Απόφαση 985 / 2020 (Δ, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)
Αριθμός 985/2020
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Δ’ Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ειρήνη Καλού, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Χρήστο Βρυνιώτη, Γεώργιο Χοϊμέ, Κωστούλα Φλουρή – Χαλεβίδου και Ελένη Φραγκάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 7 Φεβρουαρίου 2020, με την παρουσία και του Γραμματέα Αθανασίου Λιάπη, για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ά. Β. του Α., κατοίκου … (τοποθεσία “…”), ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ιωάννη Απατσίδη, που δεν κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσίβλητης: Μ. (M.) Τ. (T.) του Μ. (M.), κατοίκου …, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Πέτρο Σταυριανό, που δήλωσε στο ακροατήριο ότι ανακαλεί την από 5-2-2020 δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και παρίσταται.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 9-9-2013 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Κέρκυρας και συνεκδικάστηκε με την προφορικώς ασκηθείσα στο ακροατήριο και διά των προτάσεων ανταγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 776/2014 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 33/2017 του Μονομελούς Εφετείου Κέρκυρας. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 5-7-2018 αίτησή του. Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης αυτής, με Εισηγήτρια την Αρεοπαγίτη Ελένη Φραγκάκη, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης αναίρεσης, ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 216 παρ.1 ΚΠολΔ, η αγωγή είναι ορισμένη, εφόσον, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στα άρθρα 118 ή 117 του ιδίου Κώδικα, περιέχει α) σαφή έκθεση των γεγονότων που τη θεμελιώνουν σύμφωνα με το νόμο και δικαιολογούν την άσκησή της από τον ενάγοντα κατά του εναγομένου, β) ακριβή περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς και γ) ορισμένο αίτημα. Η τυχόν δε ποσοτική ή ποιοτική αοριστία της αγωγής η αναγόμενη στην παράθεση στο δικόγραφο αυτής των περιστατικών, τα οποία συγκεκριμενοποιούν την ασκούμενη αξίωση και το προβαλλόμενο αίτημα με βάση αυτά, ώστε να είναι ως λογικό επακόλουθο αυτών σαφές, ελέγχεται αντίστοιχα ως παράβαση με βάση τους από το άρθρο 559 αριθ.8 και 14 ΚΠολΔ αναιρετικούς λόγους. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 297, 298, 574, 592, 599 και 330 ΑΚ προκύπτει ότι για κάθε φθορά πέρα από εκείνη, που οφείλεται στη συνήθη χρήση, ο εκμισθωτής έχει αξίωση αποζημίωσης κατά του μισθωτή από τη σύμβαση και καλύπτει κάθε ζημία θετική ή αποθετική (διαφυγόν κέρδος). Για την αξίωση αποζημίωσης λόγω φθορών του μισθίου, ο εκμισθωτής με την προς τούτο αγωγή του πρέπει να επικαλεστεί και να αποδείξει τη σύμβαση μίσθωσης, τις φθορές που προκλήθηκαν στο μίσθιο και το ποσό ζημίας, στο μισθωτή δε απόκειται να επικαλεστεί και αποδείξει για την απαλλαγή του, ότι οι φθορές αυτές προέρχονται από τη συμφωνημένη χρήση ή σε γεγονός για το οποίο δεν υπέχει ευθύνη (ΑΠ 1399/2019, ΑΠ 529/2017, ΑΠ1807/2012).
Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων και ήδη αναιρεσείων εξέθεσε με την ένδικη, από 9.9.2013 και με αρ. καταθ. 360/2013 απευθυνόμενη ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κερκύρας αγωγή του, τα εξής, κατά το μέρος που ενδιαφέρει στην παρούσα αναιρετική δίκη: Ο ενάγων και ήδη αναιρεσείων μετά τον θάνατο στις 30.10 2000 του δικαιοπαρόχου πατέρα του, υπεισήλθε στην, μεταξύ αυτού και της εναγομένης και ήδη αναιρεσίβλητης μισθώτριας, ισχύουσα από 13.6.1998, εμπορική μίσθωση της περιγραφόμενης σ’ αυτήν διώροφης μετά υπογείου μονοκατοικίας συνολικού εμβαδού 509τ.μ ευρισκομένης επί οικοπέδου τριών περίπου στρεμμάτων, αποτελούμενης από υπόγειο, ισόγειο ,πρώτο όροφο και ένα συνεχόμενο “studio” την οποία χρησιμοποιούσε η τελευταία για την εξυπηρέτηση των τουριστικών δραστηριοτήτων. Η μισθώτρια αποχώρησε από το μίσθιο στις 17.4.2013 κατόπιν αναγκαστικής εκτέλεσης της με αριθμό 590/17.12.2012 διαταγής αποδόσεως μισθίου του Δικαστού του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κερκύρας. Μετά την αποχώρηση της από το μίσθιο, διαπιστώθηκαν εκτεταμένες και ασυνήθεις ζημίες και φθορές στο μίσθιο,για την αποκατάσταση των οποίων απαιτούνται οι αναλυτικά διαλαμβανόμενες δαπάνες για κάθε μία και οι οποίες ανάγονται: Α1) σε αποκατάσταση εσωτερικών επιχρισμάτων του υπογείου (εργασίες και υλικά), ποσό 8.990,08 €, όπως αναλύονται Α2) για την αντικατάσταση μεταλλικής θύρας αποθήκης του υπογείου (εργασία και υλικά), ποσό 554,40 €, A3) για την αποκατάσταση πλακιδίων λουτρού υπηρεσίας του υπογείου (εργασία και υλικά), ποσό 1.572,60 €, Α4) για την αποκατάσταση των ξύλινων εξωτερικών κουφωμάτων, θυρών, παραθύρων και μπαλκονοπορτών (εργασίες με υλικά), ποσό 6.967,80 €, Α5) για την αποκατάσταση εσωτερικών ξύλινων ταμπλαδωτών θυρών του υπογείου (εργασίες με υλικά), ποσό 2.811,60 €, Α6) για την αντικατάσταση θερμοσίφωνα W.C. του υπογείου (εργασία και υλικά), ποσό 180,00 €, Β1) για την αποκατάσταση εσωτερικών επιχρισμάτων του ισογείου (εργασίες με υλικά), ποσό 3.190,44 €, Β2) για την αποκατάσταση πλακιδίων λουτρού και ανεξάρτητου διαμερίσματος του ισογείου (εργασία και υλικά), ποσό 1.446,00 €, Β3) για την αποκατάσταση πλακιδίων W.C. του ισογείου (εργασία και υλικά), ποσό 917,40 €, Β4) για την επισκευή των ξύλινων εξωτερικών κουφωμάτων, θυρών, παραθύρων και μπαλκονοπορτών (εργασίες με υλικά), ποσό 13.234,20 €, Β5) για την επισκευή των εσωτερικών ξύλινων ταμπλαδωτών θυρών του ισογείου (εργασίες με υλικά), ποσό 409,20 €, Β6) για την αποκατάσταση των ξύλινων επιφανειών της κουζίνας του ισογείου (με συνολική αποτίμηση κόστους υλικών και εργασιών), ποσό 11.520,00 € και για την αντικατάσταση των οικιακών συσκευών της κουζίνας (ψυγείου, εστίας και φούρνου, απορροφητήρα και πλυντηρίου πιάτων), ποσό 3.245,00 €, Β7) για την αντικατάσταση θερμοσίφωνα W.C. του ισογείου και κλιματιστικού σώματος (εργασία και υλικά), ποσό 780,00 €, Γ1) για την αποκατάσταση εσωτερικών επιχρισμάτων του ορόφου (εργασίες και υλικά), ποσό 2.347,18 €, Γ2) για την αποκατάσταση των ξύλινων εσωτερικών κουφωμάτων, παραθύρων και μπαλκονοπορτών (εργασίες με υλικά), ποσό 11.797,80 €, Γ3) για την επισκευή των εσωτερικών ξύλινων ταμπλαδωτών θυρών του ορόφου (εργασίες με υλικά), ποσό 343,20 €, Γ4) για την επισκευή των ξύλινων δαπέδων των υπνοδωματίων (εργασίες με υλικά), ποσό 1.025,00 €, Γ5) για την αποκατάσταση των μαρμάρινων επενδύσεων λουτρών και γρανιτικών πλακιδίων (εργασίες και υλικά), ποσό 4.437,60 €, Γ6) για την αποκατάσταση των πλακιδίων βεραντών υπνοδωματίων (εργασία και υλικά), ποσό 1.134,00 €, Γ7) για την αντικατάσταση δύο (2) θερμοσιφώνων των δύο λουτρών του ορόφου και ενός (1) κλιματιστικού (εργασία και υλικά), ποσό 960,00 €, Δ) για την αποκατάσταση των χρωματισμών, σε όλο το μίσθιο (εργασία και υλικά), ποσό 9.600,00 €, Ε) για την αποκατάσταση της υδραυλικής εγκατάστασης, με προμήθεια και τοποθέτηση των αναφερόμενων, αναλυτικά, υλικών, ποσό 11.350,00 €, ΣΤ) για την αποκατάσταση της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, με προμήθεια και τοποθέτηση των αναφερόμενων, αναλυτικά, υλικών, ποσό 15.970,00 € και Ζ) για την αποκατάσταση του συστήματος θέρμανσης της οικίας, με προμήθεια και τοποθέτηση των αναφερόμενων, αναλυτικά, υλικών (υλικά και εργασία), ποσό 13.134,00 €, ήτοι, συνολικά, ποσό 157.338,53 €. Ζήτησε δε, με βάση το ιστορικό αυτό, να υποχρεωθεί η εναγομένη να του καταβάλει το ανωτέρω ποσό των 157.338,53 €, ως αποζημίωση, για την αποκατάσταση των προαναφερθεισών φθορών.
