Κώστας Κατίκος
Συντάξεις: Παγίδα μείωσης συντάξεων κρύβουν οι «φθηνές» εξαγορές πλασματικών ετών ασφάλισης για χιλιάδες υποψήφιους συνταξιούχους που είχαν υποβάλει τις αιτήσεις τους πριν το 2016 όσον αφορά στον ιδιωτικό τομέα και μέχρι το 2019 όσον αφορά στους δημοσίους υπαλλήλους.
Οι μειώσεις συντάξεων από τα πλασματικά έτη που αναγνωρίστηκαν με χαμηλό ασφάλιστρο από ασφαλισμένους που βγήκαν στη σύνταξη μετά το νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) μπορεί να φτάνουν ακόμη και στα 105 ευρώ το μήνα, με περισσότερο χαμένους τους ασφαλισμένους του Δημοσίου.
Στην παγίδα των κρυφών μειώσεων εκτιμάται ότι έχουν πέσει πάνω από 80.000 ασφαλισμένοι, με περισσότερο ζημιωμένους τους δημοσίους υπαλλήλους.
Η απώλεια σύνταξης έχει να κάνει με το γεγονός ότι είναι άλλος ο μισθός που υπολογίζεται στην εξαγορά και άλλος για τον υπολογισμό σύνταξης.
Ακύρωση
Οσοι υπέβαλαν αίτηση αλλά δεν προχώρησαν σε εξαγορά, ή προχώρησαν χωρίς να έχουν εξοφλήσει, μπορούν να ανακαλέσουν την αρχική αίτηση, ή να διακόψουν την πληρωμή του πλασματικού χρόνου και να επανέλθουν με νέα αίτηση, στην οποία η εξαγορά θα στοιχίσει μεν παραπάνω, αλλά θα πάρουν ακέραια τη σύνταξη αποφεύγοντας τη μείωση.
Η παγίδα που φέρνει μειώσεις στη σύνταξη βρίσκεται στο κόστος εξαγοράς, που για τις παλιές πριν το νόμο Κατρούγκαλου αιτήσεις ήταν με 6,67% του μισθού για τα πλασματικά έτη που αναγνώριζαν οι δημόσιοι υπάλληλοι και 167 ευρώ το μήνα για τις αναγνωρίσεις πλασματικών ετών από μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, ανεξάρτητα από τις πραγματικές τους αποδοχές.
Στο νόμο Κατρούγκαλου όμως έγινε η ανατροπή, καθώς προβλέφθηκε ότι οι συντάξιμες αποδοχές για τα πλασματικά έτη θα είναι αυτές στις οποίες το ποσό της εξαγοράς αντιστοιχεί στο συνολικό ποσοστό εισφοράς του κλάδου σύνταξης, που είναι το 20% (παρ. δ’ άρθρου 28 νόμου 4387/2016).
Αυτό που είπε ο νόμος είναι ότι το 6,67% των δημοσίων υπαλλήλων, ή τα 167 ευρώ το μήνα για τις εξαγορές των ιδιωτικών υπαλλήλων, θα «μετατραπεί» σε εισφορά σύνταξης 20% ώστε να βγει και ο μισθός που θα θεωρηθεί συντάξιμος για τα πλασματικά έτη που αναγνωρίστηκαν.
Ο μηχανισμός
Για παράδειγμα, στο Δημόσιο ένας υπάλληλος με μισθό 1.500 ευρώ, που αναγνώρισε πλασματικό χρόνο με αίτηση πριν το 2016, πλήρωσε 6,67% του μισθού, δηλαδή 100 ευρώ για κάθε μήνα εξαγοράς. Τα 100 ευρώ όμως όταν μετατραπούν σε κανονική (συνολική) εισφορά σύνταξης 20% αντιστοιχούν σε μισθό 500 ευρώ! Με βάση το νόμο Κατρούγκαλου, τα 500 ευρώ θα θεωρηθούν ως συντάξιμες αποδοχές για τα πλασματικά έτη που αναγνώρισε ο ασφαλισμένος του Δημοσίου με εισφορά 100 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα κατέβει και ο μέσος όρος όλων των συντάξιμων αποδοχών και θα πάρει μικρότερη σύνταξη.
