Την υποχρέωση οι δήμοι να εξοφλούν χρέη και οφειλές λυθείσας και εκκαθαρισθείσας κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης τους ορίζει με την με αριθμό 1073/2022 απόφαση του Α1 Τμήματος του ο Άρειος Πάγος.
Η απόφαση ελήφθη μετά από προσφυγή δικηγόρου κατά του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας.
Συγκεκριμένα, ο ως άνω δικηγόρος το έτος 2004 συνήψε έγγραφη σύμβαση αορίστου χρόνου με την Δημοτική Επιχείρηση Αθλητισμού του Δήμου Κερατσινίου Αττικής, με βάση την οποία παρείχε σ’ αυτήν αποκλειστικά τις υπηρεσίες του, οι οποίες συνίσταντο σε νομικές συμβουλές, γνωμοδοτήσεις κ.λπ. Το έτος 2011 καταγγέλθηκε η εν λόγω σύμβασή του, πλην όμως η καταγγελία αυτή ήταν άκυρη και προσέφυγε στα αρμόδια Δικαστήρια, με συνέπεια τη δικαίωσή του.
Ο Δήμος σε όλο αυτό το διάστημα, επικαλούμενος το ως άνω άρθρο εξοφλούσε άλλες δικαστικές αποφάσεις και οφειλές της λυθείσας κοινωφελούς επιχείρησης εκτός από την επίδικη δίχως αιτιολογία, ισχυριζόμενος ότι έχει την απόλυτη ευχέρεια να εξοφλεί οποιαδήποτε οφειλή της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης και αντίστοιχα να αρνείται πάλι χωρίς αιτιολογία την εξόφληση αντίστοιχης απαίτησης κατά της επιχείρησης κατά το δοκούν και χωρίς νόμιμη αιτία, αντιμετωπίζοντας τους πολίτες με διαφορετικό πρίσμα και χωρίς αιτιολόγηση της ως άνω συμπεριφοράς του
Αναλυτικά:
Με την με αριθμό 1073/2022 απόφαση του Α1 Τμήματος του ο Άρειος Πάγος έδωσε σε αναιρετικό βαθμό απάντηση στο αν ευθύνεται ο Δήμος με την ιδιότητα του καθολικού Διαδόχου για χρέη και οφειλές της λυθείσας και εκκαθαρισθείσας κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης του.
Σε περίπτωση λύσης κοινωφελούς επιχείρησης του Δήμου και αναφορικά με την ανάληψη ή μη των υποχρεώσεων της κοινωφελούς του επιχείρησης που λύθηκε, ο Άρειος Πάγος απεφάνθη μετά από αναιρετικό έλεγχο ότι εφαρμόζεται το άρθρο 10 του Ν. 4071|2012 (Τοπική ανάπτυξη, αυτοδιοίκηση, αποκεντρωμένη διοίκηση), που εκδόθηκε με βάση την Οδηγ. 2009|50|ΕΚ και το οποίο (άρθρο) φέρει τον τίτλο «Ρυθμίσεις για τις Επιχειρήσεις των ΟΤΑ». Πολλώ δε περισσότερο εφαρμόζεται το παραπάνω άρθρο σε περίπτωση που το δημοτικό συμβούλιου του Δήμου αποφάσισε τη λύση και εκκαθάριση της κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης του με βάση αυτό.
Κατά το παραπάνω άρθρο « 1. Οι οφειλές προς το ελληνικό δημόσιο και το ΙΚΑ των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων, του π.δ. 410/1995 ή των κοινωφελών επιχειρήσεων, των αστικών μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, καθώς και των επιχειρήσεων των τέως νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που περιήλθαν στις περιφέρειες, οι οποίες λύθηκαν και τελούν υπό το καθεστώς εκκαθάρισης, βεβαιωμένες ταμειακά ή μη έως και τις 31.12.2010 απαλλάσσονται από πρόσθετους φόρους, πρόστιμα, προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις και η εξόφληση τους γίνεται υποχρεωτικά από τους ΟΤΑ που τις έχουν συστήσει. Από τους ίδιους ως άνω ΟΤΑ γίνεται και η εξόφληση οφειλών προς εργαζόμενους. Στις ανωτέρω οφειλές περιλαμβάνονται και όσες προκύπτουν έπειτα από έλεγχο των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων».