Με το παραπάνω περιεχόμενο η αγωγή δεν είναι ορισμένη για το αναφερόμενο στην αντικατάσταση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών ψυγείου, εστίας και φούρνου, απορροφητήρα και πλυντηρίου πιάτων, για το οποίο παρατίθεται συλλήβδην το συνολικό ποσό 3.245,00 ευρώ, διότι δεν προσδιορίζεται η αξία ενός εκάστου χωριστά σε συνδυασμό με το εργοστάσιο κατασκευής , τον τύπο το μέγεθος και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της κάθε συσκευής, ‘ώστε να κριθεί αν η τιμή αντικατάστασής τους ανταποκρίνεται στο ύψος της ζημίας που υπέστη ο εκμισθωτής εξ αιτίας της καταστροφής τους. Το Μονομελές Εφετείο Κερκύρας που με την προσβαλλόμενη 33/2017 απόφασή του απέρριψε την ένδικη αγωγή ως αόριστη κατά το αναφερόμενο στο κονδύλιο αυτό μέρος της, επειδή δεν προσδιορίζεται το είδος της φθοράς των συσκευών αυτών και η επίδρασή τους στη λειτουργία τους, ώστε να κρίνεται αναγκαία η αντικατάστασή τους ορθά κατ’ αποτέλεσμα , αν και με εσφαλμένη αιτιολογία έκρινε. Επομένως, ο μόνος αναιρετικός λόγος κατά το δεύτερο από τον αριθμό 14 του άρθρου 559ΚΠολΔ σκέλος του με το οποίο αποδίδεται η πλημμέλεια της παρά το νόμο κήρυξης απαραδέκτου κατά τούτο της αγωγής είναι αβάσιμος και πρέπει κατά παραδεκτή σύμφωνα με το άρθρο 578 ΚΠολΔ υποκατάσταση της αιτιολογίας, με την παραπάνω ορθή, να απορριφθεί.
Περαιτέρω όμως, ως προς τη συνισταμένη στα, αντίστοιχα της αποκατάστασης των υπολοίπων φθορών, ποσά ζημία, η αγωγή είναι σαφής και ορισμένη, γιατί περιέχει σύμφωνα με το άρθρο 216 παρ.1 ΚΠολΔ, όλα τα περιστατικά που πληρούν το πραγματικό των παραπάνω διατάξεων και τα οποία αρκούν κατά τις διατάξεις αυτές για να θεμελιώσουν το υποβαλλόμενο πλην του ως άνω (αντίστοιχου της αξίας των οικιακών συσκευών κονδυλίου), αίτημα της ένδικης αγωγής, διότι προσδιορίζονται επαρκώς οι φθορές κατ’ είδος και η δαπάνη που απαιτείται για την αποκατάσταση της καθεμιάς από αυτές. Από τον παραδεκτό, κατ’ άρθρ. 561 παρ. 2 ΚΠολΔ, έλεγχο του δικογράφου της αγωγής προκύπτει ότι 1) οι αναφερόμενες σ’ αυτή φθορές και βλάβες του μισθίου ακινήτου, για την αποκατάσταση, των οποίων ζητείται αποζημίωση περιγράφονται, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, κατά την έκτασή τους και το είδος τους, ενώ αναφέρεται και η δαπάνη που απαιτείται για την αποκατάσταση της καθεμίας από αυτές (κατά τιμή μονάδας – εμβαδού ή όγκου – ή κατ’ αποκοπή), με την ενσωμάτωση μάλιστα στο δικόγραφο της αγωγής του της από 29.82013 “τεχνικής πραγματογνωμοσύνης” καταγραφής κατόπιν αυτοψίας καταστροφών και φθορών και εκτίμησης του κόστους αποκατάστασης αυτών, του διορισμένου από το Τεχνικό Επιμελητήριο Περιφερειακού τμήματος Νομού Κερκύρας, Μηχανολόγου-Μηχανικού Ν. Κ.. Ειδικότερα διαλαμβάνονται στην αγωγή αναλυτικά οι δαπάνες αποκατάστασης των προσγενομένων σε κάθε όροφο και τμήμα του ακινήτου εσωτερικά και εξωτερικά (υπόγειο, στο ισόγειο, πρώτο όροφος) ανά κατηγορία φθορών, κατ’ έκταση και είδος εργασιών, αντικατάστασης και τοποθέτησης υλικών λεπτομερώς με διεξοδική, αντίστοιχη ανά έκαστο τ.