ΤΑΣΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
Η παρ. 11 του άρθρου 38 του Ν. 1892/1990 , μετά την προσθήκη νέου δεύτερου εδαφίου σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του άρθρου 57 του Ν.4808/19-6-2021 διαμορφώνεται ως εξής: «11. Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Η πρόσθετη εργασία μπορεί να παρασχεθεί, εφόσον συμφωνεί ο εργαζόμενος και κατά ωράριο, που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί ημερήσιας ανάπαυσης. Αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση δώδεκα τοις εκατό (12%) επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει.
O μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου».
Διευκρινιστικά αναφέρεται ότι με την ανωτέρω διάταξη, επιτρέπεται σε εργαζόμενο μερικής απασχόλησης να παρέχει, με τη συμφωνία του, εργασία πέρα από τη συμφωνημένη, με προσαύξηση 12%, και σε ώρες που δεν είναι συνεχόμενες με το συμφωνημένο ωράριο του εργαζομένου.
Παροχή πρόσθετης εργασίας από εργαζομένους μερικής απασχόλησης σε ωράριο συνεχόμενο με το συμβατικό
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου 38 του Ν.1892/1990 , κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική, που συνιστά εν προκειμένω την μερική απασχόληση.
Με τις νέες ρυθμίσεις του άρθρου 57 του Ν.4808/2021 , συνεχίζει να ισχύει η δυνατότητα παροχής πρόσθετης εργασίας από εργαζομένους μερικής απασχόλησης σε ωράριο συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας. Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης σε ωράριο συνεχόμενο με το συμβατικό, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει. O μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Συνεχίζεται να παρέχεται η δυνατότητα στο μερικώς απασχολούμενο να αρνηθεί την παροχή της πρόσθετης εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζόμενου, ήτοι μέχρι την όγδοη (8η) ώρα ημερήσιας εργασίας όταν ο συγκρίσιμος εργαζόμενος απασχολείται επί πενθήμερο με συμβατικό ημερήσιο ωράριο εργασίας οκτώ (8) ωρών, και μέχρι έξι (6) ώρες και σαράντα (40) λεπτά ημερήσιας εργασίας, όταν ο συγκρίσιμος εργαζόμενος απασχολείται επί εξαήμερο με συμβατικό ημερήσιο ωράριο εργασίας έξι ωρών και σαράντα λεπτών.
Με δεδομένο ότι η παροχή της πρόσθετης εργασίας πέραν της συμφωνημένης επιφέρει τη μεταβολή των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας του μερικώς απασχολούμενου, και η μεταβολή αυτή γίνεται έκτακτα και όχι σε σταθερή και μόνιμη βάση, υποβάλλεται μόνο ο πίνακας Ε4 – Συμπληρωματικού ωραρίου, το αργότερο έως και την ημέρα αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, με αναφορά στη στήλη των παρατηρήσεων ότι ο εργαζόμενος θα απασχοληθεί εκτάκτως για ένα συγκεκριμένο διάστημα με επαναφορά με τη λήξη του (διαστήματος) στο ωράριο του αρχικώς δηλωθέντος πίνακα με αριθμό πρωτοκόλλου.
Δεν συντάσσεται εν προκειμένω νέα τροποποιητική ατομική σύμβαση εργασίας μερικής απασχόλησης και δεν υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» το έντυπο Ε9 «Σύμβαση εργασίας Μερικής Απασχόλησης και Εκ Περιτροπής Εργασίας».
Παράδειγμα 1ο
Η Συμφωνηθείσα απασχόληση ενός μερικώς απασχολούμενου (σε επιχείρηση που εφαρμόζεται καθεστώς 40ωρης πενθήμερης απασχόλησης των υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, εργαζομένων της), ορίζεται σε είκοσι πέντε (25) ώρες εβδομαδιαίας εργασίας (πενθήμερο εβδομαδιαίως κατά τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή επί πεντάωρο ημερησίως). Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος εργάζεται εκτάκτως για δυο (2) επιπλέον ώρες εργασίας την Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021 και την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου, πέραν της συμφωνημένης. απασχόλησης. Από την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2021 εφαρμόζεται το αρχικώς συμφωνηθέν ωράριο (5νθημερο, πεντάωρο). Ο συγκρίσιμος εργαζόμενος αμείβεται με 650,00 €. Υποβάλλεται εν προκειμένω στο Π.Σ. «Εργάνη» μόνο ο πίνακας «Ε4 – Συμπληρωματικού ωραρίου».
