Μαρία Λιλιοπούλου
Σε διετή παράταση της δυνατότητας δόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων σε περιοχές εκτός σχεδίου προσανατολίζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο εξετάζει να βάλει φρένο στην αναστολή προεγκρίσεων οικοδομικών αδειών από το 2023, όπως προβλέπει η νομοθεσία.
Οπως όλα δείχνουν το υπουργείο σκέφτεται σοβαρά να προχωρήσει στην παράταση της δυνατότητας δόμησης «παγώνοντας» ουσιαστικά τη σχετική απαγόρευση προέγκρισης οικοδομικών αδειών, η οποία βάσει των ισχυουσών ρυθμίσεων, λήγει σε έξι μήνες.
Αν και σαφείς ανακοινώσεις δεν έχουν υπάρξει ακόμα, το υπουργείο μοιάζει έτοιμο να ευθυγραμμίσει τη δυνατότητα προεγκρίσεων με τον πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί σε επίπεδο μελετών το 2025. Αυτό πρακτικά σημαίνει παράταση για τουλάχιστον δύο χρόνια και ενδεχομένως και για περισσότερο, καθώς πιθανότατα θα καλυφθεί και το χρονικό διάστημα που θα απαιτήσει η έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων για την κάθε περιοχή.
Υπενθυμίζεται ότι βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η δόμηση σε εκτός σχεδίου οικόπεδα θα επιτρέπεται μεταβατικά για διάστημα δύο ετών από την προέγκριση της οικοδομικής άδειας, η οποία όμως θα πρέπει να έχει ληφθεί το αργότερο έως τον Δεκέμβριο του 2022. Στις 9 Δεκεμβρίου 2022 θα λήξει η προθεσμία για να υποβληθεί αίτηση για έκδοση οικοδομικής αδείας σε οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων (4000τ.μ.) που με τις ισχύουσες παρεκκλίσεις ήταν άρτια και οικοδομήσιμα (όπως αυτά που ήταν εντός ζώνης πόλεων και κωμών και αυτά που είχαν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών καθώς και σε σιδηροδρομικές γραμμές).
Μετά την προθεσμία αυτή και εφόσον δεν υπάρξει νέα ρύθμιση, οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων 750 τ.μ., 1.200 τ.μ. και 2.000 τ.μ. θα χάσουν το δικαίωμα να χτίσουν στην ακίνητη περιουσία τους με αποτέλεσμα να απαξιωθούν ιδιοκτησίες, τις οποίες δεν θα μπορούν να εκμεταλλευτούν, ενώ όσοι δεν καταφέρουν να εκδώσουν άδεια ενδέχεται να αναγκαστούν να τις πουλήσουν «για ένα κομμάτι ψωμί».
Παρά το γεγονός ότι η σχετική προθεσμία για την προέγκριση αδειών που εξασφάλιζε μία διετία για την έκδοση κανονικής οικοδομικής άδειας, «τρέχει» ήδη από το 2020, εκτιμάται ότι οι περισσότεροι δεν έχουν μπορέσει να την εκμεταλλευτούν δεδομένου ότι έκτοτε οι κρίσεις ήταν απανωτές καθώς μετά την πανδημία, ενέσκηψε η ενεργειακή κρίση, αλλά και η εκρηκτική άνοδος τιμών στα οικοδομικά υλικά που ως αποτέλεσμα είχαν τη δραματική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών.
Τα επιχειρήματα αυτά φαίνεται ότι ακούει η ηγεσία του υπουργείου. Ερωτηθείς για το ζήτημα, το οποίο αφορά χιλιάδες ιδιοκτησίες που κινδυνεύουν να απαξιωθούν χάνοντας τη δυνατότητα δόμησης, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς άνοιξε παράθυρο παράτασης της δόμησης αποφεύγοντας ωστόσο να ανοίξει τελείως τα χαρτιά του: «Σέβομαι και κατανοώ τους προβληματισμούς αλλά και τους λόγους που πράγματι υφίστανται σαν πραγματικότητα μετά από τα τελευταία τα οποία ζούμε σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά, που επιδρούν και σίγουρα δημιουργούν θέμα και στα οικοδομικά υλικά, για την κατασκευή των κτιρίων γενικότερα», επεσήμανε προσθέτοντας με νόημα πως «Δε θέλω να πω περισσότερα αυτή τη στιγμή. Όταν θα είμαστε έτοιμοι, θα μπορούμε να πούμε περισσότερα».
Πάντως το παράθυρο δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές φαίνεται ότι θα παραμείνει ανοιχτό τουλάχιστον για ακόμα μία διετία, όπως προκύπτει από την αυτονόητη σύνδεσή της με τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
«Εξελίσσεται αυτή τη στιγμή – και το συνέδεσα με τα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια – αυτό όπου διαχρονικά υπήρχε υστέρηση σε όλη την Ελλάδα, δηλαδή ο σχεδιασμός και η τάξη στον χώρο και στα πράγματα» είπε ο κ. Ταγαράς τονίζοντας ότι οι σχετικές μελέτες πρέπει να έχουν παραδοθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2025 για να έχουν αποπληρωθεί αφού είναι χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο κ. Ταγαράς προανήγγειλε επίσης και άλλες «διορθώσεις» στο κομμάτι των σχεδιασμών και της εκτός σχεδίου περιοχής, αναφέροντας ότι θα υπάρξει πολύ σύντομα μια εγκύκλιος που θα διευκρινίζει πολλά από τα σημεία που υπάρχουν και χρήζουν διευκρινίσεων.
