Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί η ελληνική σημαία φέρει ισοσκελή σταυρό και όχι τον ανισοσκελή χριστιανικό;
Η πιθανότερη απάντηση είναι ότι οι κατασκευαστές του εθνικού σύμβολου… πρέπει να γνώριζαν περισσότερα από ότι νομίζαμε!
Ο ισοσκελής σταυρός ήταν ανέκαθεν ιερό σύμβολο των θαλασσοπόρων Ελλήνων, μιας και συμβόλιζε τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Οι θαλασσοκράτορες Κρήτες αλλά και γενικότερα οι θαλασσινοί Έλληνες με τα αναρίθμητα νησιά και τα ποντοπόρα ταξίδια τους, όφειλαν να γνωρίζουν στοιχεία προσανατολισμού με κάθε δυνατή λεπτομέρεια.
Το πανάρχαιο σύμβολο του σταυρού στην Κνωσό το 1600 π.Χ.
Κάτι που ίσως οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν σήμερα, είναι οτι η Ελληνική σημαία στην σημερινή της μορφή ,αποτελούσε την σημαία των Ελληνικών Πολεμικών πλοίων που καθορίστικε με το Προεδρικό διάταγμα 540 στις 15 Μαρτίου 1822 . Μετά την κατάργηση της εμπορικής ναυτικής σημαίας το 1828 καθιερώθηκε ως Ναυτική σημαία της Ελλάδας. Περισσότερα για το συγκεκριμένο θέμα μπορείτε να διαβάσετε και στο άρθρο μας: “Οι Ελληνικές σημαίες και η ιστορία τους”.
Ένα αρχαίο σύμβολο των Σαρακατσάνων
Τό δεύτερο μέρος πού αποτελεί τό δεύτερο συνθετικό τής λέξεως Σαρακατσάνοι, είναι η ρίζα -ΚΑΣ (-ΚΑΤΣ).
Η ρίζα ΚΑΣ εμπεριέχει δύο πανάρχαιες ένοιες μέ συμβολικό χαρακτήρα. Στούς Σαρακατσάνους, η ρίζα -ΚΑΣ εμπεριέχεται στή λέξη κατσούλα πού σημαίνει τό καλύβι, ή τό επάνω κωνικό μέρος τού παραδοσιακού τους καλυβιού, καί τά ξύλα πού αποτελούν τόν οπλισμό τής Κατσούλας, τά λένε κατσουλόξυλα. Τά κατσουλόξυλα σχηματίζουν έναν κώνο καί ενώνονται στήν κορυφή σέ μία στεφάνη πού εμπεριέχει έναν σταυρό. Η ρίζα -ΚΑΣ διασώζεται ώς σήμερα στό ρήμα κατσιάζω δηλαδή ζαρώνω, σουφρώνω όπως τά καυσόξυλα σουφρώνουν πρός τήν κορυφή τής καλύβας σχηματίζοντας κώνο.
Οί Σαρακατσάνοι, σταυρός σαν αρχαϊκός παλαιότερα, όταν έλεγαν κατσούλα ενοούσαν όλο τό καλύβι τό όρθο. Κατσούλα επίσης λένε καί τήν κωνική κουκούλα τής κάπας. Η λέξη κατσούλα προέρχεται από τήν λέξη κασούλα όπως αναγράφεται στίς Προκοπίου Ιστορίαι (4, 26). Η λέξη ΚΑΣούλα εμπεριέχει τήν ρίζα -ΚΑΣ η οποία μέ παραφθορά προφέρεται ΚΑΤΣ.
Η ετυμολογική της σημασία είναι οτι εμπεριέχει τήν ένοια τού ενώνω, τού συγκεντρώνω, ταυτίζω, αδελφώνω όπως όλα τά κατσουλόξυλα στήν κορυφή τής κατσούλας – καλύβας στόν σταυρό.
