Με τροπολογία του Υπουργείου Δικαιοσύνης και τη σύμφωνη γνώμη της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου οι Ειρηνοδίκες π.χ Αθήνας – Πειραιά θα δικάζουν και στις δυο έδρες. Και οι 85 επιτυχόντες στον διαγωνισμό δόκιμοι ειρηνοδίκες στη μάχη – αποκλειστικά- για υπερχρεωμένα νοικοκυριά- Διαφωνία Δικαστών – Εισαγγελέων.
Ειρηνοδικεία: Ενα ευρύ πλέγμα – τρόπος του λέγειν- “κινητικότητας” Ειρηνοδικών μεταξύ των δικαστηρίων που υπηρετούν στην ίδια εφετειακή περιφέρεια, ώστε να δικάζουν υποθέσεις υπερχρεωμένων νοικοκυριών, θεσπίζει τροπολογία του Υπουργείου Δικαιοσύνης που ψηφίστηκε στη Βουλή στο νομοσχέδιο για την «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων».
Ουσιαστικά με την τροπολογία – τις ρυθμίσεις της οποίας έκρινε σκόπιμες και συνταγματικά επιτρεπτές η Διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου- οι Ειρηνοδίκες θα δικάζουν υποθέσεις και σε άλλα ειρηνοδικεία (της ίδιας εφετειακής Περιφέρειας) εφόσον υπάρχει ανάγκη.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, για να γίνει σαφής η ρύθμιση , είναι η Αθήνα και ο Πειραιάς , όπου εκκρεμούν προς προσδιορισμό περίπου 20.000 υποθέσεις. Πλέον τα δυο Ειρηνοδικεία θα θεωρούνται ενιαία εφετειακή περιφέρεια και θα αναλαμβάνουν να εκδικάζουν και στις δυο έδρες. Στόχος είναι προφανώς να επιταχυνθεί η διαδικασία, να μην εξαντληθούν οι προθεσμίες που έχουν θέσει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στη χώρα, καθώς αποτελεί υποχρέωση της χώρας να τελειώσει τη διαδικασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών μέσω του νόμου Κατσέλη, εντός συγκεκριμένου χρόνου. Η διαδικασία λοιπόν καθυστέρησε, εξαιτίας των πρωτοφανών δυσκολιών της πανδημίας, συνεπώς “πρέπει να εφαρμοστούν διαδικασίες έκτακτης ανάγκης”(κατά τη διατύπωση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που άναψε το πράσινο φως). Μάλιστα στη μάχη θα ριχτούν και οι 85 επιτυχόντες στον διαγωνισμό δόκιμοι ειρηνοδίκες αποκλειστικά για υπερχρεωμένα νοικοκυριά, μετά την δίμηνη εκπαίδευσή τους στην Αθήνα.
Το άρθρο
Η νέα διάταξη προβλέπει:
Άρθρο 25.
Κατανομή υποθέσεων του ν. 3869/2010 μεταξύ των Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών της ίδιας Εφετειακής Περιφέρειας – Προσθήκη άρθρου 3Α στον ν. 3869/2010
Στον ν. 3869/2010 (Α’ 130) προστίθεται νέο άρθρο 3Α ως εξής:
«Άρθρο 3Α
Κατανομή υποθέσεων μεταξύ των Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών της ίδιας Εφετειακής Περιφέρειας
- Κατά παρέκκλιση κάθε διάταξης, ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης ή ο Δικαστής που διευθύνει τον μεγαλύτερο κατά αριθμό υπηρετούντων δικαστικών λειτουργών Ειρηνοδικείο ή Πταισματοδικείο κάθε Εφετειακής Περιφέρειας, κατανέμει με πράξεις του, ανάλογα με τις υπηρεσιακές ανάγκες, τις υπηρεσίες όλων των Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών για την εκδίκαση ποσοστού των αιτήσεων ρύθμισης οφειλών του παρόντος νόμου που εκκρεμούν στην ιδία εφετειακή περιφέρεια, ανάλογου (ποσοστού) με τον αριθμό των εν λόγω αιτήσεων που εκκρεμούν. Για την εφαρμογή του παρόντος, οι εφετειακές περιφέρειες Αθηνών και Πειραιά θεωρούνται μια ενιαία εφετειακή περιφέρεια.
- Οι πράξεις της παρ. 1 αναρτώνται στον πίνακα ανακοινώσεων και στην οικεία ιστοσελίδα του Ειρηνοδικείου όπου υπάρχει, και κοινοποιούνται στους ενδιαφερόμενους Ειρηνοδίκες ήΠταισματοδίκες τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την ημέρα της υπηρεσίας.