Ο υφυπουργός απέδωσε το πρόβλημα της εκτός σχεδίου δόμησης στην Ελλάδα στο διαχρονικό ζήτημα της έλλειψης σχεδιασμού για να οριστούν οι προδιαγραφές αρτιότητας, οικοδομησιμότητας, οι όροι δόμησης, χρήσης κατά τόπους και κατά περιοχή, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές της. «Η έλλειψη αυτού του σχεδιασμού οδήγησε στη διαχρονική παρέκκλιση» τόνισε.
Διευκρίνισε ότι τα οικόπεδα που επηρεάζονται από τις εν λόγω ρυθμίσεις είναι όσα έχουν πρόσωπο σε χαρακτηρισμένο δρόμο εθνικό, επαρχιακό, δημοτικό, κοινοτικό ή σιδηροδρομικές γραμμές και ανάλογα με τον χρόνο δημιουργίας του γηπέδου εκτός σχεδίου περιοχής: «Ξεκινάμε από τα 750 μέτρα αν είναι πριν το 1962, τα 1.200 μέτρα αν είναι πριν το 1964, τα δύο στρέμματα αν είναι πριν το 1978 και ανάλογα με την απόσταση από τα σχέδια πόλης και τους οικισμούς στα όρια, στη ζώνη των 500, υπάρχει κι η αρτιότητα των 2 στρεμμάτων αν είναι προϋφιστάμενα του 1977».
Ο κ. Ταγαράς ξεκαθάρισε, πάντως, ότι οι περιορισμοί στη δόμηση δεν ισχύουν σε περιοχές που διαθέτουν πρώτο επίπεδο σχεδιασμού, δηλαδή Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, Σχέδιο Χωρικής, Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης, ΣΧΟΟΑΠ, Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ. «Γι’ αυτές τις περιοχές που είχαν τέτοιο επίπεδο, πρώτο επίπεδο σχεδιασμού, δεν έχουν ισχύ οι διατάξεις που συζητάμε. Ισχύ όμως έχουν εκεί που δεν υπήρχε σχεδιασμός» τόνισε.
Αίτημα των ιδιοκτητών η παράταση της δόμησης για δύο χρόνια
Για πλήρη απαξίωση των οικοπέδων που είναι μικρότερα των 4 στρεμμάτων μετά τη λήξη της προθεσμίας του προσεχούς Δεκεμβρίου αφού θα χάσουν οριστικά τη δυνατότητα δόμησης, έχει προειδοποιήσει με επιστολή της την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ). Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι με τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας, όλα σχεδόν τα γήπεδα με επιφάνεια μικρότερη των 4 στρεμμάτων θα χάσουν οριστικά τη δυνατότητα δόμησής τους, και άρα θα απαξιωθούν πλήρως.
Η ΠΟΜΙΔΑ σημειώνει ότι η ψήφιση του σχετικού νόμου το 2020 συνέπεσε χρονικά τόσο με την κορύφωση της πανδημίας με όλες τις γνωστές υγειονομικές συνέπειες που επηρέασαν και τον τρόπο λειτουργίας των υπηρεσιών δόμησης και συνολικά των υπηρεσιών της χώρας, ενώ ακολούθησε η ανατίμηση όλων των οικοδομικών υλικών, η ενεργειακή κρίση και οι πρόσφατες πολεμικές εξελίξεις, οι οποιες «αποθάρρυναν τους περισσότερους ιδιοκτήτες στο να αιτηθούν έκδοση αδειών δόμησης».
Για τους λόγους αυτούς, οι ιδιοκτήτες ζητούν την κατάργηση της συγκεκριμένης ρύθμισης και την παράταση τουλάχιστον για μια διετία της προθεσμίας για την εκτός σχεδίου δόμηση στα οικόπεδα που με τις ισχύουσες παρεκκλίσεις ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, έτσι ώστε να μπορούν να εκδώσουν οικοδομική άδεια όσοι ιδιοκτήτες έχουν τη σχετική δυνατότητα.
Αντίστοιχα αιτήματα μετέφερε στη Βουλή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου και ο βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Βασίλης Κεγκέρογλου, ο οποίος σημείωσε πως «η αφαίρεση υφιστάμενων δικαιωμάτων από μικροϊδιοκτήτες, ανθρωπους δηλαδή που με τον ένα και τον άλλο τρόπο απέκτησαν είτε από κληρονομιά είτε από αγορά κάποιο οικόπεδο είναι μια επαχθής κυβερνητική απόφαση».
Ο κ. Κεγκέρογλου είπε ότι εφόσον προχωρήσει κάτι τέτοιο, οι ιδιοκτήτες θα δουν τις εκτάσεις τους να περνούν σιωπηλά στην απαξίωση, χωρίς οι ίδιοι να μπορούν να κάνουν τίποτα καθώς ζουν σε μια εποχή που δεν σκέφτονται καν το αύριο, αλλά μόνο το σήμερα και την επιβίωσή τους.
