Με το νέο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή, θεσπίζεται ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (εισάγονται νέες ρυθμίσεις και επαναλαμβάνονται ή τροποποιούνται διατάξεις του ν.1756/1988, ο οποίος καταργείται).
Ειδικότερα:
ΤΜΗΜΑ Α’
Περιλαμβάνονται διατάξεις για τον Οργανισμό των Δικαστηρίων και, μεταξύ άλλων, προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. α. Επανακαθορίζεται η διαδικασία έκδοσης του π.δ. για την ίδρυση, συγχώνευση, κατάργηση των πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων και τον καθορισμό της περιφέρειάς τους και της έδρας τους.
β. Προβλέπεται, ομοίως με π.δ., η μετατροπή των προαναφερόμενων δικαστηρίων σε δικαστήρια τηλεματικής, τα οποία παρέχουν προσωρινή και οριστική δικαστική προστασία και γενικότερα υπηρεσίες δικαιοσύνης, με τη χρήση τεχνολογιών απομακρυσμένης σύνδεσης.
γ. Ρυθμίζονται θέματα των μεταβατικών εδρών των δικαστηρίων, μέχρις ότου εκλείψει η σχετική αναγκαιότητα.
δ. Επανακαθορίζεται η διαδικασία κατανομής των οργανικών θέσεων δικαστικών λειτουργών και δικαστικών υπαλλήλων, ανάλογα με τις ανάγκες των δικαστηρίων και εισαγγελιών (αριθμός υποθέσεων, δικαστηριακή κίνηση, συγχώνευση δικαστηρίων κ.α.).
ε. Ρυθμίζονται θέματα νόμιμης σύνθεσης ορισμένων δικασίμων, σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης των δικαστηρίων. (άρθρα 1 – 10)
2. α. Προβλέπεται η διεύθυνση της γραμματείας των δικαστηρίων και των εισαγγελιών από δικαστικό λειτουργό και δικαστικό υπάλληλο, ορίζεται δε ρητά, ότι αποτελεί ενιαία οργανική μονάδα με την κατά περίπτωση περαιτέρω διάρθρωση.
β. Ρυθμίζονται θέματα:
– λειτουργίας των θερινών τμημάτων των δικαστηρίων,
– διεύθυνσης των δικαστηρίων και των εισαγγελιών, με ειδική πρόβλεψη για τις περιφέρειες Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά,
– ισομερούς κατανομής των υποθέσεων με τον κανονισμό του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας. (άρθρα 11 – 19)
3. α. Προβλέπεται ρητά η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), για τη λειτουργία των δικαστηρίων (ηλεκτρονικές κληρώσεις συνθέσεων, ψηφιακή σφραγίδα κ.α.).
β. Καθορίζεται σε πάγια βάση το πλαίσιο αναστολής μέρους ή του συνόλου των εργασιών των δικαστηρίων ή των εισαγγελιών, για λόγους ανωτέρας βίας (έκδοση υπουργικής απόφασης, ρύθμιση δικονομικών ζητημάτων κ.α.).
γ. Ιδρύεται σε κάθε δικαστήριο στο οποίο υπηρετούν περισσότεροι από δύο (2) πρόεδροι ή τουλάχιστον οκτώ (8) δικαστές, γραφείο νομολογίας, έρευνας και δικαστικής ιστορίας. (άρθρα 20 – 26)
4. Στο πλαίσιο των ειδικών διατάξεων για τη λειτουργία των δικαστηρίων, επικαιροποιούνται, μεταξύ άλλων, οι ρυθμίσεις για τη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων (ιδιαίτερος κλάδος δικαστικών λειτουργών, τήρηση ηλεκτρονικών αρχείων για την προσωπική και υπηρεσιακή τους κατάσταση κ.α.). (άρθρα 27 – 39)
ΤΜΗΜΑ Β’
Περιλαμβάνονται διατάξεις για την υπηρεσιακή κατάσταση των δικαστικών λειτουργών κατά κλάδο δικαιοδοσίας και, μεταξύ άλλων, προβλέπονται τα ακόλουθα:
1.α. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών στους δικαστικούς λειτουργούς:
– αυξάνεται το όριο ηλικίας των δυνάμενων να επιμορφωθούν δικαστικών λειτουργών,
– προσαυξάνονται κατά 50% οι συνολικές αποδοχές, για τη μετάβαση στην αλλοδαπή με εκπαιδευτική άδεια, οι δε πρόσθετες αποδοχές δεν συμψηφίζονται με ενδεχόμενη υποτροφία,
– διευρύνονται οι σκοποί χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών (μετάβαση στην αλλοδαπή ως ακαδημαϊκός επισκέπτης, παρακολούθηση στην ημεδαπή μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών κ.λπ.).
β. Ρυθμίζονται θέματα συμμετοχής σε προγράμματα κατάρτισης από διεθνείς οργανισμούς δικαστικής εκπαίδευσης και προβλέπεται η δυνατότητα τοποθέτησης δικαστικών λειτουργών σε διεθνείς ή ευρωπαϊκούς οργανισμούς, σε άμισθη θέση με μερική απασχόληση, για την άσκηση ειδικών καθηκόντων συναφών με τη δικαιοσύνη, διατηρώντας την κύρια θέση τους.