| Ημέρες | Συμφωνηθείσες ώρες απασχόλησης | Εργασία πέραν της συμφωνηθείσας | Πρόσθετη αμοιβή |
| Δευτέρα | 09:00 – 14:00 (5) | ||
| Τρίτη | 09:00 – 14:00 (5) | 14.00 – 16.00 (2) ώρες | 2 ώρες x 3,90* x 1,12** = 8,74 € |
| Τετάρτη | 09:00 – 14:00 (5) | 14.00 – 16.00 (2) ώρες | 2 ώρες x 3,90 x 1,12 = 8,74 € |
| Πέμπτη | 09:00 – 14:00 (5) | – | |
| Παρασκευή | 09:00 – 14:00 (5) | ||
| Σύνολο | 25 ώρες | 4 ώρες |
Ωρομίσθιο* = 650,00 x 0,006 = 3,90 €
1,12*** = Η κύρια αμοιβή συν την προσαύξηση του 12%
Παροχή πρόσθετης εργασίας σε ωράριο μη συνεχόμενο με το συμβατικό
Με τη νέα ρύθμιση του άρθρου 57 του Ν.4808/2021, σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης και μόνο εφόσον πρόκειται για παροχή πρόσθετης εργασίας, αυτή μπορεί από 19/6/2021 και εφεξής να λάβει χώρα και κατά ωράριο που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, υπό την προϋπόθεση ότι συμφωνεί ο μερικώς απασχολούμενος εργαζόμενος και πάντα υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί ημερήσιας ανάπαυσης, λαμβάνοντας αμοιβή με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής, για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας πέραν της συμφωνημένης.
Κατά συνέπεια, η παροχή πρόσθετης εργασίας σε ωράριο μη συνεχόμενο με το συμβατικό γίνεται μόνο υπό την προϋπόθεση της συναίνεσης του εργαζομένου (Εγκύκλιος Υπουργείου Εργασίας 64597 /3-9-2021).
Η δυνατότητα αυτή της παροχής πρόσθετης εργασίας, όσον αφορά τους μερικώς απασχολούμενους, σε ωράριο μη συνεχόμενο με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, δύναται να πραγματοποιηθεί κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου.
Επεξηγηματικά αναφέρεται ότι η πρόσθετη εργασία και κατά ωράριο που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, δύναται να πραγματοποιηθεί κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζόμενου, ήτοι μέχρι την 8η ώρα όταν ο συγκρίσιμος εργαζόμενος απασχολείται επί πενθήμερο και μέχρι 6 ώρες και 40 λεπτά, όταν απασχολείται επί εξαήμερο.
Διευκρινίζεται ότι, συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση (κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 38, παρ. 2, εδάφιο β΄, του Ν.1892/1990 ), νοείται κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συνθήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφορά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπαγόταν ο εργαζόμενος αν είχε προσληφθεί με πλήρη απασχόληση.
Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους με κανονική απασχόληση, εκτός εάν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι οι οποίοι τη δικαιολογούν, όπως η διαφοροποίηση στο ωράριο εργασίας.
