Μαίρη Λαμπαδίτη
Το ποσοστό της αύξησης διαμορφώνεται από τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη – Θα δοθεί από τις συντάξεις Ιανουαρίου στα τέλη του έτους – Ποιοι μένουν εκτός και πότε πρέπει να προσδοκούν αύξηση
Σε τροχιά αυξήσεων μπαίνουν οι συντάξεις από το 2023, μετά από 12 χρόνια που είχαν μείνει στον «πάγο» ή είχαν υποστεί δραματικές περικοπές εξαιτίας των μνημονίων.
Η απαγόρευση των αυξήσεων των συντάξιμων αποδοχών λήγει στις 31-12-2022 και όπως προανήγγειλε ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, από το 2023 θα δοθούν οι αυξήσεις που προβλέπει ο νόμος με βάση το ΑΕΠ και τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Ο πληθωρισμός κρίνει την αύξηση
Τα κλειδιά για το ύψος των αυξήσεων στις συντάξεις κρατά ο πληθωρισμός. Το ράλι των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά φτωχοποιεί, από τη μια, τμήματα του πληθυσμού όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι, αλλά, από την άλλη, είναι ο κρίσιμος παράγοντας που θα κρίνει πόσο θα αυξηθούν οι συντάξεις από το 2023.
Επομένως οι κυβερνητικές αποφάσεις θα ληφθούν ανάλογα με την πορεία των οικονομικών μεγεθών και τα δημοσιονομικά περιθώρια, ενώ δεν αποκλείεται να ληφθούν πρόσθετες πρόνοιες για τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Πάντως ο σχετικός νόμος 4670/2020 προβλέπει τα εξής: «Το συνολικό ποσό της σύνταξης αυξάνεται από την 1-1-2023 κατ’ έτος, με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ συν το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους, διαιρούμενου διά του δύο και δεν υπερβαίνει το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή».
Πόσο θα αυξηθούν οι συντάξεις
Συνεπώς, ακόμη κι αν η αύξηση του ΑΕΠ ήταν αρκετά υψηλή το 2022 -σενάριο που δεν είναι πλέον υλοποιήσιμο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία- η αύξηση θα «ψαλιδιζόταν» από τον πληθωρισμό, εφόσον αυτός ήταν χαμηλά.
Το αντίθετο ωστόσο δεν ισχύει. Δηλαδή η ανάπτυξη δεν λειτουργεί ως «κόφτης», με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να τραβά προς τα πάνω το ποσοστό της αύξησης.
Το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής που θα σταλεί στο τέλος του μηνός στην ΕΕ, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες , προβλέπει πληθωρισμό 5%-6% και αύξηση του ΑΕΠ 3.5%. Σχεδόν στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκονται και οι εκτιμήσεις της ΤτΕ που προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ το 2022 κατά 3,8% και πληθωρισμό στο 5,2%,
Με βάση αυτά τα οικονομικά μεγέθη, το ποσοστό της αύξησης θα ανερχόταν σε 4,5%. Δηλαδή ο συνταξιούχος που λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ θα έβλεπε στην τσέπη του μια αύξηση 45 ευρώ τον μήνα.
Να σημειωθεί ότι ο νόμος δεν ορίζει ότι οι αυξήσεις θα είναι οριζόντιες και συνεπώς όλοι οι συνταξιούχοι θα πάρουν αύξηση 4,5%. Δεν αποκλείεται να είναι κλιμακωτές προκειμένου οι χαμηλοσυνταξιούχοι να ενισχυθούν περισσότερο.
Τα σενάρια
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή έχει εκπονήσει διαφορετικά σενάρια που βασίζονται στις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού, της ΤτΕ και της ΕΤΕ.
