Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) αποφάσισε να διατάξει επείγοντα προσωρινά μέτρα στην υπόθεση ANO RID Novaya Gazeta και άλλοι κατά Ρωσίας (αρ. αίτησης 11884/22) με απόφασή του στις 10.3.2022.
Το Δικαστήριο, προς το συμφέρον των διαδίκων και την ορθή διεξαγωγή της ενώπιόν του διαδικασίας, και έχοντας υπόψη το εξαιρετικό πλαίσιο εντός του οποίου έχει υποβληθεί το αίτημα, κάλεσε τις Ρωσικές Αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου, να απόσχουν μέχρι νεωτέρας από ενέργειες και αποφάσεις που στοχεύουν στον πλήρη αποκλεισμό και τον τερματισμό των δραστηριοτήτων της καθημερινής ρωσικη΄ς εφημερίδας Novaya Gazeta καθώς και από άλλες ενέργειες που υπό τις παρούσες συνθήκες θα μπορούσαν να στερήσουν τη Novaya Gazeta από την απόλαυση των δικαιωμάτων της, που εγγυάται το άρθρο 10 της Σύμβασης (ΕΣΔΑ) (ελευθερία της έκφρασης).
Σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου, το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει προσωρινά μέτρα σε οποιοδήποτε Κράτος Μέρος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Τα προσωρινά μέτρα είναι επείγοντα μέτρα τα οποία, σύμφωνα στην καθιερωμένη πρακτική του Δικαστηρίου, εφαρμόζονται μόνο όταν υπάρχει άμεσος κίνδυνος ανεπανόρθωτης βλάβης.
Ιστορικό της υπόθεσης:
Στο ΕΔΔΑ προσέφυγαν δύο ρωσικές εταιρείες, η ANO RID Novaya Gazeta και η OOO Telekanal Dozhd και δύο Ρώσοι υπήκοοι, ο Dmitriy Andreyevich Muratov και η Natalya Vladimirovna Sindeyeva , όλοι από τη Μόσχα. Ο Μουράτοφ είναι ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης 2021 και εκδότης της καθημερινής εφημερίδας Novaya Gazeta. Η Sindeyeva είναι ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού μέσου Telekanal Dozhd.
Στις 3 Μαρτίου 2022, το Δικαστήριο έλαβε αίτημα του Muratov για λήψη προσωρινών μέτρων, ζητώντας από το Δικαστήριο να υποδείξει στη Ρωσική Κυβέρνηση να μην παρέμβει στη νόμιμη δραστηριότητα των ρωσικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της Novaya Gazeta, που καλύπτουν την ένοπλη σύγκρουση στην επικράτεια της Ουκρανίας, ειδικότερα, να απέχουν από τον αποκλεισμό πληροφοριών και υλικού που περιέχει απόψεις διαφορετικές από την επίσημη άποψη των ρωσικών αρχών καθώς και να απέχει από τον πλήρη αποκλεισμό και τον τερματισμό της δραστηριότητας των ρωσικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της Novaya Gazeta.
Το αίτημα αναφερόταν σε άμεσο κίνδυνο ανεπανόρθωτης βλάβης της ελευθερίας της έκφρασης και της φίμωσης των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στη Ρωσία. Ο Muratov αναφέρθηκε, ειδικότερα, σε διάφορες εντολές του της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Εποπτείας Επικοινωνιών, Τεχνολογίας Πληροφορικής και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (Roskomnadzor) στη Novaya Gazeta να διαγράψει συγκεκριμένα άρθρα που δημοσιεύτηκαν μεταξύ 24 Φεβρουαρίου και 1ης Μαρτίου 2022 σχετικά με τη σύγκρουση στην Ουκρανία από την ιστοσελίδα της· Ακόμα ανέφερε παραδείγματα πολλών άλλων ΜΜΕ που είχαν αποκλειστεί στη Ρωσία και των οποίων η δραστηριότητα είχε διακοπεί εν τω μεταξύ, συμπεριλαμβανομένου του τηλεοπτικού καναλιού Telekanal Dozhd.
Ολοι οι αιτούντες αναφέρθηκαν κυρίως στα νέα άρθρα που τέθηκαν σε εφαρμογή στις 4 Μαρτίου 2022 στον Ποινικό Κώδικα που ποινικοποιούν, ειδικότερα, τη διάδοση εν γνώσει αναληθών πληροφοριών για τις ενέργειες των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, με βαριές ποινές φυλάκισης και οικονομικών κυρώσεων. Με βάση αυτή τη νομοθεσία, την ίδια ημερομηνία η Novaya Gazeta σταμάτησε να κάνει ρεπορτάζ για τη στρατιωτική δράση στην Ουκρανία και διέγραψε το ήδη δημοσιευμένο υλικό για το θέμα.
Η Απόφαση του ΕΔΔΑ
Στις 8 Μαρτίου 2022, το Δικαστήριο (το τμήμα στο οποίο έχει ανατεθεί η υπόθεση) εξέτασε την αίτηση όπως υποβλήθηκε και το πρόσθετο υλικό που υποβλήθηκε από τους αιτούντες. Το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη το εξαιρετικό της κατάστασης, στην οποία υποβλήθηκε το αίτημα, το ΕΔΔΑ διέταξε την κυβέρνηση της Ρωσίας να απέχει μέχρι νεωτέρας από ενέργειες και αποφάσεις που στοχεύουν στον πλήρη αποκλεισμό και τον τερματισμό των δραστηριοτήτων της Novaya Gazeta και από άλλες ενέργειες που υπό τις παρούσες συνθήκες θα μπορούσαν να στερήσουν τη Novaya Gazeta από την άσκηση των δικαιωμάτων της που εγγυάται το άρθρο 10 της Σύμβασης.
Τα μέτρα σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου αποφασίζονται σε σχέση με τη διαδικασία ενώπιον του, χωρίς να προδικάζονται τυχόν μεταγενέστερες αποφάσεις επί του παραδεκτού ή της ουσίας της υπόθεσης. Το δικαστήριο αποδέχεται τέτοια αιτήματα μόνο κατ’ εξαίρεση, όταν οι αιτούντες αντιμετωπίζουν πραγματικό κίνδυνο μη αναστρέψιμης βλάβης. (legalnews24.gr/ echr.coe.int)