Όσον αφορά το πλαίσιο τήρησης των διατάξεων περί ημερήσιας ανάπαυσης στο άρθρο 3 του ΠΔ 88/1999 , όπως ισχύει, ορίζεται ότι «Για κάθε περίοδο είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, η ελάχιστη ανάπαυση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από έντεκα (11) συνεχείς ώρες. Η περίοδος των είκοσι τεσσάρων (24) ωρών αρχίζει την 00:01 και λήγει την 24:00 ώρα.» Επισημαίνεται ότι το 11ωρο της ημερήσιας ανάπαυσης είναι δεσμευτικό και εφαρμόζεται και στην περίπτωση της πρόσθετης εργασίας μερικώς απασχολούμενου και κατά ωράριο που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας. Για παράδειγμα, στην περίπτωση που το συμβατικό ημερήσιο ωράριο της μερικής απασχόλησης εργαζόμενου είχε διάρκεια από 18.00 έως 22.00 την Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021 και συμφωνήθηκε να παράσχει πρόσθετη εργασία, πέραν της συμφωνημένης κατά ωράριο μη συνεχόμενο, από 23.00 έως 01.00, για να απασχοληθεί σύννομα την επόμενη ημέρα Τετάρτη 17 Νοεμβρίου, πρέπει να έχει λάβει ελάχιστη ανάπαυση έντεκα (11) ωρών, ήτοι, μπορεί να εργασθεί από ώρα 12.00 της ημέρας αυτής και μετά. Υπογραμμίζεται ότι η μη χορήγηση ελάχιστης ημερήσιας ανάπαυσης είναι παράβαση ατομικού χαρακτήρα και επισύρει πρόστιμο 400,00 € ανά θιγόμενο εργαζόμενο (βάσει του άρθρου 24, του Ν.3996/2011 και της Υ.Α. 60201 /Δ7.1422 (ΦΕΚ Β΄ 4997/31-12-2019).
Παράδειγμα 2ο
Η Συμφωνηθείσα απασχόληση ενός μερικώς απασχολούμενου, ορίζεται σε είκοσι (20) ώρες εβδομαδιαίας εργασίας (πενθήμερο εβδομαδιαίως κατά τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή επί τετράωρο ημερησίως). Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος εργάζεται εκτάκτως για δυο (2) επιπλέον ώρες εργασίας την Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021 και την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου, πέραν της συμφωνημένης. απασχόλησης. Από την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2021 εφαρμόζεται το αρχικώς συμφωνηθέν ωράριο (5νθημερο, τετράωρο). Ο συγκρίσιμος εργαζόμενος αμείβεται με 845,00 €. Υποβάλλεται εν προκειμένω στο Π.Σ. «Εργάνη» μόνο ο πίνακας «Ε4 – Συμπληρωματικού ωραρίου».
| Ημέρες | Συμφωνηθείσες ώρες απασχόλησης | Εργασία πέραν της συμφωνηθείσας | Πρόσθετη αμοιβή |
| Δευτέρα | 09:00 – 13:00 (4) | ||
| Τρίτη | 09:00 – 13:00 (4) | 15.00 – 17.00 (2) ώρες | 2 ώρες x 5,07* x 1,12** = 11,36 € |
| Τετάρτη | 09:00 – 13:00 (4) | 15.00 – 17.00 (2) ώρες | 2 ώρες x 5,07 x 1,12 = 11,36 € |
| Πέμπτη | 09:00 – 13:00 (4) | ||
| Παρασκευή | 09:00 – 13:00 (4) | ||
| Σύνολο | 20 ώρες | 4 ώρες |
Ωρομίσθιο* 845,00 x 0,006 = 5,07 €
1,12*** = Η κύρια αμοιβή συν την προσαύξηση του 12%
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Πέτρου Ραπανάκη, με τίτλο «Το πλαίσιο παροχής πρόσθετης εργασίας από εργαζομένους μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Νοεμβρίου 2021 του περιοδικού Epsilon7.
Στο πλήρες κείμενο του άρθρου αναλύεται με παραδείγματα και το ζήτημα της έκτακτης εργασίας σε άλλη ημέρα από τις αρχικώς ορισθείσες σε εκ περιτροπής απασχόληση, η μεταβολή εβδομαδιαίων ωρών εργασίας του μισθωτού στα πλαίσια της μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης σε σταθερή και μόνιμη βάση, η τροποποίηση ωρών με σταθερό εβδομαδιαίο ωράριο, η μεταβολή αποδοχών μερικώς απασχολούμενου χωρίς μεταβολή ημερών και ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, το διακεκομμένο ωράριο εργασίας σε μερική απασχόληση. Επίσης αναλύεται το ζήτημα της μη νομιμότητας της πραγματοποίησης υπερεργασίας και υπερωρίας στην εκ περιτροπής απασχόληση και η επιβολή Κυρώσεων – Προστίμων.