Σενάριο 1
- Ανάπτυξη: 2,75%
- Πληθωρισμός: 7,43%
- Αύξηση συντάξεων: 5,09%
Σενάριο 2
- Ανάπτυξη: 2,21%
- Πληθωρισμός: 11,01%
- Αύξηση συντάξεων: 6,61%
Τι προβλέπει η ΤτΕ
Σενάριο 1
- Ανάπτυξη: 3,8%
- Πληθωρισμός: 5,1%
- Αύξηση συντάξεων: 4,45%
Σενάριο 2
- Ανάπτυξη: 2,8%
- Πληθωρισμός: 6%
- Αύξηση συντάξεων: 4,4%
Οι προβλέψεις της ΕΤΕ
Σενάριο 1
- Ανάπτυξη: 3%
- Πληθωρισμός: 5,8%
- Αύξηση συντάξεων: 4,4%
Σενάριο 2
- Ανάπτυξη: 4%
- Πληθωρισμός: 4,4%
- Αύξηση συντάξεων: 4,2%
Σενάριο 3
- Ανάπτυξη: 0,2%
- Πληθωρισμός: 8%
- Αύξηση συντάξεων: 4,1%
850.000 δεν δικαιούνται αυξήσεις
Ωστόσο όπως επισημαίνει ο τέως υπουργός Εργασίας και σύμβουλος ασφαλιστικών θεμάτων Γιώργος Κουτρουμάνης, περίπου 850.000 συνταξιούχοι δεν δικαιούνται αυξήσεις, καθώς διατηρούν μεγάλη προσωπική διαφορά η οποία προέκυψε μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεων. Δηλαδή λαμβάνουν υψηλότερο ποσό σύνταξης από αυτήν που θα έπαιρναν αν η σύνταξή τους υπολογιζόταν με βάση τα όσα προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου. Αυτό σημαίνει ότι αυξήσεις θα πάρουν δύο στους τρεις και κυρίως οι νέοι συνταξιούχοι.
Αντίθετα, οι παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 50 ευρώ δεν θα δουν καμία καθαρή αύξηση το 2023. Μάλιστα ένα μεγάλο ποσοστό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά που δεν θα πάρουν αυξήσεις είναι χαμηλοσυνταξιούχοι που διαβιούν στα όρια της φτώχειας.
Σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με το σύστημα ΗΛΙΟΣ, 900.000 συνταξιούχοι από το σύνολο των 2.462.229 λαμβάνουν χαμηλά ποσά συντάξεων έως 600 ευρώ.
Ο κ. Κουτρουμάνης επισημαίνει επίσης ότι οι αυξήσεις της τάξης του 4,5%, που τα προηγούμενα χρόνια θα ήταν υπολογίσιμες, σήμερα θα εξανεμισθούν από τον πληθωρισμό που δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται σύντομα.
Η λεγόμενη προσωπική διαφορά θα μειώνεται λογιστικά ισόποσα με τις ετήσιες αυξήσεις έως ότου μηδενιστεί, για να ανοίξει ο δρόμος των αυξήσεων με ζεστό χρήμα στην τσέπη και για τους εν λόγω συνταξιούχους.
Για παράδειγμα, στο ενημερωτικό σημείωμα συνταξιούχου με σύνταξη 1.000 ευρώ εμφανίζεται ως προσωπική διαφορά το ποσό των 90 ευρώ. Αν αποφασιστούν το 2023 αυξήσεις 4,5%, δηλαδή 45 ευρώ τον μήνα, η προσωπική διαφορά του εν λόγω συνταξιούχου θα μειωθεί στα 45 ευρώ. Όταν μηδενιστεί η προσωπική διαφορά, τότε θα περιμένει να δει και καθαρή αύξηση στη σύνταξη.
Κι άλλη ελάφρυνση για συνταξιούχους
Πλην των αυξήσεων, ακόμα μία ελάφρυνση περιμένει τους συνταξιούχους το 2023. Από του χρόνου αναμένεται να ισχύσει και η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, και ως αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι με εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ θα δουν στις συντάξεις τους μια ακόμη αύξηση, αφού δεν θα υπάρχουν οι μηνιαίες κρατήσεις.
