- ΑΠΟΦΑΣΗ
Arnar Helgi Lárusson κατά Ισλανδίας της 31.05.2022 (αρ. προσφ. 23077/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων, Arnar Helgi Lárusson, είναι Ισλανδός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1976 και ζει στην Reykjanesbær (Ισλανδία). Το 2002 υπέστη ένα ατύχημα, μετά το οποίο χρειάστηκε να χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο, ώστε να μπορεί να μετακινείται.
Το 2005 προσέφυγε στα δικαστήρια εναντίον του δήμου του Reykjanesbær επιδιώκοντας τη βελτίωση της πρόσβασης στα κτίρια για τους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, συμπεριλαμβανομένης μεταξύ άλλων, της εγκατάστασης ραμπών, ανελκυστήρων και θέσεων στάθμευσης για ΑΜΕΑ. Τα κτίρια στα οποία αναφερόταν είχαν ιστορία και ως εκ τούτου μεγάλη καλλιτεχνική και πολιτιστική αξία. Τα εθνικά δικαστήρια δεν τον δικαίωσαν.
Επικαλούμενος τα άρθρα 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) και 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του βάσει των άρθρων αυτών. Ισχυρίστηκε ότι η έλλειψη προσβασιμότητας στα δύο αυτά κτίρια αποτέλεσε εμπόδιο στην προσωπική του ανάπτυξη και στο δικαίωμα να δημιουργήσει σχέσεις και επαφή με την κοινότητά του.
Σημειώνοντας τις γενικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν για τη βελτίωση της πρόσβασης στα δημοτικά κτίρια στην Ισλανδία, το ΕΔΔΑ δεν πείστηκε ότι υπήρξε παράβαση που συνιστά διάκριση, η οποία να εμπόδισε την πρόσβαση του προσφεύγοντος στα εν λόγω κτίρια όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός.
Συνολικά, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο δήμος Reykjanesbær είχε λάβει επαρκή μέτρα για την αντιμετώπιση θεμάτων προσβασιμότητας σε δημόσια κτίρια, εντός των ορίων του διαθέσιμου προϋπολογισμού και λαμβάνοντας υπόψη την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των εν λόγω κτιρίων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων δεν είχε υποστεί κανενός είδους διάκριση.
Συνεπώς, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 της Σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 14
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων το 2002 υπέστη ένα ατύχημα, μετά το οποίο χρειάστηκε να χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι ώστε να μπορεί να μετακινείται. Μετά από δυσκολίες πρόσβασης σε δημοτικά καλλιτεχνικά και πολιτιστικά κτίρια, ζήτησε ως αποζημίωση περίπου 1 εκατομμύριο ισλανδικές κορώνες (περίπου 7.300 ευρώ) για ζημιές. Ανέφερε, μεταξύ άλλων, την συνταγματική προστασία ως προς την απαγόρευση των διακρίσεων και την προστασία των δικαιωμάτων της Σύμβασης.
Τα εν λόγω κτίρια ήταν αφενός το Duushús, ένα κτίριο της δεκαετίας του 1870 που είχε ανακαινιστεί ξεκινώντας από τη δεκαετία του 2000, όπου στεγαζόταν το κύριο καλλιτεχνικό και πολιτιστικό κέντρο του Reykjanesbær και αφετέρου το 88 Húsið, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, όπου βρισκόταν το δημοτικό κέντρο νεολαίας.
Το περιφερειακό δικαστήριο του Reykjanes αποφάνθηκε υπέρ των κατηγορουμένων. Έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του οικοδομικού κανονισμού αλλά ότι ο δήμος είχε την υποχρέωση να βελτιώσει σταδιακά την πρόσβαση σε δημόσια κτίρια για χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων στο μέλλον, κάτι που είχε ήδη αναλάβει να κάνει.
Σημείωσε επίσης την εκτελεστική διακριτική ευχέρεια του δήμου σε αυτόν τον τομέα.
Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο επιβεβαίωσε ότι οι δήμοι έχουν, βάσει νόμου, την αποκλειστική και ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αντιμετώπιση θεμάτων που σχετίζονται με αναπηρίες. Το δικαστήριο δεν εξέτασε ωστόσο το ζήτημα των παραβιάσεων της Σύμβασης ή της απαγόρευσης των διακρίσεων.
Επικαλούμενος τα άρθρα 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) και 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του βάσει των άρθρων αυτών. Ισχυρίστηκε ότι η έλλειψη προσβασιμότητας στα δύο αυτά κτίρια αποτέλεσε εμπόδιο στην προσωπική του ανάπτυξη και στο δικαίωμα να δημιουργήσει σχέσεις και επαφή με την κοινότητά του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο συμφώνησε ότι οι καταγγελίες του προσφεύγοντος ενέπιπταν στη σφαίρα της «ιδιωτικής ζωής», καθώς η έλλειψη πρόσβασης στα εν λόγω κτίρια θα μπορούσε να επηρεάσει το δικαίωμα του προσφεύγοντος για προσωπική ανάπτυξη και το δικαίωμα δημιουργίας και ανάπτυξης σχέσεων με άλλα άτομα στον έξω κόσμο.
Έτσι, το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι το άρθρο 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 ήταν εφαρμοστέο στις καταγγελίες του προσφεύγοντος.
Η «διάκριση» ορίστηκε από το Δικαστήριο ως η «διαφορετική μεταχείριση των ανθρώπων που βρίσκονται υπό παρόμοιες καταστάσεις», χωρίς «αντικειμενική και λογική αιτιολόγηση» και «νόμιμο στόχο». Οποιαδήποτε ενέργεια έπρεπε να είναι ανάλογη για να είναι νόμιμη. Αναφέρθηκε επίσης στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που ορίζει ότι η άρνηση πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε εγκαταστάσεις και υπηρεσίες ανοικτές στο κοινό θα πρέπει να θεωρείται διάκριση. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι τα κράτη έχουν κάποια διακριτική ευχέρεια σε αυτόν τον τομέα. Το κράτος έπρεπε να διευκολύνει τα άτομα με αναπηρία υπό τον όρο ότι αυτό δεν συνεπάγεται δυσανάλογη επιβάρυνση.
Σημειώνοντας τις γενικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν για τη βελτίωση της πρόσβασης στα δημοτικά κτίρια στην Ισλανδία, το ΕΔΔΑ δεν ήταν πεπεισμένο ότι υπήρξε παράβαση που συνιστά διάκριση, η οποία να εμπόδισε τον προσφεύγοντα να έχει πρόσβαση στα εν λόγω κτίρια όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός. Ο Δήμος Reykjanesbær είχε επιλέξει να βελτιώσει την πρόσβαση στις αθλητικές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις αρχικά, το οποίο το Δικαστήριο έκρινε ότι ήταν λογική απόφαση. Σημείωσε ότι είχαν γίνει βελτιώσεις από τότε και υπάρχει δέσμευση για σταδιακή βελτίωση της πρόσβασης ατόμων με ειδικές ανάγκες. Έκρινε ότι η υποχρέωση της Ισλανδίας να λάβει περαιτέρω άμεσα μέτρα θα ισοδυναμούσε με «δυσανάλογη ή αδικαιολόγητη επιβάρυνση».
Συνολικά, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο δήμος Reykjanesbær είχε λάβει επαρκή μέτρα για την αντιμετώπιση θεμάτων προσβασιμότητας σε δημόσια κτίρια, εντός των ορίων του διαθέσιμου προϋπολογισμού και λαμβάνοντας υπόψη την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των εν λόγω κτιρίων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων δεν είχε υποστεί κανενός είδους διάκριση.
Συνεπώς, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 της Σύμβασης. (επιμέλεια: echrcaselaw.com)
