Αναλυτικός οδηγός για την εξαγορά πλασματικών ετών. Ποιοι ασφαλισμένοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Αλεξάνδρα Κλειδαρά
Ευκαιρία για σύνταξη έως και εννέα χρόνια νωρίτερα ή μέχρι 2.700 ένσημα λόγω πλασματικών έχουν χιλιάδες ασφαλισμένοι, ενώ η εξόφληση του ποσού εξαγοράς μπορεί να γίνει εφάπαξ ή με δόσεις.
Την πόρτα εξόδου έως 9 χρόνια νωρίτερα μπορούν να ανοίξουν οι μητέρες (υπό προϋποθέσεις), ενώ οι άνδρες αποχωρούν μέχρι και 6½ χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας. Η χρήση των πλασματικών ετών συμφέρει τους ασφαλισμένους σε όλους τους φορείς ασφάλισης που πρόκειται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εξαγοράζοντας ή αναγνωρίζοντας χρόνο από τις αντίστοιχες κατηγορίες. Οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν τι είδους πλασματικά χρόνια θα αναγνωρίσουν ή θα εξαγοράσουν, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών.
Ο χρόνος που μπορεί να αναγνωρίσει κάθε ασφαλισμένος περιλαμβάνει:
- την ασθένεια (300 μέρες),
- την ανεργία (300 μέρες),
- τα έτη σπουδών του ΑΕΙ ή ΤΕΙ που φοίτησε,
- τον χρόνο των απεργιών, την κύηση και λοχεία για τις μητέρες,
- τον χρόνο μαθητείας (έως ένα έτος), τον πλασματικό χρόνο για κάθε παιδί (1 έτος για το πρώτο, 2 για το δεύτερο και συνολικά 3 έτη για όλα, καθώς και 5 συνολικά έτη για την τρίτεκνη μητέρα),
ενώ για τους ασφαλισμένους ελεύθερους επαγγελματίες στον ΟΑΕΕ λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας πριν από την εγγραφή στα μητρώα του οικείου οργανισμού, εφόσον δεν έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες εισφορές έως πέντε έτη.
Πότε δεν απαιτείται η καταβολή ποσού
Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας, λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης. Συνεπώς, σε αυτήν την περίπτωση, δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου.
Η εξαγορά πλασματικών ετών αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για όσους βρίσκονται στην ηλικία των 62 ετών και θέλουν να συμπληρώσουν 40 έτη εργασίας με την αναγνώριση των ετών για σπουδές, στρατιωτική θητεία, αριθμό τέκνων, ανεργία κ.λπ. Σητο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 πλασματικά έτη από Στρατό, σπουδές, κ.ά., και επιπλέον έως 5 έτη λόγω τέκνων (για 3 παιδιά), ενώ στον ιδιωτικό τομέα συνολικά αναγνωρίζονται έως 7 πλασματικά έτη.
Οι ασφαλισμένοι που θα αποφασίσουν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη, προκειμένου να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, έχουν τις εξής επιλογές για την καταβολή των ποσών:
1. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Δεν δίδεται έκπτωση για εξαγορά χρόνου, μικρότερου του ενός έτους.
2. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
3. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται το 25% αυτής, μέχρι να εξοφληθεί ολοσχερώς το οφειλόμενο ποσό.
Ωστόσο, φέτος οι κατηγορίες εργαζομένων που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με τα ειδικά όρια ηλικίας είναι οι παρακάτω:
- ΙΚΑ: Οι ασφαλισμένοι που είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα έως το 2012 με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 10.500 ημέρες ασφάλισης (35ετία) μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες.
- ΔΗΜΟΣΙΟ-ΔΕΚΟ: Οι γονείς ανηλίκων (άνδρες και γυναίκες) και οι τρίτεκνοι και άνω ασφαλισμένοι του Δημοσίου και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ασφαλισμένοι στα Ταμεία των ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης και επιθυμούσαν να συνταξιοδοτηθούν ανάλογα με το έτος θεμελίωσης στα 50 ή τα 52 ή τα 55 θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα εν λόγω όρια ηλικίας πριν από την 18η Αυγούστου του 2015, καθώς από το 2019 και μετά το όριο ηλικίας για τις περιπτώσεις των γονέων αυξάνεται φτάνοντας το γενικό όριο ηλικίας των 62 ετών.
Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν :
- Μητέρες δημόσιοι υπάλληλοι και υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2010 την απαιτούμενη 25ετία με ανήλικο τέκνο και είχαν συμπληρώσει μέχρι 18/8/2015 το 50ο έτος της ηλικίας.
- Γονείς (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011, 25ετία με ανήλικο τέκνο και είχαν μέχρι 18/8/2015 το 52ο έτος της ηλικίας.
- Γονείς (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαιτούμενη 25ετία με ανήλικο τέκνο και είχαν μέχρι 18/8/2015 συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας.
- Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την 25ετία με ανήλικο τέκνο και είχαν συμπληρώσει μέχρι 18/8/2015 το 52ο έτος της ηλικίας.
- Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την 25ετία με ανήλικο τέκνο και είχαν μέχρι 18/8/2015 συμπληρώσει το 55ο έτος ηλικίας.
- ΓΟΝΕΙΣ IKA και Ταμεία ΔΕΚΟ Τραπεζών (5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο)
Οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων από το ΙΚΑ και τα ταμεία των ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης έχοντας συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας κατοχύρωσης πριν από την 18η Αυγούστου του 2015, καθώς σταδιακά το όριο ηλικίας αυξάνεται.
Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν :
- Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν στο 50ο έτος της ηλικίας τους μειωμένη σύνταξη και στο 55ο πλήρη.
- Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2011 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν στο 52ο έτος της ηλικίας τους μειωμένη σύνταξη και στο 57ο πλήρη.
- Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2012 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν στο 55ο έτος της ηλικίας τους μειωμένη σύνταξη και στο 60ο πλήρη.
- Δημόσιο 35ετία: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 έτη ασφάλισης, όσο και το όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες.
- Δημόσιο 37ετία: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που έχουν συμπληρώσει 25ετία έως την 31/12/2010 υπάρχει η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37ετία ανεξαρτήτου ορίου ηλικίας, όμως πλέον θα πρέπει να έχει συμπληρωθεί και το αντίστοιχο όριο που έχει τεθεί με το Ν. 4336/2015, δηλαδή το 61ο και 2 μήνες.