- Κατά παρέκκλιση των παρ. 2 και 3 του άρθρου 77Β του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών [ν. 1756/1988 (Α’ 35)], οι ογδόντα πέντε (85) επιτυχόντες του διαγωνισμού πρόσληψης δόκιμων Ειρηνοδικών Δ’ τάξης, που προκηρύχθηκε με την υπ’ αριθμ. 104572/24.12.2014 (Γ’ 1756) απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμ. 104586/31.12.2014 (Γ’ 1819)όμοια απόφαση, οι οποίοι πρόκειται να διοριστούν εντός του 2022, από τον διορισμό τους υποβάλλονται για δύο (2) μήνες σε ειδική άσκηση στο Ειρηνοδικείο Αθηνών και απασχολούνται αποκλειστικά για την εκδίκαση των ως άνω εκκρεμουσών υποθέσεων.».
Η αιτιολογική έκθεση
Όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση μέχρι 15 Ιουνίου 2021 (οπως παρατάθηκε η προθεσμία επαναπροσδιορισμού λόγω covid) είχαν υποβληθεί 48.455 υποθέσεις, εκ των οποίων οι περίπου 20.000 σε Αθήνα- Πειραιά: “….Από την εφαρμογή των άρθρων 4Α έως 4Κ του νόμου 3869 / 2010 όπως προστέθηκαν με το άρθρο ένα του νόμου 4745 / 2020 και ως την καταληκτική προθεσμία υποβολής αίτησης επαναπροσδιορισμού ήτοι την 15η Ιουλίου 2021, κατόπιν παράτασης αυτής της προθεσμίας βάση άρθρου εκατοστού τρίτου του νόμου 4812 / 2021 κατατέθηκαν συνολικά 48.455 υποθέσεις.
Από αυτές η πλειονότητα των αιτήσεων υποβλήθηκαν στα περιφερειακά ειρηνοδικεία της εφετειακής περιφέρειας Αθηνών και Πειραιώς.
Λόγω του διαφορετικού αριθμό υποθέσεων που εισήχθηκαν προς εκδίκαση τα 155 ειρηνοδικεία της χώρας σε σχέση με τους υπηρετούντες σε αυτά δικαστικούς λειτουργούς και του ανέφικτου της χρέωσης σε ορισμένα από αυτά στους υπηρετούντες ειρηνοδίκες λόγω του μεγάλου αριθμού τους κρίνεται σκόπιμη η δυνατότητα κατανομής των υποθέσεων αυτών από τον διευθύνοντα το μεγαλύτερο ειρηνοδικείο της εφετειακής περιφέρειας , σε υπηρετούντες δικαστικούς λειτουργούς σε άλλα ειρηνοδικεία της ίδιας εφετειακής περιφέρειας.
Περαιτέρω λόγω του μεγάλου όγκου εκκρεμών δικών με τις οποίες έχει επιφορτιστεί το ειρηνοδικείο Πειραιώς, καθώς και το περιφερειακά ειρηνοδικεία της αυτής εφετειακής περιφέρειας, και για το ενιαίο της περί προσδιορισμού κρίσης ορίζεται ότι για την εφαρμογή του παρόντος η εφετειακές περιφέρειας Αθηνών και Πειραιά θεωρούνται μία ενιαία περιφέρεια”
Ο Αρειος Παγος
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης έστειλε την ρύθμιση , πριν την καταθέσει στον Αρειο Πάγο για να γνωμοδοτήσει η Διοικητική Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η οποία ομόφωνα δέχτηκε την εισήγηση της προέδρου του Αρείου Πάγου Μαρίας Γεωργίου και έκρινε “ σκόπιμες και συνταγματικά επιτρεπτές” τις ρυθμίσεις:
“Στο πλαίσιο αυτό έγιναν αρκετές νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούσαν την επίσπευση της εκδίκασης των υποθέσεων του νόμου 3869 / 2010 για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων (νόμος Κατσέλη), οι οποίες ωστόσο δεν απέδωσαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, εξαιτίας του πολύ μεγάλου αριθμού των υποθέσεων που κλήθηκαν να διαχειριστούν τα ειρηνοδικεία, ιδιαίτερα αυτά της Αττικής.
Ενόψει λοιπόν και της αναγκαιότητας να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της χώρας μας απέναντι τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (ευρωπαΐκή επιτροπή και ΕΚΤ) οι οποίοι ζητούν την εκκαθάριση των υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, πρέπει να θεσπιστούν διαδικασίες έκτακτης ανάγκης ώστε να καταστεί δυνατή η εκδίκαση του μεγαλύτερου όγκου των υποθέσεων, μέχρι το τέλος του 2022 , στηρίζοντας δε παράλληλα τα ειρηνοδικεία που δέχτηκαν το μεγαλύτερο όγκο υποθέσεων, προς αποφυγή υπερχρέωσης των υπηρετούντων εκεί ειρηνοδικών ….. Ειδικότερα στα ειρηνοδικεία της περιφέρειας Αθηνών και Πειραιά εκκρεμούν για προσδιορισμό περισσότερες από 20.000 υποθέσεις, αριθμός που είναι αδύνατον να εκδικαστεί από το υφιστάμενο οργανικό δυναμικό του κάθε ειρηνοδικείου χωριστά. Οι αποσπάσεις που πρόσφατα αποφασίστηκαν από το ανώτατο Δικαστικό συμβούλιο στα πλέον επιβαρυμένα ειρηνοδικεία δεν έδωσαν οριστική λύση στο πρόβλημα καθώς παρά την ενίσχυση τους ο αριθμός των υπηρετούντων σε σχέση με τον όγκο των εκκρεμών υποθέσεων παραμένει δυσανάλογος.
