Μαίρη Λαμπαδίτη
Τι θα προβλέπει σχέδιο νόμου που προωθεί το υπουργείο Εργασίας ώστε να βάλει τάξη στον κλάδο των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης
Τάξη στον κλάδο των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) που έχουν φτάσει τα 29, καταγράφοντας δυναμική ανάπτυξη, θα επιχειρήσει να βάλει το υπουργείο Εργασίας με σχέδιο νόμου που θα προωθήσει το επόμενο διάστημα.
Τι θα αφορούν οι παρεμβάσεις
Οι παρεμβάσεις, οι οποίες θα αποφασιστούν μετά από διάλογο με τους εκπροσώπους του ασφαλιστικού κλάδου, θα αφορούν:
- το φορολογικό καθεστώς,
- το «άνοιγμα» του θεσμού σε πολυσυμμετοχικά σχήματα,
- τους εποπτικούς μηχανισμούς, και
- το ξεκαθάρισμα του τοπίου σε σχέση με τους τρεις πυλώνες ασφάλισης.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι παρά τις ελλείψεις στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, που έχει τεθεί από το 2002, τα τελευταία χρόνια τα ΤΕΑ έχουν μια διαρκώς αυξανόμενη παρουσία στη χώρα μας. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν 25 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης με 201 εκατ. ευρώ επενδυτικό χαρτοφυλάκιο. Αν σε αυτά προστεθούν και τα 4 Ταμεία υποχρεωτικής ασφάλισης, από τους κλάδους του φαρμάκου, των πετρελαιοειδών, των τροφίμων και της ιδιωτικής ασφάλισης, τότε το συνολικό αποθεματικό εκτοξεύεται στο 1,8 δισ. ευρώ.
Πρόσφατα ο όμιλος της Eurobank μετέτρεψε τα ομαδικά προγράμματα καλύψεων του προσωπικού σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, ενώ τη σκυτάλη πήρε και όμιλος της Πειραιώς υποβάλλοντας σχέδιο για σύσταση επαγγελματικού ταμείου.
Σε τροχιά αδειοδότησης βρίσκονται τα καταστατικά της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου, του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», του ασφαλιστικού ομίλου Eurolife και της εταιρείας τυχερών παιχνιδιών Stoiximan.
Από τους νέους «παίκτες» που υπέβαλαν αίτηση είναι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών.
Αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς
Σήμερα το φορολογικό πλαίσιο λειτουργίας των ΤΕΑ στη χώρα μας, όπως αυτό καθορίζεται από τον Ν.4172/2013, προβλέπει ότι οι εισφορές των μελών και εργοδοτών εκπίπτουν κατά 100% και δεν φορολογούνται οι εφάπαξ παροχές. Γι’ αυτό τον λόγο τα ΤΕΑ προτιμούν να παρέχουν εφάπαξ ποσό στους ασφαλισμένους τους αντί για μηνιαία σύνταξη η οποία φορολογείται ως εισόδημα.
Η κυβερνητική κατεύθυνση είναι να περιοριστούν τα ήδη ισχύοντα φορολογικά κίνητρα των ΤΕΑ (πλήρως αφορολόγητες εισφορές, πλήρως αφορολόγητη καταβολή εφ’ άπαξ) για να επικρατήσει ισονομία.
Όπως έχουν δηλώσει πρόσφατα αρμόδιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, η κυβέρνηση κοιτάζει το σύνολο της ασφαλιστικής αγοράς και προσανατολίζεται προς ένα σύστημα που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη όχι μόνο των ΤΕΑ, αλλά παράλληλα τόσο του ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης), όσο και του τρίτου πυλώνα (προγράμματα ασφαλιστικών εταιρειών).
Σημειώνουμε ότι ισότιμη φορολογική αντιμετώπιση με τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης έχουν ζητήσει και οι ασφαλιστικές εταιρείες σε ό,τι αφορά τα ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα.
Πολυσυμμετοχικά ή πολυεργοδοτικά ταμεία
Το νέο θεσμικό πλαίσιο θα δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας πολυεργοδοτικών ή πολυσυμμετοχικών ταμείων, καθώς στην Ελλάδα το 88,3% των επιχειρήσεων απασχολεί προσωπικό κάτω των 10 ατόμων και το 98,4% κάτω των 50, ενώ παράλληλα είναι μεγάλο το ποσοστό των ελεύθερων επαγγελματιών και της ανασφάλιστης εργασίας. Ένα τέτοιο πολυεργοδοτικό ταμείο θα είναι και το Εθνικό Επαγγελματικό Ταμείο που σχεδιάζεται με τη συμφωνία των εργοδοτικών φορέων και της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος, με στόχο να παρέχει συμπληρωματική σύνταξη. Δικαιούχοι θα είναι οι μισθωτοί, αλλά θα μπορούσαν να ενταχθούν και ελεύθεροι επαγγελματίες.
Θα προβλέπεται επίσης η δυνατότητα σύστασης επαγγελματικού ταμείου με μικρότερο αριθμό εργαζομένων. Σήμερα δεν υπάρχει πρακτικά χώρος για τη δημιουργία ΤΕΑ σε περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις υπό τους νομοθετικούς περιορισμούς που ισχύουν περί ελάχιστου αριθμού 100 ατόμων ως προϋπόθεση για τη σύσταση ΤΕΑ.
Ενιαία εποπτική δομή
Το επικρατέστερο σενάριο είναι η εποπτεία των ΤΕΑ να περάσει στην Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να μην είναι κατακερματισμένη όπως σήμερα που εμπλέκονται διαφορετικές Αρχές, όπως η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Εθνική Αναλογιστική Αρχή και μία Ειδική Υπηρεσία του υπουργείου Εργασίας.
Να σημειωθεί ότι στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση που ο θεσμός των ΤΕΑ είναι περισσότερο διαδεδομένος, κατά πλειοψηφία τα ΤΕΑ εποπτεύονται από έναν φορέα.
Σύμφωνα με τους αρμόδιους αξιωματούχους, οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία του θεσμού των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι:
- Καλή διακυβέρνηση που σημαίνει διοίκηση με γνώσεις και πείρα, με αξιολόγηση και λογοδοσία, με άρτια μηχανογραφικά συστήματα και εξειδικευμένο προσωπικό. Σημαίνει τήρηση κανόνων και εφαρμογή πολιτικών αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων.
- Διαφάνεια στις διαδικασίες, στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων, στις επενδύσεις και στις χρεώσεις. Σημαίνει τακτική και αναλυτική ενημέρωση των ασφαλισμένων.
- Αποτελεσματική εποπτεία προκειμένου τα Επαγγελματικά Ταμεία να λειτουργούν στο τρίγωνο που ορίζουν οι έννοιες της ευθύνης, της ισοτιμίας και της δικαιοσύνης. Και ευθύνη χωρίς λογοδοσία δεν νοείται, όπως δεν νοείται ισοτιμία και δικαιοσύνη χωρίς ελεγκτικούς μηχανισμούς και συλλογική οριζόντια εφαρμογή των κανόνων. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί προσθέτουν αξία και όχι περιττή γραφειοκρατία στη λειτουργία των Ταμείων, αλλά και ασφαλιστικές δικλείδες χωρίς να αφαιρούν τη λειτουργική ευελιξία.
