Αθανάσιος Κουκάκης
Αντιμέτωποι με τον «εφιάλτη» των τεκμηρίων βρέθηκαν φορολογούμενοι που απέκτησαν κατοικία το 2021 και οι οποίοι διαπίστωσαν πως το εκκαθαριστικό της εφορίας ήταν χρεωστικό και μάλιστα «φουσκωμένο»
Ο βραχνάς των τεκμηρίων της εφορίας επέστρεψε στις εφετινές φορολογικές δηλώσεις, καθώς δεν ισχύουν πλέον οι απαλλαγές από τον τεκμαρτό προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος που ίσχυσαν εκτάκτως πέρυσι για μεγάλο πλήθος φορολογουμένων που επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία του κορωνοϊού.
Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις φορολογουμένων, ο φόρος εισοδήματος υπολογίζεται όχι επί του δηλούμενου εισοδήματος, αλλά επί ενός υψηλότερου ποσού που προσδιορίζεται από τη φορολογική διοίκηση με βάση τα λεγόμενα τεκμήρια διαβίωσης, δηλαδή με βάση συγκεκριμένα ποσά, αντικειμενικά προσδιοριζόμενων, δαπανών διαβίωσης και με βάση τα λεγόμενα «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων».
Θα πρέπει να σημειωθεί πως τεκμήριο δεν αποτελεί μόνο το τίμημα της αγοράς ακινήτου που αναγράφεται στο συμβόλαιο αλλά και ο φόρος μεταβίβασης που καταβλήθηκε, τα συμβολαιογραφικά έξοδα και άλλα έξοδα που ανεβάζουν ακόμα περισσότερο την τεκμαρτή δαπάνη.
Στο ποσό αυτό θα έρθει να προστεθεί και το τεκμήριο διαβίωσης το οποίο υπολογίζεται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο. Ποσά που δαπανήθηκαν για την απόκτηση κατοικίας πρέπει να καλύπτονται από τον φορολογούμενο για να μην πιαστεί στην απόχη των τεκμηρίων.
Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου εφόσον καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα και παραδοθεί η χρήση και η κυριότητα του ακινήτου, διαφορετικά το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται στα φορολογικά έτη που καταβάλλονται οι δόσεις, όπως αυτό προκύπτει από σχετικά παραστατικά πληρωμής.
Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση σύνταξης προσυμφώνου αγοράς. Σε ανέγερση οικοδομής, εφόσον η ανέγερση διαρκέσει περισσότερο του ενός έτους, σε κάθε έτος σαν ποσό δαπάνης θα ληφθεί το αντίστοιχο του κόστους ανέγερσης στο ίδιο έτος, εκτός εάν ο χρόνος καταβολής έχει οριστεί διαφορετικά (π.χ. ο χρόνος αποπεράτωσης της οικοδομής). Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου.
Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης. Σε περίπτωση αγοράς ακινήτου με συνιδιοκτησία ή σε περίπτωση που περισσότεροι από κοινού ανεγείρουν οικοδομή, σε καθέναν αναλογεί ποσό δαπάνης όσο το ποσοστό συμμετοχής του.