Η επιτυχία του εγχειρήματος απαιτεί ορθό κι ευέλικτο σχεδιασμό αλλά και κεντρική οργάνωση και καθοδήγηση από την διευθύνουσα του ειρηνοδικείου Αθηνών υπηρεσία που μέχρι σήμερα χειρίστηκε άριστα πολύ μεγάλο αριθμό υποθέσεων. Με την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων στα ειρηνοδικεία τον εφετειακών περιφερειών της Αθήνας και του Πειραιά διασφαλίζεται το μεν ότι δεν θα υπάρχει υπερβολική χρέωση των δικαστών που υπηρετούν σε αυτό όπου εκκρεμεί μεγάλος αριθμός υποθέσεων για επαναπροσδιορισμό καθόσον μάλιστα η δόκιμοι ειρηνοδίκες που πρόκειται άμεσα να προσβληθούν θα συνδράμουν κάτω από την καθοδήγηση των αρχαιότερων συναδέλφων τους, στην εκδίκαση σημαντικού αριθμού υποθέσεων, το δε θα υλοποιηθεί η προβλεπόμενη από τότε εκτειθείσες διατάξεις εκδίκαση των λόγω υποθέσεων σε εύλογο χρόνο”
Διαφωνεί η Ένωση Δικαστών Εισαγγελέων
Από την πλευρά της η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕνΔΕ) απέστειλε επιστολή προς τον υπουργό Δικαιοσύνης και τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων, ζητώντας την άμεση απόσυρση της τροπολογίας. Επισημαίνει πως με έγγραφό της προς την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου τον περασμένο Ιανουάριο είχε ζητήσει λόγω του όγκου των εκκρεμών υποθέσεων σε περιφερειακά Ειρηνοδικεία, την τοποθέτηση των νεοδιοριζόμενων Ειρηνοδικών σε δικαστήρια που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οξυμένο πρόβλημα.
Ωστόσο, βάσει της προωθούμενης τροπολογίας προβλέπεται η τοποθέτηση των δοκίμων Ειρηνοδικών στο Ειρηνοδικείο Αθηνών όπου θα υποβληθούν σε δίμηνη άσκηση στην εκδίκαση υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών ενώ παράλληλα προβλέπεται η κατανομή όλων των εκκρεμών υποθέσεων της Αττικής και στους Ειρηνοδίκες και Πταισματοδίκες των Αθηνών.
«Η παραπάνω τροπολογία καταλήγει σε κατάφωρες αδικίες και δεν λαμβάνει υπόψη της ορισμένα αντικειμενικά δεδομένα» σημειώνει η ΕνΔΕ. Όπως αναφέρει επιβαρύνονται οι δικαστικοί λειτουργοί του Ειρηνοδικείου Αθηνών, ενιαιοποιείται η δικαστική ύλη σε ευρύτερες Εφετειακές Περιφέρειες, ενώ και οι Πταισματοδίκες οι οποίοι απασχολούνται κατ’ αποκλειστικό αντικείμενο με την ποινική προδικασία υποχρεώνονται πλέον να ασχοληθούν και με ένα αντικείμενο εντελώς ξένο με τα μέχρι σήμερα καθήκοντά τους, γεγονός που θα επιφέρει τεράστια καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και στις εκκρεμείς επείγουσες ποινικές υποθέσεις που ήδη χειρίζονται.
Παράλληλα, η ΕνΔΕ υποστηρίζει πως καταργείται με την τροπολογία στην ουσία «η πρακτική άσκηση των νέων Ειρηνοδικών αφού τους υποχρεώνει να δικάζουν τις συγκεκριμένες υποθέσεις χωρίς να έχει προηγηθεί το υποχρεωτικό κατά τον ΚΟΔΚΔΛ στάδιο ενημέρωσης και δικαστικής πρακτικής όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Ο «βίαιος» αυτός τρόπος μονομερούς ενασχόλησης με ένα αντικείμενο αφενός θα δυσκολέψει πολύ την προσαρμογή τους στα δικαστικά τους καθήκοντα που είναι πολύπλευρα».
