου εκτιμάται πως θα ολοκληρώνεται μέσα σε 10 ερ- γάσιμες ημέρες από την ημερομηνία της επιτυχούς ολοκλήρωσης του ελέγχου πληρότητας.
8. Ποιος είναι ο εκτιμώμενος χρόνος έναρξης υλοποίησης της επένδυσης από την ημερομηνία υποβολής του επενδυτικού φακέλου προς εξέταση;
Το τραπεζικό σύστημα χρειάζεται 3-4 εβδομάδες από την υποβολή του σχετικού αιτήματος έως την έγκριση του (ανάλογα με τη γνώση της επιχείρησης και του κλάδου και τον βαθμό ελέγχου του επεν- δυτικού πλάνου). Η εκταμίευση, που εξαρτάται μεταξύ άλλων από την πολυπλοκότητα του δανείου και το σχολιασμό των συμβάσεων, χρειάζεται κατά μέσον όρο επιπλέον από 3-4 έως και 6-8 εβδομάδες.
9. Εάν χρειάζεται να ξεκινήσει άμεσα η επένδυση, μπορούν οι τράπεζες να παρέχουν ενδιάμεση χρηματοδότηση («bridge financing»), που, στη συνέχεια, θα αναχρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του ΤΑΑ;
Δεν επιτρέπεται η χρήση των δανείων του ΤΑΑ για την αναχρηματοδότηση χορηγηθέντων δανείων ή πιστώσεων.
Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η χρήση τους για την αναχρηματοδότηση δανείων προσωρινής χρηματοδότησης («bridge loans») που χορηγήθηκαν από το πιστωτικό ίδρυμα προς κάλυψη επιλέξιμων δαπανών μιας επιλέξιμης επένδυσης, υπό την προϋπόθεση ότι το δάνειο διασύνδεσης έχει συναφθεί μετά την υποβολή της αίτησης για τη χορήγηση του δανείου του ΤΑΑ και ότι η επένδυση έχει ελεγχθεί και κριθεί επιλέξιμη.
10. Δαπάνες που έπρεπε να πραγματοποιηθούν για μια επένδυση πριν από την υποβολή της αίτησης στην Τράπεζα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΤΑΑ;
Όχι, το ΤΑΑ χρηματοδοτεί μόνο νέες επενδύσεις με δαπάνες που πραγματοποιούνται μετά την ημερομηνία υποβολής αίτησης υπαγωγής του πελάτη στο ΤΑΑ, προκειμένου να διατηρηθεί ο χαρακτήρας κινήτρου που θέλει η ΕΕ να έχουν οι ενισχύσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό 651/2014.
11. Μέρος μιας επένδυσης που έχει ήδη ξεκινήσει μπορεί να ενταχθεί στο ΤΑΑ;
Όχι, επενδύσεις ή μέρος επενδύσεων που έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται δεν μπορούν να ενταχθούν και να λάβουν χρηματοδότηση από το ΤΑΑ. Ο δικαιούχος πρέπει να έχει υποβάλει γραπτή αίτηση ενίσχυσης προς την τράπεζα πριν από την έναρξη των εργασιών για το έργο ή τη δραστηριότητα.
12. Ποια έγγραφα στοιχειοθετούν την έναρξη μιας επένδυσης; Η πραγματοποίηση σχετικών μελετών ή παραγγελιών αποτελεί στοιχειοθέτηση έναρξης της επένδυσης;
Εφόσον οι μελέτες δεν σηματοδοτούν την έναρξη της επένδυσης, τότε μπορούν να πραγματοποιηθούν ακόμα και σε προγενέστερο χρόνο από την κατάθεση του φακέλου. Η παραγγελία εξοπλισμού θεωρείται έναρξη των εργασιών της επένδυσης.
13. Κι αν μια επένδυση κατά την υλοποίησή της σταματά να θεωρείται –μερικώς ή ολικώς– επιλέξιμη, παρότι έχει λάβει χρηματοδότηση από το ΤΑΑ (κατά την υπαγωγή της κρίθηκε επιλέξιμη);
Η τράπεζα οφείλει να μεριμνήσει ώστε να περιληφθούν στη σύμβαση του δανείου με τον τελικό αποδέκτη υποχρεώσεις, όπως η χρήση του ποσού του δανείου του ΤΑΑ για τη χρηματοδότηση της επιλέξιμης επένδυσης.
Επίσης, η τράπεζα οφείλει να προβαίνει έγκαιρα σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να κινεί τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την ανάκτηση κονδυλίων από τα δάνεια του ΤΑΑ που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σωστά.
Άρα, συνολικά από τη στιγμή που θα έρθει το επενδυτικό πλάνο μέχρι την εκταμίευση ο χρόνος κυμαίνεται από 6 εβδομάδες έως 3 μήνες.