Στόν Όμηρο η ένοια τού κασις αναφέρεται ώς ένωση, αδέλφωμα, (ΙΛΙΑΔΑ Ζ430, Ο545, ΟΔΥΣΕΙΑ Δ155) κατά συνέπεια αποκαλούνται έτσι καί τά αδέλφια, εξ` ού καί η Ομηρική λέξη κασίγνητοι (ΙΛΙΑΔΑ Δ155, Ε359). Οί Σαρακατσαναίοι διασώζουν αυτή τήν πανάρχαια ένοια κάτσα (=η ένωση τών ποδιών, τό ωκλαδών (σταυροπόδι), η ένωση δύο ατόμων, δηλ. η αδελφο-ποίηση στά σταυραδέλφια, τό νήμα πού προέρχεται από τήν ένωση δύο νημάτων στριμένων ή περισσότερων, τό αποκαλούν κατσελωτό. Η ρίζα -ΚΑΣ έχει προέλθει από τήν μητρική της ρίζα -ΚΑ μία πανάρχαια Ελληνοπελασγική ρίζα πού τή συναντούμε στίς αρχαιότερες Ελληνικές γραφές, στήν Γραμμική Α` καί Γραμμική Β` (Περιοδικό ΔΑΥΛΟΣ, τεύχος 126, Ιούνιος 1992, σελ. 5,6,7,8) τής Μινωικής καί Προμινωικής περιόδου. Από τήν ρίζα -ΚΑ προήλθε η ρίζα -ΚΑΤΣ, κι` από αυτή προήλθε η λέξη κατσούλα.
Στούς Σαρακατσάνους βρίσκουμε τόν κύκλο μέ τόν σταυρό σέ κίνηση, όπως ο τροχός στόν χώρο ΚΑΤΣΑ ή ΣΤΑΥΡΩΤΟ όπως αλλιώς λέγεται. Μία μορφή τού χορού αυτού χορεύεται από τέσσερεις χορευτές πού σχηματίζουν σταυρό κρατόντας τίς άκρες δύο μαντηλιών σταυρωμένα μεταξύ τους σχηματίζοντας σταυρό. Όταν χορεύουν, οι σταυροί τών μαντηλιών καί χορευτών διαγράφουν κύκλο. Ο Σταυρωτός χορός τών Σαρακατσαναίων μάς παραπέμπει στό στίχο τού Ορφικού Ύμνου πρός τιμήν τού Ηλίου: “τετραβάμοσι ποσί χορεύουν”, (Νίκου Πρεάδη: Ο Ορφέας καί οί Ορφικοί, σελ. 48, Αθηνα 1994).
Μέ σταυρό στήν αρχαιότητα συμβολίζουν τόν Θεό Ήλιο – Δία καί πιθανότατα ο χορός αυτός νά ήταν πρός τιμήν τού Θεού Ήλιου – Δία. Η ταύτιση τού σταυρού καί τού Ήλιου μπορεί εύκολα νά διαπιστωθεί εάν επισκεφθεί κάποιος τά μουσεία στή Κρήτη όπου θά βρεί πλήθος απεικονήσεων σταυρών καί ήλιων σέ λατρευτικά αντικείμενα.
Στίς πρωτοελληνικές διαλέκτους ο σταυρός λεγόταν -ΚΑΡΟΣ από τή ρίζα -ΚΑ, καί αυτή η λέξη διασώζεται σήμερα σέ όλη τήν Ευρώπη ΚΑΡΟΣ = Κ` ΡΟΣ = CROSS, αλλά καί στή λέξη καρώ πού σημαίνει τετράγωνο ή ρόμβος.
Στή ρίζα -ΚΑΣ λοιπόν βρίσκουμε τήν ένοια τού σταυρού, δηλαδή τήν ένωση “κάσις” ενός συμβόλου πού είχαν οι Σαρακατσάνοι πρίν τόν Χριστιανισμό.
Τό σταυρό στούς Σαρακατσάνους τόν βρίσκουμε όχι μόνο στήν κατσούλα τού καλυβιού, στό εσωτερικό, μά καί στό εξωτερικό τής καλύβας όπου έβαζαν εμφανώς σταυρό.
Σταυρό έχει καί τό πανάρχαιο λάβαρό τους, ο φλάμπουρας. Σταυρό έχουν καί στό χώρο ΣΤΑΥΡΩΤΟ ή ΚΑΤΣΑ.
Οί γυναίκες αλλά καί οί άνδρες παλαιότερα έφεραν σταυρό τατουάζ στό μέτωπο καί στά μπράτσα. Η εξοικείωσή τους μέ τόν σταυρό τούς έκανε καί καλούς Χριστιανούς. Οί Σαρακατσάνοι υπήρξαν “σταυρο-φορούντες” από τήν αρχαιότητα καί διέδωσαν τόν σταυρό σ` όλη τήν Ευρώπη.
