Αριθμός 419/2016
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
A2’ Πολιτικό Τμήμα
– Ανάκληση δωρεάς. Καταδίκη σε δήλωση βούλησης.
– Κατά το άρθρο 505 Α.Κ., “Ο δωρητής έχει το δικαίωμα να ανακαλέσει την δωρεά, αν ο δωρεοδόχος φάνηκε με βαρύ του παράπτωμα αχάριστος απέναντι στον δωρητή ή στον σύζυγο ή σε στενό συγγενή του και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του να διατρέφει τον δωρητή”, κατά το άρθρο 507 Α.Κ., “Ο δωρητής ή ο κληρονόμος του έχει δικαίωμα να ανακαλέσει την δωρεά, αν ο δωρεοδόχος παραλείπει υπαίτια να εκτελέσει τον τρόπο υπό τον οποίο έγινε η δωρεά” και κατά το άρθρο 509 Α.Κ., “Η ανάκληση της δωρεάς γίνεται με δήλωση προς τον δωρεοδόχο. Αφού γίνει η ανάκληση, αποσβήνεται η υποχρέωση του δωρητή για παροχή και αναζητείται η παροχή που εκπληρώθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό”. Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι από την εισαγωγή του Αστικού Κωδικός η ανάκληση δωρεάς λόγω αχαριστίας δεν γίνεται με δικαστική απόφαση μετά από άσκηση διαπλαστικής αγωγής του δωρητού, αλλά με μονομερή δήλωση του τελευταίου, η οποία είναι άτυπη, έστω και αν αφορά ακίνητο και επιφέρει τα έννομα αποτελέσματά της από την περιέλευσή της στον δωρεοδόχο. Μετά την δήλωση αυτή, ο δωρητής δικαιούται να αναζητήσει το δωρηθέν πράγμα εγείρων αγωγή με βάση τις διατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού (άρθρα 904, 908 ΑΚ) και ειδικότερα λόγω λήξεως της αιτίας για την οποία δόθηκε το πράγμα. Η αγωγή αυτή είναι προσωπική (ενοχική) και όχι εμπράγματη, στηρίζεται δε στην ενοχική υποχρέωση του δωρεοδόχου προς απόδοση του άνευ αιτίας κατεχομένου πράγματος μετά την ανάκληση της δωρεάς. Είναι όμως δυνατόν, η αγωγή εκ του αδικαιολογήτου πλουτισμού, ως και τα αιτήματα της διεκδικητικής αγωγής του άρθρου 1094 Α.Κ. (τα οποία είναι η αναγνώριση της κυριότητος του ενάγοντος και η απόδοση σε αυτόν του πράγματος, όχι δε και η αποβολή του εναγομένου από αυτό, η οποία απλώς αποτελεί μέσον παρεχόμενο στον δικαστικό επιμελητή σύμφωνα με το άρθρο 943 § 1 ΚΠολΔ για την αναγκαστική εκτέλεση της αποφάσεως) να σωρευθούν στην αγωγή του άρθρου 949 ΚΠολΔ περί καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως. Στην περίπτωση αυτήν, η με την συνδρομή του νομικού πλάσματος του άρθρου 949 ΚΠολΔ δήλωση βουλήσεως και η δια συμβολαιογραφικού εγγράφου αποδοχή αποτελούν τίτλο εκτελεστόν κατά το άρθρο 904 § 1 περ. δ’ ΚΠολΔ, διαφορετικόν της από την δικαστική απόφαση, ως εκτελεστόν τίτλο, πηγαζούσης απαιτήσεως, προς παράδοση ή απόδοση του πράγματος, εφόσον αυτό απετέλεσε και αντικείμενο της δίκης.