Τόσο από την γραμματική διατύπωση της διάταξης αυτής όσο και από την τελολογική της σκοπιά ερμηνευόμενη , προκύπτει αναντίρρητα ότι οι πάσης φύσεως οφειλές των ως άνω κοινωφελών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, οι οποίες λύθηκαν και τελούν σε καθεστώς εκκαθάρισης, εξοφλούνται από τους οικείους ΟΤΑ. Και είναι αυτό απόλυτα φυσικό και λογικό, διότι οι εν λόγω κοινωφελείς οργανισμοί (οποιαδήποτε μορφή και αν φέρουν) ιδρύθηκαν και λειτουργούσαν (ή λειτουργούν) αποκλειστικά και μόνο προς εξυπηρέτηση σκοπών, για τους οποίους υπάρχουν και λειτουργούν οι
ΟΤΑ.
Η υπό κρίση απόφαση εξεδόθη μετά από αγωγή Δικηγόρου κατά κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Ο ως άνω δικηγόρος το έτος 2004 συνήψε έγγραφη
σύμβαση αορίστου χρόνου με την Δημοτική Επιχείρηση Αθλητισμού του Δήμου Κερατσινίου Αττικής, με βάση την οποία παρείχε σ’ αυτήν αποκλειστικά τις υπηρεσίες του, οι οποίες συνίσταντο σε νομικές συμβουλές, γνωμοδοτήσεις κ.λπ. Το έτος 2011 καταγγέλθηκε η εν λόγω σύμβασή του, πλην όμως η καταγγελία αυτή ήταν άκυρη και προσέφυγε στα αρμόδια Δικαστήρια, με συνέπεια τη δικαίωσή του. Προς τούτο εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 343|2015 οριστική και τελεσίδικη απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Πειραιώς, με την οποία αναγνωρίσθηκε η ακυρότητα της εν λόγω καταγγελίας και υποχρεώθηκε η εναγόμενη κοινωφελής δημοτική επιχείρηση να τον αποζημιώσει για μισθούς υπερημερίας και άλλες αξιώσεις από τη εργασιακή σύμβαση της έμμισθης εντολής του με αυτήν.
Με βάση την εφετειακή ως άνω απόφαση, και αφού στο μεταξύ λύθηκε και εκκαθαρίσθηκε η δημοτική επιχείρηση, ο ως άνω δικηγόρος επέδωσε προς τον αναιρεσίβλητο Δήμο, ως κατά νόμο καθολικό διάδοχο της ως άνω λυθείσας κοινωφελούς επιχείρησης του, την από 29-11-2017 επιταγή του, με την οποία ζητούσε να του καταβάλει, για την πιο πάνω αιτία, το συνολικό οφειλόμενο ποσό της δημοτικής επιχείρησης προς αυτόν. Ο Δήμος αρνήθηκε την εξόφληση της ως άνω οφειλής ισχυριζόμενος ότι στερείται παθητικής νομιμοποιήσεως καθόσον δεν έχει καταστεί καθολικός διάδοχος της λυθείσας και τεθείσας σε εκκαθάριση Δημοτικής Επιχειρήσεως και ούτε έχει λάβει το δημοτικό συμβούλιο του σχετική απόφαση για τις επιδικασθείσες ως άνω αξιώσεις του καθ’ ου η αίτηση, εφαρμοστέας τυγχάνουσας κατά τον Δήμο στην προκειμένη περίπτωση της διατάξεως του άρθ. 109 παρ. 7 του Ν. 3852/2010. Μάλιστα ο Δήμος σε όλο αυτό το διάστημα, επικαλούμενος το ως άνω άρθρο εξοφλούσε άλλες δικαστικές αποφάσεις και οφειλές της λυθείσας κοινωφελούς επιχείρησης εκτός από την επίδικη δίχως αιτιολογία, ισχυριζόμενος ότι έχει την απόλυτη ευχέρεια να εξοφλεί οποιαδήποτε οφειλή της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης και αντίστοιχα να αρνείται πάλι χωρίς αιτιολογία την εξόφληση αντίστοιχης απαίτησης κατά της επιχείρησης κατά το δοκούν και χωρίς νόμιμη αιτία, αντιμετωπίζοντας τους πολίτες με διαφορετικό πρίσμα και χωρίς αιτιολόγηση της ως άνω συμπεριφοράς του.