μ. παράθεση κατ’αποκοπήν κόστους αγοράς υλικών και εργασίας που απαιτείται για την αποκατάσταση των επιχρισμάτων των τοίχων, την εκτέλεση των αναλυτικά αναφερομένων ξυλουργικών εργασιών (επισκευή, αντικατάσταση,ανακατασκευή πορτών παραθύρων, κουφωμάτων, χώρων αποθήκευσης), αγοράς και τοποθέτησης πλακιδίων και επενδύσεων τοίχων λουτρών και λοιπών αναλυτικά αναφερομένων βοηθητικών χώρων, η αναλυτικά κατ’ αποκοπήν παράθεση των ποσών που απαιτούνται για κάθε χώρο του μισθίου σε υλικά και εργασίες για την αντικατάσταση της υδραυλικής και ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, αλλά και την αποκατάσταση του συστήματος θέρμανσης. Δεν ήταν, συνεπώς, αναγκαίο να διαλαμβάνεται περαιτέρω ανάλυση της κάθε δαπάνης, πολύ περισσότερο δε με τον λεπτομερειακό τρόπο που η προσβαλλομένη απόφαση κατά ως άνω προσδιορίζει, η οποία (δαπάνη), άλλωστε, μπορεί να προκύψει από τις αποδείξεις. Επομένως, κρίνοντας το Εφετείο ότι η ένδικη αγωγή είναι αόριστη, επειδή, στο δικόγραφο αυτής της (αγωγής) δεν περιέχονται τα απαραίτητα προς θεμελίωσή της στοιχεία και συγκεκριμένα α) χωριστά η δαπάνη για την αγορά των αναγκαίων υλικών (ποσότητα και ποιότητα αυτών) και β) χωριστά, επίσης, η δαπάνη για την αμοιβή της απαιτούμενης κάθε επιμέρους εργασίας (αριθμός, ειδικότητα προσωπικού και ημέρες απασχόλησης), για την αποκατάσταση των εν λόγω ζημιών υπέπεσε στην πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ.14 του ΚΠολΔ και επομένως ο ίδιος αναιρετικός λόγος κατά το πρώτο σκέλος του είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός. Συνακολούθως των παραπάνω, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση αναίρεσης κατά το αναφερόμενο στο σκεπτικό μέρος της ,να παραπεμφθεί η υπόθεση, που χρειάζεται διευκρίνιση, για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, διότι είναι δυνατή η συγκρότηση του από άλλον δικαστή, εκτός από εκείνον που δίκασε προηγουμένως (άρθρο 580 παρ. 3 ΚΠολΔ) και να καταδικαστεί η αναιρεσίβλητη σε μέρος των δικαστικών εξόδων του αναιρεσείοντος, που παρέστη, αλλά δεν κατέθεσε προτάσεις (άρθρ. 176 και 183 ΚΠολΔ). Τέλος πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή του παραβόλου στην αναιρεσείουσα (άρθρο 495 παρ. 4 εδ. ε’ ΚΠολΔ)
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την 33/2017 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κερκύρας κατά το αναφερόμενο στο σκεπτικό μέρος της.
Παραπέμπει την υπόθεση, κατά το αναιρούμενο μέρος της για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, συντιθέμενο από άλλο δικαστή, εκτός από εκείνον που δίκασε προηγουμένως.
Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη σε μέρος των δικαστικών εξόδων του αναιρεσείοντος που ορίζει σε δυο χιλιάδες (2.000) ευρώ
Και
Διατάζει την επιστροφή στον αναιρεσείοντα του παραβόλου που κατέθεσε.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 19 Ιουνίου 2020.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 24 Σεπτεμβρίου 2020.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
