Του Λεωνίδα Στεργίου
Οι υψηλότερες καταθέσεις από κατοίκους εξωτερικού προέρχονται από εξωχώρια χρηματοοικονομικά κέντρα, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Στο πρώτο τρίμηνο, από τις καταθέσεις πελατών ύψους 13,9 δισ. ευρώ, τα 2,3 δισ. αφορούσαν σε λογαριασμούς από offshore που αφορούν κυρίως τις ναυτιλιακές εταιρείες με ξένο νηολόγιο.
Στην αμέσως επόμενη θέση με τις υψηλότερες καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (1,6 δισ. ευρώ) λόγω των προγραμμάτων που έχει υπογράψει για τα συγχρηματοδοτούμενα και εγγυημένα δάνεια.
Σε επίπεδο καθαρά ιδιωτών επενδυτών, τα υψηλότερα ποσά καταθέσεων από το εξωτερικό προέρχονται από τη Βρετανία (1,9 δισ.), την Ιρλανδία (1,4 δισ.) και την Κύπρο (1,3 δισ. ευρώ). Οι καταθέσεις από την Ιρλανδία, οι οποίες μέχρι πριν από δύο χρόνια κινούνταν κάτω των 500 εκατ. ευρώ, αφορούν κυρίως πληρωμές των οχημάτων ειδικού σκοπού (SPV) των τιτλοποιημένων δανείων προς τις τράπεζες.
Σε χαμηλότερα επίπεδα, αλλά με εμφανή ανοδική τάση τα τελευταία τρίμηνα, βρίσκονται οι καταθέσεις πελατών των τραπεζών από Γερμανία. Τον Μάρτιο έφτασαν τα 650 εκατ. ευρώ, από 455 εκατ. το 2021 και 348 εκατ. ευρώ το 2020. Μικρότερη άνοδο παρουσιάζουν οι καταθέσεις από ΗΠΑ (από 364 εκατ. ευρώ το 2020 σε 470 εκατ. το 2021 και σε 500 εκατ. το α’ τρίμηνο του 2022), ενώ πτωτικά κινούνται οι καταθέσεις από Λουξεμβούργο (244 εκατ. το α’ τρίμηνο του 2022 από 283 εκατ. το 2021 και 318 εκατ. το 2020).
Σε ό,τι αφορά στις καταθέσεις άλλων πιστωτικών ιδρυμάτων στις ελληνικές τράπεζες, οι υψηλότερες προέρχονται από την Κύπρο (1,7 δισ. ευρώ), τη Γερμανία (880 εκατ. ευρώ) και το Λουξεμβούργο (742 εκατ. ευρώ). Οι τρεις αυτές χώρες αποτελούν σχεδόν τις μισές καταθέσεις ξένων ιδρυμάτων στις ελληνικές τράπεζες που συνολικά στο α’ τρίμηνο ήταν 5,6 δισ. ευρώ.
Δάνεια
Σε 22,9 δισ. ευρώ ανήλθαν τα δάνεια των ελληνικών τραπεζών προς επιχειρήσεις και άλλα πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού στα τέλη Μαρτίου, από 24,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021. Η μείωση αυτή, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, προέρχεται κυρίως από τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων θυγατρικών τους, αλλά και την αναδιάρθρωση των διεθνών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τα δάνεια των 22,9 δισ. ευρώ, τα 10,2 δισ. ευρώ αφορούν σε χρηματοδοτήσεις προς άλλα πιστωτικά ιδρύματα, με έδρες κυρίως σε Γερμανία (1,7 δισ.), Λουξεμβούργο (1,8 δισ) και Βρετανία (1,6 δισ.)
Τα συνολικά δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα στο εξωτερικό ανέρχονται σε 12,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων η πλειονότητα (8,9 δισ. ευρώ) αφορούν σε επιχειρήσεις σε εξωχώρια χρηματοοικονομικά κέντρα. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το ποσό αυτό αντιστοιχεί στην πραγματικότητα σε δάνεια προς ναυτιλιακές εταιρείες, κυρίως ελληνικών συμφερόντων. Όπως εξήγησαν οι ίδιες πηγές, η έδρα σχετίζεται με το νηολόγιο και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει ο κλάδος και το σχετικό δίκαιο. Η σημαία που δείχνει την εθνικότητα του πλοίο βάσει του νηολογίου της χώρας, όπου έχει εγγραφεί, καθορίζει το δίκαιο από το οποίο διέπεται το ίδιο και το πλήρωμα τόσο κατά το εσωτερικό όσο και κατά το Διεθνές Δίκαιο. Διότι ο πλοίο θεωρείται πλωτό τμήμα του εδάφους της χώρας που φέρει τη σημαία, ενώ σύνηθες είναι κάθε πλοίο να αποτελεί διαφορετική εταιρεία.
Τα αμέσως υψηλότερα ποσά δανείων (υπόλοιπα) αφορούν σε χορηγήσεις προς Ρουμανία (804 εκατ. ευρώ) και Βρετανία (831 εκατ. ευρώ) στο α’ τρίμηνο, έναντι 944 εκατ. και 1,1 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021, αντίστοιχα.
Διεθνείς δραστηριότητες
Από τα αποτελέσματα του α’ τριμήνου και τις παρουσιάσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι εμφανής η παρουσία τους κυρίως σε Κύπρο, Βουλγαρία, Ρουμανία, Λονδίνο και Λουξεμβούργο, κυρίως των Eurobank και Alpha Bank. Επίσης, παρατηρείται παραδοσιακά αυξημένη συνεργασία με γερμανικά τραπεζικά ιδρύματα, επενδυτικούς οίκους και άλλες επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το 2021 η παρουσία των ελληνικών τραπεζικών ομίλων στο εξωτερικό ενισχύθηκε ως αποτέλεσμα της συγχώνευσης της Direktna Bank με τη θυγατρική της Eurobank στη Σερβία καθώς και της απόκτησης από την Eurobank ποσοστού 12,6% στην Ελληνική Τράπεζα της Κύπρου.
