Χρήστος Κολώνας
Εκτός του ευρωπαϊκού χάρτη των Υπόγειων Αποθηκών Φυσικού Αερίου βρίσκεται η Ελλάδα αδυνατώντας εδώ και χρόνια να αξιοποιήσει το εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας ώστε να το μετατρέψει σε υποδομή αποθήκευσης ποσοτήτων του καυσίμοΣε μία ιστορική κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η Ε.Ε. έχει λάβει την απόφαση να απεξαρτηθούν οι χώρες της από τη ρωσική Gazprom και ως πρώτο βήμα να φουλάρουν τις υπάρχουσες ΥΑΦΑ ενόψει του επόμενου δύσκολου ενεργειακού χειμώνα, η Αθήνα φαίνεται να κωλυσιεργεί στον διαγωνισμό που έχει σε εξέλιξη το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση της ΥΑΦΑ Ν. Καβάλας. Μία υποδομή που θα θωράκιζε επιπλέον το ενεργειακό σύστημα της χώρας καθώς θα διέθετε, εκτός του Τερματικού Σταθμού LNG του ΔΕΣΦΑ άλλη μία χρήσιμη ρεζέρβα για την κάλυψη των αναγκών της σε φυσικό αέριο.
Στις 170 οι ΥΑΦΑ στην Ευρώπη
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο ΟΤ, στην Ε.Ε. υπάρχουν 170 εγκαταστάσεις ΥΑΦΑ. Η χωρητικότητα των υπόγειων αποθηκών ανέρχεται σε περισσότερα από 121,1 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ή 4,2 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια με το 42% εξ αυτών να βρίσκεται στη Γερμανία (60 ΥΑΦΑ 31 δις. κυβικών μέτρων), 16 να είναι στη Γαλλία, 13 με χωρητικότητα 15 δις. κ.μ. στην Ιταλία και επιπλέον επτά να βρίσκονται στη φάση της κατασκευής στη συγκεκριμένη χώρα. Η Ολλανδία επίσης είναι στα κράτη με 5 ΥΑΦΑ υψηλής χωρητικότητας αερίου. Στη γειτονιά μας μεγάλο αριθμό αποθηκευτικών εγκαταστάσεων συνολικής χωρητικότητας 2,5 δις. κυβικών μέτρων έχει η Ρουμανία.
Η Ε.Ε. μετά τον εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση που είχε προκληθεί πριν τον πόλεμο όταν η Gazprom δεν γέμιζε οκτώ από τις αποθήκες της στην Ευρώπη, έδωσε εντολή ώστε τα κράτη – μέλη της να φουλάρουν όσες εγκαταστάσεις διαθέτουν ώστε να έχουν εξασφαλίσει ρεζέρβες φυσικού αερίου τον ερχόμενο χειμώνα.
Η υπόθεση της Ν. Καβάλας
Η Ελλάδα, είναι απούσα από αυτήν την πρωτοβουλία καθώς ο διαγωνισμός για την αξιοποίησης της υποδομής στη Ν. Καβάλα έχει κολλήσει για πάνω από ένα εξάμηνο στην καθυστέρηση έκδοσης του κανονισμού τιμολόγησης από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Η ΡΑΕ εσχάτως τον έδωσε σε δημόσια διαβούλευση αλλά αν και αυτή έληγε στις 14 Μαρτίου έδωσε κι άλλη παράταση μέχρι το τέλος του μήνα. Πηγές της αγοράς αναφέρουν στον ΟΤ, πως με αυτά τα δεδομένα είναι αμφίβολο αν στα τέλη του Μαίου οι υποψήφιοι επενδυτές θα καταφέρουν να δώσουν δεσμευτικές προσφορές, ώστε από τα τέλη του 2022 με αρχές του 2023 να έχουν ξεκινήσει η επενδύσεις για τη μετατροπή του παλιού κοιτάσματος υποθαλάσσια της Νότιας Καβάλας σε ΥΑΦΑ.
Η σημασία
«Η δημιουργία υπόγειας αποθήκευσης στην Ελλάδα», σύμφωνα με αρμόδιους αξιωματούχους, «ώστε να αυξηθεί το επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο και να μην οδηγηθεί το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) σε ακραίες καταστάσεις, είναι μονόδρομος». Όπως οι ίδιοι κύκλοι εξηγούν στον ΟΤ: «Καθώς η χώρα μας δεν διαθέτει υπόγεια αποθήκη φυσικού αέριου, το να προχωρήσει και να ευοδωθεί ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ για την ΥΑΦΑ Ν. Καβάλας είναι καθοριστικής σημασίας. Σε μια παρατεταμένη κρίση, στις χώρες που δεν έχουν υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου, το έλλειμμα τροφοδοσίας από μία ή περισσότερες πηγές αντισταθμίζεται κατά κανόνα είτε με έκτακτες εισαγωγές φυσικού αερίου είτε, εφόσον αυτές δεν είναι εφικτές, επαρκείς ή έγκαιρες, με περικοπές παραδόσεων σε καταναλωτές».
Μία υποδομή υπόγειας αποθήκης αποτελεί σημαντική επένδυση για κάθε Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου καθώς συμβάλλει καθοριστικά στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του (εξισορρόπηση φορτίου, gas hub) και ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια της αγοράς φυσικού αερίου (ασφάλεια εφοδιασμού) σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προς όφελος του τελικού καταναλωτή.
Οι ενεργειακές κρίσεις και η επάρκεια
Η υπόγεια αποθήκη είναι ένα εργαλείο που προσφέρει ποικίλους μηχανισμούς υποστήριξης για τον περιορισμό και την αποφυγή κρίσεων ασφάλειας εφοδιασμού. Ενδεικτικά, οι υπόγειες αποθήκες μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα επιπλέον σημείο εισόδου στο Σύστημα Μεταφοράς, αυξάνοντας έτσι το επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο. Στις ΥΑΦΑ αποθηκεύονται σε μακροχρόνια βάση σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, είτε για εμπορικούς σκοπούς είτε για χρήση σε ώρα ανάγκης – εκτιμάται ότι όταν κατασκευαστεί η υπόγεια αποθήκη στη Ν. Καβάλα θα μπορεί να αποθηκευτεί φυσικό αέριο για 20 μέρες, διάστημα που θεωρείται από τους ειδικούς ιδιαίτερα μεγάλο και κομβικό για να «απορροφηθούν» κραδασμοί στην επάρκεια, αλλά και στις τιμές του φυσικού αέριου.
Αξίζει να τονιστεί ότι η Ελλάδα και η Ευρώπη βιώνουν την τρίτη σοβαρή ενεργειακή κρίση. Οι προηγούμενες δύο το 2012 και την περίοδο 2016-2017 προκλήθηκαν εξαιτίας της έλλειψης απαραίτητων ποσοτήτων φυσικού αερίου. Η χώρα μας βρέθηκε οριακά στο να καλύψει τις ανάγκες και αυτό το πέτυχε χάρη στον Τερματικό Σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα. Πλέον, μόνο αυτός, δεν αρκεί, σύμφωνα με τις επισημάνσεις αρμοδίων στελεχών.