Επαναλαμβάνονται οι ισχύουσες διατάξεις για τη μείωση των πρόσθετων αποδοχών (η κατά τα ανωτέρω προσαύξηση 50% των συνολικών αποδοχών τους), κατά το ποσό αμοιβής που λαμβάνουν οι δικαστικοί λειτουργοί από ευρωπαϊκά ή άλλα εθνικά δικαστήρια και λοιπούς οργανισμούς.
γ. Παρέχεται η δυνατότητα τήρησης του μητρώου των δικαστικών λειτουργών στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σε ηλεκτρονική μορφή.
(άρθρα 40 – 72)
2. Όσον αφορά στο πλέγμα ειδικών διατάξεων για τις προαγωγές των δικαστικών λειτουργών, προβλέπονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
α. Καταργείται η δυνατότητα σύστασης προσωποπαγών θέσεων (με μεταφορά της θέσης από τον κατεχόμενο βαθμό), για την προαγωγή πρωτοδίκη σε πρόεδρο πρωτοδικών και εφέτη σε πρόεδρο εφετών, τόσο των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων όσο και της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης.
β. Παρέχεται η δυνατότητα σύστασης, με π.δ., προσωποπαγών θέσεων για την προαγωγή στον βαθμό παρέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εισηγητή που έχει συμπληρώσει δέκα (10) έτη υπηρεσίας στον βαθμό αυτό, στην περίπτωση που δεν υπάρχουν κενές θέσεις. Οι προσωποπαγείς αυτές θέσεις δεν μπορεί κάθε φορά να υπερβαίνουν τον αριθμό των τριών (3).
γ. Επιτρέπεται η προαγωγή στον βαθμό του αρεοπαγίτη, εφέτη με επτά (7) τουλάχιστον χρόνια υπηρεσίας στον βαθμό του αντεισαγγελέα εφετών και συνολική πραγματική δικαστική υπηρεσία είκοσι έξι (26) τουλάχιστον ετών.
δ. Ορίζεται ρητά η παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔι), ως προϋπόθεση για την προαγωγή στους προβλεπόμενους κατά περίπτωση βαθμούς της ιεραρχίας των δικαστικών λειτουργών. (άρθρα 73 – 92)
3. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο επιθεώρησης των δικαστηρίων και των δικαστικών λειτουργών (Συμβούλια Επιθεώρησης, θητεία επιθεωρητών, υποχρεωτική επιθεώρηση προέδρων εφετών και εισαγγελέων εφετών, σύνταξη εκθέσεων, κριτήρια αξιολόγησης).
Περαιτέρω, καθιερώνεται η υποχρεωτική παρακολούθηση από τα μέλη των Συμβουλίων Επιθεώρησης και τους επιθεωρητές, πριν την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, έκτακτων προγραμμάτων επιμόρφωσης της ΕΣΔι, τα οποία χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. (άρθρα 93 – 107)
4. α. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με το πειθαρχικό δίκαιο των δικαστικών λειτουργών (όργανα, διαδικασία, παραπτώματα στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η καθυστέρηση σύνταξης σκεπτικού επί ποινικών υποθέσεων).
β. Θεσπίζεται παράβολο υπέρ του Δημοσίου, ύψους πενήντα (50) ευρώ, για την υποβολή αναφοράς σε βάρος δικαστικού λειτουργού από ιδιώτη, το οποίο επιστρέφεται, σε περίπτωση που η αναφορά γίνει δεκτή, ολικά ή μερικά, με την άσκηση πειθαρχικής δίωξης. Το ύψος του παραβόλου μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κ.υ.α. (άρθρα 108 – 125)
ΤΜΗΜΑ Γ’
α. Εισάγεται ρητά ο όρος της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, για τη λειτουργία της οποίας προβλέπονται:
– η συμμετοχή των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών στην υλοποίηση και ανάπτυξη σχετικών προγραμμάτων και δράσεων, ως μέρος του δικαστικού τους έργου και των υπηρεσιακών τους καθηκόντων,
– η διαχείριση των δικαστικών υποθέσεων και η διενέργεια εργασιών των δικαστηρίων μέσω, διακριτών ανά κλάδο δικαιοδοσίας, Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων (Ο.Σ.Δ.Δ.Υ.),
– η έκδοση π.δ., για τη ρύθμιση θεμάτων χρήσης ΤΠΕ (χρήση ανοικτών δεδομένων στις δικαστικές αποφάσεις κ.α.).
Συνιστώνται:
– στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Ανώτατο Συμβούλιο Διοίκησης Έργων Ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης,
– στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στον Άρειο Πάγο και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, διακριτές Επιτροπές με τις οριζόμενες αρμοδιότητες.
Τα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των προαναφερόμενων συλλογικών οργάνων ρυθμίζονται με απόφαση της Ολομέλειας του οικείου Ανώτατου Δικαστηρίου.
β. Παρατίθενται οι εξουσιοδοτικές και οι μεταβατικής ισχύος διατάξεις καθώς και οι καταργούμενες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
(άρθρα 126 – 131)
Δείτε την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης και τις προτεινόμενες διατάξεις