Προσφάτως δέ ανεκαλύφθη λείψανο ανθρώπου στίς Αλπεις καλά διατηρημένο στούς πάγους, εις τό οποίο οί επιστήμονες δίνουν ηλικία 4.000 ετών. Τό σώμα αυτό είναι καλά διατηρημένο καί στό δέρμα του διακρίνονται τατουάζ μέ σταυρούς!
Συνοπτικά στή ρίζα -ΚΑΤΣ έχουμε τήν αρχαία ένοια τού σταυρού καί τής κατσούλας (καλυβιού), τού ορθού κονακιού τών Σαρακατσάνων.
-ΣΑΡ λοιπόν ο ορεσίβιος βοσκός κτηνοτρόφος.
-ΚΑΣ η καλύβα – κατσούλα πού φέρει τό σταυρό.
Μέ τόν συνδιασμό αυτών τών δύο αρχαίων ριζών-ενοιών έχουμε τήν προέλευση τής λέξης ΣΑΡ(α)ΚΑΤΣ(άνοι) πού σημαίνει οί ορεσίβιοι κτηνοτρόφοι, βοσκοί, πού ζούν στίς Κατσούλες, πού έχουν τόν σταυρό, ή οί σταυροφορούντες ορεσίβιοι κτηνοτρόφοι πού ζούν στίς κατσούλες.
Κρά- -> κράσιν = ένωσις -> ΚΡ’Σ -> CROSS
Σχετικά με τον Ήλιο
Ορφικός Ύμνος στον Ήλιο:
κρασιν εχων ερων, τετραβάμοσι ποσσε χορεύων
Μετάφραση:
έχεις την συνένωσιν των εποχών και χορεύεις (κινείσαι κυκλικώς) με τέσσερα πόδια (ό δημιουργός των τεσσάρων εποχών του έτους)
Άρα η ένωσις (κράσις -> cross), των εποχών από τον ζωοδότη Ήλιο είναι το σύμβολο του σταυρού.
Και ως σύμβολο ενώνει τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες δημιουργώντας τον κύκλο των εποχών.
Για τον άνθρωπο που ζει τον βίο στο υλαίο πεδίο ο Θεός που του χορηγεί τα πάντα από ζωή έως όλα τα αγαθά ενώνει τα πάντα με την δύναμη του.
Όταν ο άνθρωπος φτάσει στο τέλος του βίου του, (τέλος εποχής) ο Θεός (Ήλιος) ανασταίνει τον άνθρωπο ξανά με νέα ζωή και νέο βίο εντός του υλαίου πεδίου.
Έτσι ο ισοσκελής σταυρός είναι σύμβολο ένωσης ζωής και ανάστασης.
Σε αυτήν την μεταφυσική πεποίθηση βασίζεται και η θεωρία της μετενσάρκωσης όπου ο άνθρωπος ως ψυχή δεν χάνεται δεν πεθαίνει αλλά επανενσαρκώνεται σε νέο σώμα ως μία φυσική ανάσταση.
Η όλη ιδέα προέρχεται από τον κύκλο του Ηλίου και την δημιουργία των 4 εποχών.
Η σχέση του σταυρού με τον Θεό Διόνυσο ίσως είναι ότι η λέξη κάρος από την οποία προέρχεται η λέξη Cross, σημαίνει την μέθη και τον βαθύ ύπνο όμοιο θανάτου. Και η επαναφορά από τον μεθυστικό ύπνο είναι η συμβολική ανάσταση.
Στα σημερινά μαθηματικά το σύμβολο της ένωσης 2 αριθμών είναι + δηλαδή ένας σταυρός.
Σε επίπεδο συναισθημάτων η ένωση σημαίνει αδελφοποίηση και κατά αυτήν την έννοια την χρησιμοποιεί και ο Όμηρος.
Σε επίπεδο θεουργικό η ένωση σημαίνει ένωση με το Θείο και σημαίνει θέωση.
Περί της λέξεως Κάρος από την οποία παράγεται η λέξη Cross που στα νεοελληνικά σημαίνει σταυρός.
Κάρος: όνομα νόσου. (Lexicon artis grammaticae)
Κάρος από το Κηρ την θανατοιφόρο μοίρα. (Etymologicum Gudianum)
Κάρος η εξ οινοποσία εγινόμενη μέθη και παραφορά (SUDA vel Suidas A.D. 10)
Έτσι από την θανατηφόρο μοίρα (κάρος) περνάμε στην αναζωογονική δύναμη του Ηλίου που σαν από μέθη ξυπνά την ψυχή μέσα σε νέο σώμα μετά τον υλικό θάνατο βάση της μυθολογίας του Ηλίου που αναγεννάτε.