Αναλυτικά η επιστολή της ΕνΔΕ
Τροπολογία για την κατανομή των υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών
Με τροπολογία του Υπουργείου Δικαιοσύνης στο Σχέδιο Νόμου με τίτλο «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» εισάγεται ρύθμιση (άρθρο 6) που προβλέπει την κατανομή των υποθέσεων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών μεταξύ των Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών της ίδιας Εφετειακής Περιφέρειας.
Με το υπ’ αριθμό 64/19-1-2022 έγγραφό μας προς την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου ζητήσαμε λόγω του όγκου των εκκρεμών υποθέσεων σε περιφερειακά Ειρηνοδικεία, την τοποθέτηση των νεοδιοριζόμενων Ειρηνοδικών σε δικαστήρια που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οξυμένο πρόβλημα. Η τροπολογία που εισάγει το Υπουργείο Δικαιοσύνης προβλέπει αντίθετα την τοποθέτηση των δοκίμων Ειρηνοδικών στο Ειρηνοδικείο Αθηνών όπου θα υποβληθούν σε δίμηνη άσκηση στην εκδίκαση υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών ενώ παράλληλα προβλέπεται η κατανομή όλων των εκκρεμών υποθέσεων της Αττικής και στους Ειρηνοδίκες και Πταισματοδίκες των Αθηνών.
Η παραπάνω τροπολογία καταλήγει σε κατάφωρες αδικίες και δεν λαμβάνει υπόψη της ορισμένα αντικειμενικά δεδομένα.
Κατ’ αρχήν επιβαρύνει τους δικαστικούς λειτουργούς του Ειρηνοδικείου Αθηνών οι οποίοι με υπερένταση των δυνάμεών τους και με κατάλληλη οργάνωση κατάφεραν τα προηγούμενα χρόνια να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να περαιώσουν το σύνολο των εκκρεμών υποθέσεων καθώς με τον τρόπο αυτό μετακυλύει δικαστική ύλη που δεν ανήκει στο Δικαστήριό τους.
Κατά δεύτερον η παραπάνω τροπολογία δημιουργεί μία άνευ προηγουμένου πρακτική ενιαιοποίησης δικαστικής ύλης σε ευρύτερες Εφετειακές Περιφέρειες καταργώντας στην ουσία την κατά τόπον αρμοδιότητα κάθε Δικαστηρίου και μάλιστα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον όγκο των υπηρεσιών σε κάθε Δικαστήριο.
Κατά τρίτον δεν λαμβάνει υπόψη της ότι οι Πταισματοδίκες οι οποίοι απασχολούνται κατ’ αποκλειστικό αντικείμενο με την ποινική προδικασία υποχρεώνονται πλέον να ασχοληθούν και με ένα αντικείμενο εντελώς ξένο με τα μέχρι σήμερα καθήκοντά τους, γεγονός που θα επιφέρει τεράστια καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και στις εκκρεμείς επείγουσες ποινικές υποθέσεις που ήδη χειρίζονται. Με την τροπολογία παραβιάζεται κατάφωρα η δομή των Πταισματοδικείων ως ανεξάρτητων Δικαστηρίων με καθορισμένες αρμοδιότητες.
Τέλος καταργεί στην ουσία την πρακτική άσκηση των νέων Ειρηνοδικών αφού τους υποχρεώνει να δικάζουν τις συγκεκριμένες υποθέσεις χωρίς να έχει προηγηθεί το υποχρεωτικό κατά τον ΚΟΔΚΔΛ στάδιο ενημέρωσης και δικαστικής πρακτικής όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Ο «βίαιος» αυτός τρόπος μονομερούς ενασχόλησης με ένα αντικείμενο αφενός θα δυσκολέψει πολύ την προσαρμογή τους στα δικαστικά τους καθήκοντα που είναι πολύπλευρα και αφετέρου παραγνωρίζει τις ιδιαίτερες δυσκολίες του αντικειμένου στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν οι νεοδιόριστοι συνάδελφοι.
Θεωρούμε συνεπώς ότι είναι αναγκαίο να αποσυρθεί άμεσα η συγκεκριμένη τροπολογία. Επαναλαμβάνουμε το αίτημά μας να τοποθετηθούν οι δόκιμοι Ειρηνοδίκες σε περιφερειακά Ειρηνοδικεία υποβοηθώντας το έργο των συναδέλφων που υπηρετούν εκεί. Να παραταθεί ο χρόνος συζήτησης των εκκρεμών υποθέσεων για ένα ακόμα έτος, δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2023 καθώς γνωρίζετε ότι οι Ειρηνοδίκες των περιφερειακών Ειρηνοδικείων καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες έχοντας επωμιστεί αριθμούς δικογραφιών πολύ περισσότερους από τους προβλεπόμενους στους Κανονισμούς των Δικαστηρίων τους”.