Για τον ιδιωτικό τομέα, τα 167 ευρώ το μήνα που χρησιμοποιήθηκαν για τις παλιές αναγνωρίσεις είναι η εισφορά 20% σε μισθό 835 ευρώ. Ενας ασφαλισμένος που αναγνώρισε 2 έτη στρατιωτικής θητείας με 167 ευρώ το μήνα θα έχει για αυτά τα έτη ως συντάξιμες αποδοχές τα 835 ευρώ, ενώ ο μέσος όρος των αποδοχών του για τα πραγματικά έτη ασφάλισης μπορεί να είναι 1.000 ευρώ ή 1.500 ευρώ. Η διαφορά αυτή θα επηρεάσει τη σύνταξη, που αντί να υπολογιστεί με μέσο όρο αποδοχών τα 1.000 ευρώ, ή τα 1.500 ευρώ, θα υπολογιστεί με μισθό 900 ευρώ, ή 1.350 ευρώ, και θα βγει μικρότερη.
Με εισφορά
Από το νόμο 4387/2016 και μετά όλες οι εξαγορές γίνονται με εισφορά κλάδου σύνταξης 20% του μισθού που βαρύνει τον ασφαλισμένο. Στο Δημόσιο όμως η μετάβαση από το 20% εφαρμόζεται από 1ης/1/2020 και μετά, καθώς με τη λειτουργία του ΕΦΚΑ προβλέφθηκαν εργοδοτικές εισφορές και για το Δημόσιο με 3,33% για το 2017, 6,67% για το 2018, 10% για το 2019 και 13,33% από 2020. Οι υπάλληλοι λοιπόν που έκαναν αναγνωρίσεις πλασματικών ετών το 2017 πλήρωσαν μικρότερη εισφορά από 20% (εν προκειμένω 10%) και βγήκαν και αυτοί ζημιωμένοι στη σύνταξη, αν και λιγότερο από όσους πήραν πλασματικά με 6,67%! Το ίδιο έγινε και με όσους έκαναν αιτήσεις αναγνώρισης το 2018 και το 2019 πληρώνοντας κάτω από 20% (13,34% και 16,67% αντίστοιχα), ενώ όσοι έχουν κάνει αίτηση από το 2020 και μετά πληρώνουν 20% για τα πλασματικά και δεν έχουν καμία απώλεια στη σύνταξη.
Συντάξεις: Πώς λειτουργεί ο… κόφτης στο Δημόσιο
Ιδού μερικά αποκαλυπτικά παραδείγματα για το πώς κόβουν από τη σύνταξη τα φθηνά πλασματικά έτη στο Δημόσιο:
1 Υπάλληλος που βγαίνει στη σύνταξη με 35ετία, χωρίς πλασματικά έτη και μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών 1.600 ευρώ, θα πάρει σύνταξη 981 ευρώ.
2 Υπάλληλος που βγαίνει με 35ετία αλλά έχει αναγνωρίσει 3 πλασματικά έτη (32 πραγματικά + 3 πλασματικά=35) με 6,67% του μισθού θα έχει μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών λόγω φθηνών πλασματικών ετών 1.490 ευρώ και η σύνταξη θα βγει στα 930 ευρώ. Θα πάρει, δηλαδή, λόγω πλασματικών ετών 51 ευρώ μικρότερη σύνταξη και η μείωση αυτή θα είναι μόνιμη.
3 Υπάλληλος που βγαίνει στη σύνταξη με 40ετία, χωρίς πλασματικά έτη και μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών 1.900 ευρώ, θα πάρει σύνταξη 1.334 ευρώ.