Τα Αρχαία Ελληνικά Σταυρόσχημα είδωλα της Χαλκολιθικής εποχής
Σταυρόσχημα ειδώλια έχουν βρεθεί και στην Χαλκολιθική εποχή πριν ο σταυρός γίνει ηλικακό σύμβολο και αποκτήσει όλη την προαναφερθείσα μυθολογία του “Κάρου”, της θανατηφόρας μοίρας και της αναγέννησης της ζωής.
Το Ειδώλιο του Πωμού είναι ένα προϊστορικό γλυπτό. Βρέθηκε κοντά στο κυπριακό χωριό Πωμός, στην επαρχία της Πάφου. Είναι φτιαγμένο από πικρόλιθο και χρονολογείται περίπου στο 3.000 π.Χ., στη Χαλκολιθική εποχή. Σήμερα βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο στην Λευκωσία. Η εικόνα του χρησιμοποιείται στην όψη των κυπριακών νομισμάτων του ενός και των δύο ευρώ.
Το ειδώλιο είναι σταυρόσχημο, παριστάνει δηλαδή έναν άνθρωπο με τα χέρια ανοιχτά σε σχήμα σταυρού. Τέτοια σταυρόσχημα ειδώλια βρέθηκαν αρκετά στην Κύπρο, καθώς στην εποχή τους φαίνεται ότι ήταν διαδεδομένα ως φυλαχτά για τη γονιμότητα, ενώ η συμβολική τους σημασία φαίνεται να ήταν η ευχή για καλή γέννα, κάτι που υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι μερικές φορές το οριζόντιο τμήμα του ειδώλιου (τα απλωμένα χέρια) αντικαθίσταται από μια δεύτερη ανθρώπινη μορφή σε οριζόντια θέση.
Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται είτε χωρίς σημάδια για το φύλο τους είτε με δυο μικρές προεξοχές στο στήθος σαν μαστούς.
Απεικονίζονται σχεδόν πάντα σε καθιστή θέση.
Σε παρόμοια ειδώλια της περιόδου υπάρχει στην κορυφή μια τρύπα που επέτρεπε να φοριέται το αγαλματάκι στο λαιμό. Ένα τέτοιο σταυροειδές φυλαχτό φαίνεται να φέρει κρεμασμένο στο λαιμό και η ίδια η μορφή που εικονίζεται στο ειδώλιο του Πωμού.
Το ειδώλιο του Πωμού αποτελεί ένα χαρακτηριστικό είδος προϊστορικής τέχνης της Κύπρου η οποία είναι συγγενής με την Κυκλαδική τέχνη της ίδιας περιόδου.
Παρόμοια σταυρόσχημα ειδώλια από την Κύπρο μπορεί κανείς να δει και στη συλλογή Ζιντίλη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα.
Άλλα παρόμοια ειδώλια της Χαλκολιθικής εποχής της Κύπρου
Η μορφή της σταυρόμορφης φιγούρας είναι στην πραγματικότητα ένας συνδυασμός δύο μορφών. Μιας όρθιας φιγούρας και μιας φιγούρας στην αγκαλιά αυτής σε οριζόντια στάση. Ο γλύπτης τοποθετόντας την οριζόντια φιγούρα πάνω στην κάθετη δίνει την εντύπωση ότι η όρθια φιγούρα έχει τα χέρια ανοιχτά. Μια τρύπα στην κορυφή της όρθιας φιγούρας δηλώνει την χρήση του αγαλματίου ως κρεμασστό στο λαιμό.
Αυτή η διπλή φιγούρα είναι πολύ σπάνια στην Κύπρο και έχει ερμηνευτεί σαν μια μητέρα να κουβαλάει το παιδί της, ή ζευγάρι να ερωτοτροπεί, ή ένα φυλαχτό με μαγικές ιδιότητες δύο διδύμων μορφών σε αυτή την στάση.
Αν η σταυροειδής φιγούρα συνδέεται με γυναίκα να κρατάει στην αγκαλιά παιδί τότε ίσως είναι φιγούρα αρχέτυπο για την Θεά Εστία που αναπαριστάτε με παιδί στην αγκαλιά στους Έλληνες (πηγή Αθανάσιος Σταγειρίτης, Ωγυγία, Θεά Εστία).
