Κατερίνα Μάνθου
Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) στην πυρόπληκτη περιοχή των Δημοτικών Ενοτήτων Νέας Μάκρης και Ραφήνας των Δήμων Μαραθώνα και Ραφήνας – Πικερμίου, κρίθηκε νόμιμο από το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) αλλά με 52 παρατηρήσεις. Κάποιες εξ αυτών, αφορούν την οριοθέτηση οκτώ ρεμάτων, μερικά εκ των οποίων ξεκινούν από την Πεντέλη, όπως είναι τα ρέματα του Πευκώνα, Παππά, Ζούμπερι, Νέου Βουτζά, Αγίου Ανδρέα, Καλαβρύτων, κ.ά.
Ειδικότερα, το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ επεξεργάστηκε σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την «έγκριση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) στην πυρόπληκτη περιοχή των Δημοτικών Ενοτήτων Νέας Μάκρης και Ραφήνας των Δήμων Μαραθώνα και Ραφήνας – Πικερμίου, καθορισμός ζωνών βιώσιμης πολεοδόμησης και ζωνών εκτός πολεοδόμησης, χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης, περιβαλλοντική έγκριση του ΕΠΣ και επικύρωση καθορισμού οριογραμμών ρεμάτων».
Το ΣτΕ μετά την επεξεργασία του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, εξέδωσε την υπ΄ αριθμ. 55/2022 γνωμοδότησή του στην οποία κάνει καταρχάς αναφορά στα ρέματα που υπάρχουν στις περιοχές αυτές και τα οποία υπάγονται στην προστασία του άρθρου 24 του Συντάγματος για την προστασία περιβάλλοντος. Επί αυτού του θέματος οι σύμβουλοι Επικρατείας, επισημαίνουν καταρχάς πως «δεν νοείται έκδοση οικοδομικών αδειών ούτε η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών» και όπου στο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος γίνεται «αναφορά σε «αναστολή» οικοδομικών εργασιών δεν είναι ακριβής». Αντίθετα, κατά τους δικαστές «πρόκειται για απαγόρευση που απορρέει ευθέως από τις διατάξεις περί προστασίας των ρεμάτων και συνεπώς, πρέπει να γίνει σχετική αναδιατύπωση της εν λόγω ρύθμισης, δηλαδή πρέπει να γραφεί ότι απαγορεύονται οι εν λόγω οικοδομικές εργασίες».
«Ασφαλή κίνηση κατοίκων»
Ακόμη, το ΣτΕ στη γνωμοδότηση που εξέδωσε εστιάζει και στο οδικό δίκτυο διαφυγής μετά και τον εγκλωβισμό εκατοντάδων αυτοκινήτων και θάνατο πολιτών κατά τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου του 2018. «Σημαντική θέση κατέχουν ρυθμίσεις και κατευθύνσεις για τη διαμόρφωση του οδικού δικτύου της περιοχής με τα αναγκαία χαρακτηριστικά για την ασφαλή κίνηση των κατοίκων και διερχομένων, την πρόσβαση στην ακτή και την εξασφάλιση της δυνατότητας διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης» επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι δικαστές στη σχετική γνωμοδότησή τους. Για το θέμα αυτό στο σχετικό σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, προβλέπονται τα εξής:
α) Διάνοιξη πεζοδρόμου ελάχιστου πλάτους 3,5 μ. σε όλο το μήκος της ακτής και αύξηση της προσπελασιμότητας του παράκτιου μετώπου με διευκόλυνση της πρόσβασης των πεζών σε όλο το μήκος της, με κάθετες προς την ακτή διόδους (ελάχιστου πλάτους 3 μ.), καθώς και ελαφρές κατασκευές (μόνιμες και πλωτές αποβάθρες και προβλήτες) για διευκόλυνση της πρόσβασης προς και από τη θάλασσα,
β) συγκεκριμένα πλάτη πεζοδρόμων και οδών,
γ) μετακίνηση περιφράξεων προς το εσωτερικό των γηπέδων σε συγκεκριμένες αποστάσεις επί βασικών οδών που προβλέπεται να διαπλατυνθούν και
δ) μέση περίμετρος Οικοδομικού Τετραγώνου που να μην υπερβαίνει τα 400 μ., ώστε τα ΟΤ να μην υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο μέγεθος και να επιτρέπουν τη διέλευση από τον αστικό ιστό με τη δημιουργία πυκνού δικτύου οδών.
Ακόμη προβλέπεται η ανάγκη δημιουργίας πολλών κοινοχρήστων χώρων, καθώς και διόδων διέλευσης που να μπορούν αντίστοιχα να λειτουργήσουν ως χώροι καταφυγής και ως δίοδοι διαφυγής στις περιπτώσεις έκτακτων αναγκών εκκένωσης της περιοχής. Ακόμη, ορίζεται η ανάγκη δημιουργίας διόδων προς τον παραλιακό πεζόδρομο.
Κλιματική αλλαγή
Με το Προεδρικό Διάταγμα που επεξεργάστηκε το ΣτΕ η πυρόπληκτη περιοχή χωρίζεται σε πέντε Ζώνες Βιώσιμης Πολεοδόμησης-Πολεοδομικές Ενότητες που είναι: Αγία Μαρίνα, Μάτι, Κόκκινο Λιμανάκι, Σκουφέικα Πευκώνας και σε «Ζώνες εκτός πολεοδόμησης -Περιοχές με Ειδικό Νομικό Καθεστώς (ΠΕΚ) και Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων (ΠΕΧ)».
Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα αναφέρονται στη σχετική γνωμοδότηση του ΣτΕ: «Στόχος του υπό εξέταση Ειδικού Πολεοδoμικού Σχεδίου (…) είναι να συμβάλει στην ανασυγκρότηση και ανάταξη του περιβάλλοντος με κριτήριο αφενός τη βελτίωση των πολεοδομικών και οικιστικών συνθηκών και αφετέρου την ταχεία αποκατάσταση της φυσικής βλάστησης, καθώς και τη διατήρηση και ανάδειξη φυσικών στοιχείων όπως τα ρέματα. Ταυτόχρονα, αποσκοπεί στην άρση παλαιοτέρων χωρικών στρεβλώσεων, καθιστώντας την περιοχή περισσότερο ανθεκτική σε φυσικές καταστροφές».
Το νέο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, σύμφωνα με το ΣτΕ, λαμβάνει υπόψη τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής, η οποία επηρεάζει και την Ελλάδα με την εντεινόμενη σε έκταση, μέγεθος και συχνότητα εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων.
Τέλος, το ΣτΕ επισημαίνει στην γνωμοδότηση που εξέδωσε ότι το 2018 κηρύχθηκε και επανακηρύχθηκε αναδασωτέα έκταση 5.808 στρεμμάτων στις περιοχές Νταού Πεντέλης – Λύρειο – Νέος Βουτζάς – Νέος Πόντος – Αγ. Βαρβάρα – Γεροτσακούλι – Σκουφέικα – Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι – Αμπελούπολη – Προβάλινθος των Δήμων Πεντέλης), Ραφήνας – Πικερμίου Ραφήνας) και Μαραθώνος, ενώ εξαιρέθηκαν της κήρυξης 8.504 στρέμματα τα οποία δεν υπάγονται στη δασική νομοθεσία.