Ο ως άνω ισχυρισμός του Δήμου Κερατσινίου- Δραπετσώνας απορρίφθηκε ως αβάσιμος με την ως άνω απόφαση του Αρείου Πάγου κρίνοντας ότι υπάρχει υποχρέωση του Δήμου, ως παθητικά νομιμοποιούμενος μετά την λύση και εκκαθάριση της κοινωφελούς επιχείρησης του, προς εξόφληση της ένδικης προς τον Δικηγόρο οφειλής και κρίνοντας εφαρμοστέα εν προκειμένω την ως άνω διάταξη του ουσιαστικού νόμου του άρθρου 10 του ν. 4071|2012 (σε συνδ. με αυτές του άρθρου 75 του ν. 3463|2006), οδηγούμενος στην κρίση ότι ο επιτασσόμενος Δήμος είναι υπεύθυνος για την πληρωμή της εν λόγω προς αυτόν οφειλής από την στιγμή μάλιστα που με απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας αποφάσισε τη λύση και εκκαθάριση της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης ΔΗΚΕΠΑ και ότι όλες ανεξαιρέτως οι οφειλές της μεταξύ των οποίων και των εργαζομένων της οι δεδουλευμένες αποδοχές, μεταφέρονται στον Δήμο και αναλαμβάνονται από αυτόν κατά τη διάταξη του άρθρου 10 παρ. 1 του Ν. 4071/2012, την οποία και είχε συμπεριλάβει το Δημοτικό Συμβούλιο του στη απόφαση περί λύσεως της κοινωφελούς επιχείρησης του.
Το όλο πρόβλημα όμως, δεν είναι αυστηρώς νομικό αλλά πρόβλημα ουσίας, διότι παρουσιάζει ανάγλυφα τις δυσλειτουργίες της τοπικής αυτοδιοικήσεως. Πρέπει να σταθούμε σε δύο ζητήματα της ανωτέρω αντιδικίας. Το πρώτο είναι ότι, σε γενικές γραμμές, κάθε εργοδότης έχει το δικαίωμα να απολύσει έναν εργαζόμενο κατά τα οριζόμενα στον νόμο, ειδάλλως η απόλυση είναι άκυρη. Το ζήτημα της ακύρου απολύσεως είναι πρωτίστως ηθικό, διότι κατά κανόνα στις περιπτώσεις αυτές οι εργοδότες απλώς προσπαθούν να απαλλαγούν (για οιοδήποτε λόγο) από κάποιους εργαζομένους, αδιαφορώντας δηλαδή για τον νόμο, εξ ου και τα δικαστήρια είναι αυστηρά σε παρόμοιες υποθέσεις.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι ο νέος Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, αν και απορρόφησε την περιουσία της ήδη λυθείσας ΔΗΚΕΠΑ, και μετέφερε τους εργαζομένους της σε αυτόν κατά τη διάταξη του άρθρου 10 παρ. 1 του Ν. 4071/2012, αποφάσισε να αποζημιώσει κατά το δοκούν και χωρίς αιτιολογία όποιες οφειλές της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης επιθυμούσε κατά την κρίση του Δημοτικού Συμβουλίου. Με απλά λόγια, ο Δήμος ισχυριζόταν ότι ήταν αποκλειστικά αυτός αρμόδιος να αποφασίσει αυθαίρετα ποιον θα πληρώσει και ποιον όχι, χωρίς την έκδοση ειδικής αιτιολογημένης αποφάσεως. Πέρα από την καθαρή επίδειξη καθεστωτικής νοοτροπίας, παρόμοιες αυθαίρετες αποφάσεις μπορούν πολύ εύκολα να παρεξηγηθούν καθώς αφορούν τη διαχείριση και πληρωμή χρηματικών απαιτήσεων, θέμα που λύθηκε νομικά στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης και της πιστής εφαρμογής του νόμου με την εν λόγω απόφαση του Αρείου Πάγου.
Κατά την παρακάτω απόφαση είναι έγκυρη η αναγκαστική εκτέλεση που επισπεύδεται για την ικανοποίηση αξιώσεων που διατηρούνται σε βάρος Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης που λύθηκε σε βάρος της περιουσίας του Δήμου, λόγω της υφιστάμενης παθητικής νομιμοποιήσεως αυτού.
