Μαίρη Λαμπαδίτη
H αίτηση αναγνώρισης και εξαγοράς πλασματικών ετών μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης
Η εξαγορά πλασματικών ετών, όπως για παράδειγμα ο χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών εξακολουθεί να αποτελεί «διαβατήριο» για την έξοδο στη σύνταξη έως και εννέα χρόνια νωρίτερα.
H αίτηση αναγνώρισης και εξαγοράς πλασματικών ετών μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης καθώς, όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί, μόνο το τελευταίο διάστημα πριν την αποχώρηση μπορεί ο ασφαλισμένος να είναι απόλυτα σίγουρος για τα έτη που του χρειάζονται να εξαγοράσει.
Στο ίδιο μήκος κύματος το υπουργείο Εργασίας διαβεβαιώνει ότι α) δεν χρειάζεται κανείς ασφαλισμένος να τρέξει τώρα να πληρώσει για την εξαγορά των πλασματικών εκτός αν απέχει ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης και β) δεν είναι σε καμία περίπτωση στην πρόθεση του υπουργείου να καταργήσει τώρα η στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67 είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.
Οι ασφαλισμένοι, όσον αφορά την εξαγορά, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στους εργαζόμενους στο δημόσιο και στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.
Εργαζόμενοι στο δημόσιο
Μπορούν να υποβάλλουν αίτηση σήμερα και να πληρώσουν όποτε θέλουν, πριν η μετά τη συνταξιοδότηση.
To κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά χρόνια φθηνότερα.
Ωστόσο το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς παραμένει για τους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποβάλλει σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτοί έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με κόστος που ίσχυε την χρονιά υποβολής της αίτησης.
Τα πλασματικά έτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα έως απαραίτητα για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι επιθυμούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικίες από 55 μέχρι και 62 με τις διάφορες διατάξεις περί 35ετίας, 25ετίας και 37ετίας στο Δημόσιο. Ακόμη και μετά το 2022, οπότε και ομογενοποιούνται όλα τα όρια στα 62 και τα 67, οι θεμελιωμένοι εντός της μεταβατικής περιόδου θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα με βάση το όριο που θεμελίωσαν.
Επίσης σημαντικό όφελος θα έχουν από την εξαγορά και όσοι συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης καθώς όσο μεγαλύτερο ασφαλιστικό βίο έχει ο υπάλληλος τόσο μεγαλύτερη αύξηση θα λάβει στην προσδοκώμενη σύνταξή του.
Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα
Η αναγνώριση πλασματικών ετών είναι χρήσιμη και για αυτή την κατηγορία, ιδίως στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος χρειάζεται να προσθέσει 3-4 πλασματικά έτη και να πιάσει το όριο των 40 ετών ασφάλισης για να βγει στη σύνταξη στα 62.
Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή καθώς οι εν λόγω ασφαλισμένοι που θα υποβάλλουν σήμερα αίτηση για εξαγορά πλασματικών ετών θα λάβουν σε 6 μήνες πράξη καταλογισμού οφειλής που θα τους καλεί να πληρώσουν εφάπαξ η σε δόσεις το συνολικό ποσό για την εξαγορά.
Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν «οι εν λόγω ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα δε χρειάζεται να σπεύσουν τώρα εξαιτίας της ανησυχίας τους να πληρώσουν ποσά, μεγαλύτερα η μικρότερα, για να εξαγοράσουν πλασματικά χρόνια, 10 χρόνια πριν βγουν στη σύνταξη. Το καλύτερο είναι να υπολογίσουν με προσοχή τον τελευταίο έτος πριν από τη συνταξιοδότησή τους πόσα χρόνια έχουν πραγματικά ανάγκη να εξαγοράσουν.»
Υπενθυμίζουμε ότι ο υπολογισμός των πλασματικών και ο καταλογισμός οφειλής μπορεί να ανατεθεί και σε ιδιώτες ,δικηγόρους η φοροτεχνικούς, οι οποίοι θα αμείβονται από τον ΕΦΚΑ.
Το κόστος
Το κόστος κυμαίνεται κατά περίπτωση. Για παράδειγμα για την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας ο ασφαλισμένος καταβάλει 20% επί των συντάξιμων αποδοχών με έκπτωση 15% αν πληρώσει εφάπαξ. Για την εξαγορά των ετών σπουδών, ο ασφαλισμένος πληρώνει 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη όπως αυτό ισχύει κατά την υποβολή της αίτησης εξαγοράς.
Ο χρόνος που μπορεί να αναγνωρίσει κάθε ασφαλισμένος περιλαμβάνει:
- την ασθένεια (300 μέρες),
- την ανεργία (300 μέρες),
- τα έτη σπουδών του ΑΕΙ ή ΤΕΙ που φοίτησε,
- τον χρόνο των απεργιών, την κύηση και λοχεία για τις μητέρες,
- τον χρόνο μαθητείας (έως ένα έτος), τον πλασματικό χρόνο για κάθε παιδί (1 έτος για το πρώτο, 2 για το δεύτερο και συνολικά 3 έτη για όλα, καθώς και 5 συνολικά έτη για την τρίτεκνη μητέρα).
Πότε δεν απαιτείται η καταβολή ποσού
Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας, λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης. Συνεπώς, σε αυτήν την περίπτωση, δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου.
Η εξαγορά πλασματικών ετών αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για όσους βρίσκονται στην ηλικία των 62 ετών και θέλουν να συμπληρώσουν 40 έτη εργασίας με την αναγνώριση των ετών για σπουδές, στρατιωτική θητεία, αριθμό τέκνων, ανεργία κ.λπ. Στο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 πλασματικά έτη από Στρατό, σπουδές, κ.ά., και επιπλέον έως 5 έτη λόγω τέκνων (για 3 παιδιά), ενώ στον ιδιωτικό τομέα συνολικά αναγνωρίζονται έως 7 πλασματικά έτη.
Πώς πληρώνονται οι εξαγορές
Οι ασφαλισμένοι που θα αποφασίσουν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη, προκειμένου να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, έχουν τις εξής επιλογές για την καταβολή των ποσών:
1. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Δεν δίδεται έκπτωση για εξαγορά χρόνου, μικρότερου του ενός έτους.
2. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
3. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται το 25% αυτής, μέχρι να εξοφληθεί ολοσχερώς το οφειλόμενο ποσό.
