- Αγγελική Βελεσιώτη
Τις ροές των αποπληρωμών σε καθημερινή βάση παρακολουθούν τα τραπεζικά επιτελεία – Πόσο θα διαρκέσει το… λίπος (καταθέσεις) των νοικοκυριών και ποιο χαρτοφυλάκιο είναι το πιο επιρρεπές σε αθετήσεις
Το «ράλι» του πληθωρισμού που… ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων και την ενεργειακή κρίση, η οποία έχει ως συνέπεια την εκτόξευση των τιμών όχι μόνον στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο, αλλά και σε μία σειρά από βασικά αγαθά, παρακολουθούν οι τράπεζες, εκφράζοντας πλέον ανοιχτά τον φόβο για έναν νέο κύκλο αθέτησης πληρωμών και στα δάνεια.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο πληθωρισμός «χτύπησε» ρεκόρ 25ετίας τον περασμένο Ιανουάριο, κάνοντας… άλμα στο 6,2% από 5,1% τον Δεκέμβριο του 2021. Μέσα σε ένα χρόνο το φυσικό αέριο έχει αυξηθεί κατά 154,8%, ο ηλεκτρισμός κατά 56,7%, το πετρέλαιο θέρμανσης κατά 36% και τα καύσιμα κατά 21,6%. Το κόστος της ενέργειας δε, έχει συμπαρασύρει σε ένα μπαράζ ανατιμήσεων όλες σχεδόν τις κατηγορίες τροφίμων. Ενδεικτικά, το τελευταίο δωδεκάμηνο αρνί και κατσίκι έχουν αυξηθεί κατά 17,6%, το ελαιόλαδο κατά 15,4%, τα ζυμαρικά κατά 7,1%, φρούτα και λαχανικά κατά 8,4 %, αλεύρι και δημητριακά κατά 6,6%.
«Η ιστορία έχει αποδείξει πως η αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων δεν ήταν ποτέ πρώτη προτεραιότητα για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα», τονίζει στο newmoney υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλου συστημικού Ομίλου, για να προσθέσει: «Μία οικογένεια, δηλαδή, που βλέπει το εισόδημά της να παραμένει σταθερό – στην καλύτερη περίπτωση – και όλα τα υπόλοιπα να ακριβαίνουν, από τους λογαριασμούς ρεύματος μέχρι το καθημερινό καλάθι, είναι αυτονόητο πως θα επιλέξει να καλύψει αυτές τις ανάγκες, αφήνοντας σε δεύτερο χρόνο την εξόφληση της δόσης του δανείου».
Αξίζει να αναφερθεί πως ο Ιανουάριος έκανε ποδαρικό με υστέρηση 244 εκατ. ευρώ στα έσοδα από φόρους, με τα νοικοκυριά να συγκρατούν δαπάνες λόγω της ανασφάλειας που προκαλεί η ακρίβεια.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή ακριβώς η προτεραιοποίηση έχει σημάνει συναγερμό στα τραπεζικά επιτελεία, που τσεκάρουν σε καθημερινή σχεδόν βάση τη ροή των αποπληρωμών. «Η σύγκριση αφορά, τόσο στους αμέσως προηγούμενους μήνες, όσο και στο ίδιο διάστημα πέρυσι, γιατί πάντοτε υπάρχει και το ζήτημα της εποχικότητας», σχολιάζει το παραπάνω στέλεχος, υπογραμμίζοντας πως – τουλάχιστον μέχρι στιγμής – δεν υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις. «Το 2021 ήταν, ίσως, το καλύτερο έτος από άποψης πληρωμών, γεγονός που οφείλεται και στην μεγάλη στήριξη που παρασχέθηκε από το κράτος και αντικατοπτρίζεται στις καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αυτό το… λίπος, ωστόσο, κάποια στιγμή θα τελειώσει», προσθέτει. Πράγματι, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα «άγγιξαν» τον περασμένο Δεκέμβριο τα 180 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά σχεδόν 10% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2020. Με τον ρυθμό, ωστόσο, που «καλπάζει» η ακρίβεια εκτιμάται πως στους επόμενους τρεις με τέσσερις μήνες τα όποια διαθέσιμα θα έχουν μειωθεί σημαντικά.
Ποιο χαρτοφυλάκιο είναι επιρρεπές σε αθετήσεις
Το στεγαστικό φαίνεται πως είναι το πιο επιρρεπές χαρτοφυλάκιο σε αθετήσεις πληρωμών, με τις τράπεζες να αποδίδουν τον αυξημένο κίνδυνο σε δύο παράγοντες:
1) Στα μικρά εισοδηματικά περιθώρια που έτσι κι αλλιώς έχουν οι δανειολήπτες, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμη και μία υποτυπώδης αύξηση του κόστους είναι αρκετή για να τους δημιουργήσει πρόβλημα.
2) Στη σταδιακή άρση διαφόρων μέτρων στήριξης είτε από τις τράπεζες, όπως τα προγράμματα step-up, είτε από το κράτος, όπως το «Γέφυρα». Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, οι πληρωμές του επίμαχου προγράμματος στα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου ανήλθαν συνολικά σε 1,7 εκατ. ευρώ και αντιστοιχούν στην επιδότηση 15.892 δανείων πρώτης κατοικίας και 9.672 δικαιούχων. Η κρατική επιδότηση συνεχίζεται έως ότου όλοι οι δικαιούχοι λάβουν τρεις μήνες πρόσθετη επιδότηση, δηλαδή συνολική επιδότηση διάρκειας 12 μηνών. Οι δικαιούχοι, για τους οποίους δεν έχει ολοκληρωθεί η 9μηνη επιδότηση, θα λάβουν την πρόσθετη επιδότηση τριών μηνών μετά το πέρας του 9μήνου τους. Συνυπολογίζοντας και τις προηγούμενες 14 φάσεις πληρωμών των μηνών Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2020 και Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2021 το συνολικό ποσό της κρατικής επιδότησης που έχει καταβληθεί, μέχρι σήμερα, ανέρχεται στα 248,7 εκατ. ευρώ σε 75.666 δικαιούχους.