Ωστόσο, επειδή στην διαδικασία υλοποίησης παρεμβάλλεται και ο Αξιολογητής που γνωματεύει σχετικά με την επιλεξιμότητα της επένδυσης και τον υπολογισμό της κρατικής ενίσχυσης, έχει οριστεί ότι το χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της επένδυσης δεν θα ξεπερνά ενδεικτικά τους 4 μήνες.
15. Ποια είναι η βασική αρχή του πλαισίου συνεργασίας του Δημοσίου με τις τράπεζες προκειμένου το πρόγραμμα να είναι χρηστικό και ελκυστικό για τις επιχειρήσεις;
Ουσιαστικός αντισυμβαλλόμενος του επενδυτή θα είναι η τράπεζα. Το κράτος δεν θα συμμετάσχει στην επιλογή των επενδυτικών σχεδίων που θα δανειοδοτηθούν, καθώς τον ρόλο θα τον αναλάβει η τράπεζα. Το μόνο που έχει ορισθεί από το ΤΑΑ είναι οι 5 άξονες για την επιλεξιμότητα των επενδύσεων με τα ειδικότερα κριτήρια αυτών, όπως έχουν δημοσιευθεί με ΚΥΑ (30.09.2021), καθώς και οι ανεξάρτητοι Αξιολογητές που θα πιστοποιούν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων. Τα συγκεκριμένα δάνεια θα είναι χωρίς την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
16. Θα υπάρξει προτεραιοποίηση των αιτημάτων;
Όχι, δεν θα υπάρξει κάποια μορφή προτεραιοποίησης των αιτημάτων.
17. Ποιος είναι ο σχεδιασμός του ΤΑΑ για την κατανομή των πόρων σε μεγάλες και μικρομεσαίες επι- χειρήσεις για μεγάλα έργα υποδομών; Θα υπάρξει ποσόστωση;
Όχι, δεν θα υπάρξει καμία ποσόστωση. Στόχος είναι το ποσό που προορίζεται για χαμηλότοκο δανεισμό να διοχετευθεί το συντομότερο στην αγορά για μεγάλες, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με βασική προϋπόθεση τη βιωσιμότητα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων.
18. Με ποιους θα πρέπει να έρθει σε επαφή η επιχείρηση για να συμμετέχει στο πρόγραμμα; Με την τράπεζα ή κάποιον σύμβουλο της (π.χ. ελεγκτική εταιρεία), με το Υπουργείο, με όλους συγχρόνως; Μπορεί να υπάρχει one-stop-shop για την όλη διαδικασία;
Ο πελάτης ετοιμάζει μόνος του ή απευθύνεται στον σύμβουλό του για να ετοιμάσει το επενδυτικό πλάνο του. Στη συνέχεια, απευθύνεται στην τράπεζα που αξιολογεί το επενδυτικό πλάνο και λαμβάνει χρηματοδοτική προέγκριση.
Παράλληλα, ορίζεται από την τράπεζα, με την διαδικασία της κλήρωσης, ανεξάρτητος Αξιολογητής (από το μητρώο Αξιολογητών) που θα αξιολογήσει την επιλεξιμότητα της επένδυσης και θα υπολογίσει το σωρευτικό ύψος των κρατικών ενισχύσεων για την εν λόγω επένδυση (εκτός κι αν ο συγκεκριμένος ανεξάρτητος εκτιμητής είναι αυτός που έχει ετοιμάσει το φάκελο της επένδυσης και, άρα, υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων).
Με την θετική έκβαση των εργασιών του Αξιολογητή, η τράπεζα λαμβάνει την τελική χρηματοδοτική έγκριση και ξεκινάει η υλοποίηση της επένδυσης.
19. Υπάρχει ανώτατο όριο ανά δανειολήπτη για τα δάνεια του ΤΑΑ;
Όχι, δεν υπάρχει μέγιστο όριο για τα δάνεια του ΤΑΑ. Ωστόσο, υπάρχει περιορισμός ως προς το μέγιστο επιτρεπτό ποσό ενίσχυσης, σύμφωνα με τον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό.
20. Τα δάνεια του ΤΑΑ μπορεί να είναι κάθε τύπου;
Ναι, τα δάνεια του ΤΑΑ μπορούν, κατά την κρίση της τράπεζας, να χορηγούνται με οποιαδήποτε συμβατική ή άλλη νομική μορφή προβλέπεται στον νόμο, περιλαμβανομένου και του κοινού ομολογιακού δανείου των άρθρων 59-73 του Ν.4548/2018 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 του Ν.3156/2003. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση μέσω ομολογιακού δανείου απαλλάσσει από την εισφορά του Ν.128/75 (0,60%) καθώς και από αναλογικά τέλη για την εγγραφή των εξασφαλίσεων. Τα ομολογιακά δάνεια χορηγούνται μόνο σε Ανώνυμες Εταιρείες.
