Χρήστος Κολώνας
Αυστηρούς όρους και συγκεκριμένες προϋποθέσεις θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να εγκρίνει την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης. όπως και άλλων κρατών–μελών, που προβλέπει την επιβολή ανώτατων τιμών αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών για τις ποσότητες ρεύματος που πουλάνε στους παρόχους μέσω των χονδρεμπορικών αγωγών.
Όπως προκύπτει από το σχέδιο των προτάσεων της Κομισιόν που διέρρευσε και περιλαμβάνει τα νέα προτεινόμενα μέτρα που μπορούν να λαμβάνουν τα κράτη–μέλη της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του υψηλού ενεργειακού κόστους, η ελληνική πλευρά δεν θα έχει καθόλου εύκολο δρόμο προκειμένου να εφαρμόσει το πλαφόν στη χονδρεμπορική ρεύματος από την 1η Ιουλίου.
Αν και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας παρουσιάζοντας την προαναφερόμενη παρέμβαση υποστήριξε πως «απαιτείται μία απλή γνωστοποίηση στην DG ENERGY (γεν. διεύθυνση Ενέργειας) της Ευρ. Επιτροπής», εντούτοις το σχέδιο κειμένου της Κομισιόν για τη συμπλήρωση του toolkit βάζει αυστηρούς περιορισμούς.
Πιο συγκεκριμένα ανοίγει θέμα κρατικών ενισχύσεων αλλά και διασυνοριακού εμπορίου, δηλαδή ζητήματα ευρωπαϊκής νομοθεσίας τα οποία είναι αρμοδιότητας της γενικής διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DG COMP) της Ευρ. Επιτροπής.
Συνολικά οι Βρυξέλλες για την εφαρμογή τέτοιων μέτρων όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας θέτουν πέντε όρους:
1. Να μην υπάρχουν περιορισμοί στις διασυνοριακές εξαγωγές ρεύματος
2. Να τηρούνται οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
3. Να υπάρχει διαβούλευση με τα θιγόμενα γειτονικά κράτη αλλά και τα ενδιαφερόμενα μέρη της αγοράς.
4. Να αποφεύγουν να τιμωρούν… τους συμμετέχοντες στην αγορά που εξασφάλιζαν την ηλεκτρική τους ενέργειας με προθεσμιακές συμβάσεις και
5. Να υπάρχουν και μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Στο σημείο αυτό αξίζει επίσης να θυμίσουμε πως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί για την εφαρμογή του «πλαφόν» ανεξάρτητα από τη στάση της Ευρ. Επιτροπής.
Επιπλέον σημειώνεται ότι η πρόταση του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και του προέδρου του Νίκου Ανδρουλάκη για την επιβολή πλαφόν στη λιανική φαίνεται ότι η ίδια η Κομισιόν το θεωρεί πιο αποτελεσματικό, όπως σημειώνουν στελέχη του κόμματος. Και όπως εξηγούν, το περιλαμβάνουν στην πρόταση για τα νέα μέτρα και επιπλέον προτείνει η Κομισιόν και την επέκταση του στις επιχειρήσεις.
Το toolkit
Στις 18 Μαίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινώσει μεταξύ άλλων και άλλα, εκτός από το προαναφερόμενο, προτεινόμενα μέτρα προς τα κράτη–μέλη της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους.
Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν τα μέτρα αυτά θα πρέπει να έχουν ισχύ μέχρι την 1η Μαρτίου του 2023 και συμπληρώνουν εκείνα του προηγούμενου toolkit.
Τα νέα μέτρα είναι:
1. Φορολόγηση ή ρυθμιζόμενα μέτρα για την ανάκτηση υπερ-εσόδων από μονάδες βάσης ηλεκτροπαραγωγής.
Σύμφωνα με την Κομισιόν τα έσοδα αυτά μπορούν να χρηματοδοτήσουν προσωρινά μέτρα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η φορολόγηση των υπερ-εσόδων μπορεί να παραταθεί και μετά τις 30 Ιουνίου και μέχρι την επόμενη χειμερινή περίοδο
2. Επέκταση του μέτρου του πλαφόν στις τιμές λιανικής ρεύματος των νοικοκυριών και στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Η επέκταση αυτή θα είναι περιορισμένη ως προς τις ποσότητες προκειμένου να μην προκληθεί αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
3. Παροχή επιχορηγήσεων ή καθορισμός τιμών αναφοράς στα κόστη εισροών τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Για το μέτρο αυτό, όπως προαναφέρθηκε η Ευρ. Επιτροπή θέτει πέντε αυστηρούς περιορισμούς για την εφαρμογή τους.
4. Αξιοποίηση εσόδων συμφόρησης των δικτύων
Η αύξηση των λεγόμενων εσόδων συμφόρησης λόγω της ανόδου του διασυνοριακού εμπορίου ρεύματος από διαφορετικές τιμολογιακές ζώνες μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε να μειωθούν τα τιμολόγια δικτύου ρεύματος. Επίσης τα έσοδα αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης.
Το πλαφόν στο TTF
Στα προτεινόμενα μέτρα προς τα κράτη–μέλη της Ε.Ε. η Κομισιόν κάνει αναφορά και στην επιβολή πλαφόν στην τιμή της αγοράς φυσικού αερίου TTF.
Σύμφωνα με το σχέδιο του κειμένου προτείνεται η επιβολή του πλαφόν μόνο σε ακραίο γεγονός και δείχνει αυτό της πλήρους διακοπής παροχής ρωσικού αερίου.
Οι εκτιμήσεις για τις τιμές
Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις της Κομισιόν για τις τιμές της ενέργειας. Επικαλούμενη εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, σημειώνει πως οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές για το υπόλοιπο του 2022 και έως το 2024-2025, αν και σε μικρότερο βαθμό.
Οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται επί του παρόντος είναι περίπου 100 ευρώ/MWh έως το τέλος του επόμενου χειμώνα (περίπου 75 ευρώ/MWh κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2023 και πάνω από 50 ευρώ/MWh έως το καλοκαίρι του 2025), με τις προσδοκίες για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας να εξελίσσονται ανάλογα. Αυτό οφείλεται στους παράγοντες πρόβλεψης της αβεβαιότητας στην αγορά λόγω των σημερινών γεωπολιτικών εντάσεων και του πολέμου στην Ουκρανία.
