ΣτΕ Α’ 7μ. 881/2022: Αξίωση αποζημίωσης κατά ΕΤΕΑΕΠ (e-ΕΦΚΑ) γεγενημένη πριν τον ν. 3655/2008, της οποίας η παραγραφή του άρ.937 ΑΚ δεν είχε συμπληρωθεί κατά την έναρξη ισχύος του ν.3655/2008. Διαχρονικό δίκαιο. Συμπληρωματική εφαρμογή άρ.18 ΕισΝΑΚ.
Πρόεδρος: Σπ. Χρυσικοπούλου, Αντιπρόεδρος ΣτΕ
Εισηγήτρια: Μ.-Αλ. Τσακάλη, Σύμβουλος Επικρατείας
Παραγραφή αξίωσης αποζημίωσης κατά ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ. Εφαρμογή άρ.937 ΑΚ μέχρι τη θέσπιση του άρ.137 παρ. Β ν.3655/2008. Έλλειψη ειδικής μεταβατικής διάταξης στον ν.3655/2008 ως προς τις γεγενημένες πριν από την έναρξη της ισχύος του νόμου (3.4.2008) αξιώσεις, των οποίων η παραγραφή δεν είχε συμπληρωθεί κατά τον χρόνο αυτό. Διαχρονικό δίκαιο. Συμπληρωματική εφαρμογή του αρ.18 ΕισΝΑΚ. Εφαρμογή του κανόνα της παρ.1 του αρ.18 ΕισΝΑΚ σχετικά με την εφαρμογή 5ετούς παραγραφής του αρ.937 παρ.1 εδ. α ΑΚ. Λόγω μη συνδρομής της προϋπόθεσης της γνώσης της ζημίας, εκκίνηση 20ετούς παραγραφής του άρ.937 παρ.1 εδ β. ΑΚ και εφαρμογή του κανόνα της παρ.2 του αρ.18 ΕισΝΑΚ σχετικά με την εφαρμογή 5ετούς παραγραφής του αρ.137 παρ. Β ν.3655/2008, προσμετρούμενης από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού.
Αγωγή αποζημίωσης (άρ.105-106 ΕισΝΑΚ) συνταξιούχου για ζημία από μη νόμιμο υπολογισμό και είσπραξη μειωμένου εφάπαξ χρηματικού βοηθήματος του Κλάδου Πρόνοιας του ΤΑΠΕΤΕ. Προβάλλεται ο λόγος αναίρεσης ότι η αξίωση του αναιρεσιβλήτου από τον μη νόμιμο υπολογισμό, βάσει του εκδοθέντος στις 3.1.2003 σχετικού “σημειώματος”, και την είσπραξη του μειωμένου εφάπαξ βοηθήματος, δυνάμει του από 23.1.2003 χρηματικού εντάλματος πληρωμής, είχε υποπέσει ήδη κατά τον χρόνο άσκησης της αγωγής (14.10.2008) στην πενταετή παραγραφή του άρ. 137 παρ. Β του ν. 3655/2008 (Α’ 58/3.4.2008).
Ειδικότερα προβάλλεται ότι οι εν λόγω διατάξεις καταλαμβάνουν και τις γεγενημένες πριν από την έναρξη της ισχύος τους (3.4.2008) αξιώσεις των οποίων η παραγραφή δεν είχε συμπληρωθεί κατά τον χρόνο αυτό. Βάσιμος ο ισχυρισμός περί ελλείψεως νομολογίας κατ’ άρ. 12 παρ. 1 ν. 3900/2010. Εφαρμοστέες για την παραγραφή της αξίωσης ήταν πριν από τη θέσπιση του άρ. 137 παρ. Β του ν. 3655/2008 οι διατάξεις του άρ. 937 ΑΚ, ενόψει της εξαίρεσης των ασφαλιστικών οργανισμών, άρα και του ΤΑΠΕΤΕ, από το πεδίο εφαρμογής του ν.δ. 496/1974 “Περί Λογιστικού των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου”.
Εφόσον ο ν. 3655/2008 δεν περιλαμβάνει ειδική μεταβατική διάταξη, εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι μεταβατικές διατάξεις του άρ. 18 ΕισΝΑΚ, οι οποίες απηχούν γενικές αρχές διαχρονικού δικαίου. Κατά την παρ.1 του άρ. 18 ΕισΝΑΚ, οι νεότερες διατάξεις του άρ. 137 παρ. Β του ν. 3655/2008, με τις οποίες απλώς ορίζεται διαφορετική αφετηρία της πενταετούς παραγραφής σε σχέση με τη διάταξη του άρ. 937 παρ.1 εδ. α του ΑΚ, δεν εφαρμόζονται επί αξιώσεων των οποίων η παραγραφή άρχισε πριν από την ισχύ τους. Ως εκ τούτου, εφαρμόζεται η πενταετής παραγραφή του άρ. 937 παρ. 1 εδ. α ΑΚ, υπό την προϋπόθεση ότι ο ζημιωθείς έλαβε γνώση της ζημίας πριν από την ισχύ των νεότερων διατάξεων. Από το γεγονός και μόνο της είσπραξης του μειωμένου εφάπαξ βοηθήματος δεν μπορεί να συναχθεί άνευ ετέρου γνώση και μάλιστα πλήρης. Σε περίπτωση μη συνδρομής της προϋπόθεσης της γνώσης της ζημίας εκ μέρους του ζημιωθέντος, ισχύει η επικουρική εικοσαετής παραγραφή από την τέλεση της παράνομης πράξης, κατ’ άρ. 937 παρ. 1 εδ. β ΑΚ. Σε σχέση με το άρθρο αυτό, οι νεότερες διατάξεις προβλέπουν συντομότερο χρόνο παραγραφής και, ως εκ τούτου, εφαρμόζεται ο κανόνας της παρ. 2 του άρ. 18 ΕισΝΑΚ.
Σύμφωνα με τον κανόνα αυτό, εφαρμόζεται ο συντομότερος χρόνος της πενταετούς παραγραφής των διατάξεων του ν. 3655/2008, ο οποίος προσμετράται από την έναρξη της ισχύος τους (3.4.2008), εφόσον ο προβλεπόμενος από την προηγούμενη διάταξη χρόνος της εικοσαετίας από την τέλεση της παράνομης πράξης δεν συμπληρώνεται νωρίτερα από την παρέλευση του χρόνου αυτού. Ορθώς, αν και με διαφορετική αιτιολογία, το δικάσαν Δοικ. Εφετείο έκρινε ότι η αξίωση του αναιρεσιβλήτου δεν είχε υποπέσει σε παραγραφή κατά τον χρόνο άσκησης της αγωγής.