4 Υπάλληλος που βγαίνει με 40ετία αλλά έχει αναγνωρίσει 4 πλασματικά έτη (36 πραγματικά + 4 πλασματικά=40) με 6,67% του μισθού θα ρίξει τον μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών λόγω φθηνών πλασματικών ετών από τα 1.900 ευρώ στα 1.689 ευρώ και η σύνταξη θα βγει στα 1.229 ευρώ. Η μείωση που θα έχει λόγω των φθηνών πλασματικών ετών είναι 105 ευρώ το μήνα.
5 Υπάλληλος με συντάξιμες αποδοχές 1.900 ευρώ που βγαίνει με 40ετία και έχει αναγνωρίσει 4 πλασματικά έτη το 2017 με 13,34% του μισθού θα ρίξει τον μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών λόγω φθηνών πλασματικών ετών στα 1.795 ευρώ και η σύνταξη θα βγει στα 1.281 ευρώ. Η μείωση που θα έχει στη σύνταξη σε σχέση με τα 1.334 ευρώ που θα έπαιρνε αν δεν έκανε εξαγορά πλασματικού χρόνου είναι 53 ευρώ το μήνα.
Οι απώλειες για αιτήσεις από το 2016 έως το 2019
1 Αίτηση για εξαγορά πλασματικού χρόνου ως 2016: Κόστος εξαγοράς με την εισφορά σύνταξης 6,67% του μισθού. Για παράδειγμα, με μισθό 1.500 ευρώ, η εξαγορά στοιχίζει 100 ευρώ το μήνα. Ως συντάξιμες αποδοχές για τα πλασματικά έτη που εξαγοράζονται δεν θα ληφθούν υπόψη τα 1.500 ευρώ, αλλά ο μισθός των 500 ευρώ, γιατί σε αυτόν το μισθό αναλογεί η εξαγορά συντάξιμού πλασματικού χρόνου ασφάλισης με εισφορά κλάδου σύνταξης 20% (100/0,20=500).
2 Αίτηση για εξαγορά πλασματικού χρόνου το 2017: Κόστος εξαγοράς με εισφορά ίση με το 10% του μισθού. Με μισθό 1.500 ευρώ, η αγορά στοιχίζει 150 ευρώ το μήνα. Ως συντάξιμες αποδοχές για τα πλασματικά έτη που εξαγοράζονται θα ληφθεί υπόψη μισθός 750 ευρώ, γιατί σε αυτόν το μισθό αναλογεί η εξαγορά συντάξιμου πλασματικού χρόνου ασφάλισης με εισφορά κλάδου σύνταξης 20% (150/0,20=750).
3 Αίτηση για εξαγορά πλασματικού χρόνου το 2018: Κόστος εξαγοράς με συνολική εισφορά από τον υπάλληλο ίση με το 13,34% του μισθού. Με μισθό 1.500 ευρώ, η αγορά στοιχίζει 200 ευρώ το μήνα, αλλά στον υπολογισμό της σύνταξης ως συντάξιμες αποδοχές για τα πλασματικά έτη θα ληφθεί υπόψη μισθός 1.000 ευρώ, γιατί σε αυτόν αναλογεί το ποσό της εξαγοράς (200 ευρώ) με εισφορά σύνταξης 20% (200/0,20=1.000).
4 Αίτηση για εξαγορά πλασματικού χρόνου το 2019: Κόστος εξαγοράς με το 16,67% του μισθού. Με μισθό 1.500 ευρώ, η αγορά στοιχίζει 250 ευρώ το μήνα, αλλά θα ληφθούν υπόψη ως συντάξιμες αποδοχές όχι τα 1.500 ευρώ, αλλά τα 1.250 ευρώ, γιατί σε αυτόν το μισθό αναλογεί το ποσό της εξαγοράς (250 ευρώ) με εισφορά σύνταξης 20% (250/0,20=1.250).
