Το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων στήριξης που έχουν ανακοινώσει 44 χώρες ανέρχεται σε 246 δισ. δολάρια, από τα οποία το 66% αφορά στη μείωση των τιμών και το 34% σε εισοδηματική στήριξη
Οι περισσότερες χώρες έχουν λάβει περισσότερα μέτρα μείωσης των τιμών των καυσίμων και της ενέργειας παρά μέτρα εισοδηματικής στήριξης των πολιτών, σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ.
about:blank
Ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι αν οι τιμές των καυσίμων παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να στραφούν σε πιο στοχευμένα μέτρα εισοδηματικής στήριξης, σημειώνοντας ωστόσο ότι η στροφή αυτή θα απαιτήσει τη βελτίωση των υφιστάμενων συστημάτων κοινωνικών μεταβιβάσεων, ώστε να διασφαλισθεί ότι θα υπάρχει αποτελεσματική βοήθεια σε όσους την έχουν ανάγκη.
Στην κατεύθυνση αυτή, ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι για τη στόχευση της στήριξης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και άλλα κριτήρια, εκτός από τα εισοδηματικά, όπως η περιοχή και η ποιότητα της κατοικίας καθώς και η σύνθεση των νοικοκυριών.
Γιατί είναι προτιμότερα τα μέτρα εισοδηματικής στήριξης
Υπάρχουν, αναφέρει, αρκετοί λόγοι, για τους οποίους οι χώρες πρέπει να μετακινηθούν από τα μέτρα στήριξης των τιμών προς τα μέτρα εισοδηματικής στήριξης:
- Οι έλεγχοι των τιμών οδηγούν στη διαμόρφωση τους κάτω από τα επίπεδα της αγοράς. Αν και είναι σχετικά απλά στην εφαρμογή τους, κατά βάση δεν είναι στοχευμένα και το όφελος τους μπορεί να προσπορισθούν και όσοι έχουν υψηλότερα εισοδήματα.
- Οι έλεγχοι στις τιμές μπορεί να μειώσουν το κίνητρο για την εξοικονόμηση ενέργειας ή για τη στροφή από τα ορυκτά καύσιμα.
- Όταν μπαίνει πλαφόν στις τιμές της ενέργειας για τον τελικό χρήστη (ρεύμα, φυσικό αέριο και βενζίνη), αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγάλες απώλειες σε όλη την ενεργειακή εφοδιαστική αλυσίδα, αποθαρρύνοντας νέες επενδύσεις που τελικά θα μεγεθύνουν το έλλειμμα προσφοράς.
- Τα μέτρα στήριξης των τιμών μπορεί προσωρινά να μειώνουν τις πληθωριστικές πιέσεις, αλλά δεν επιτρέπουν στη ζήτηση να προσαρμοστεί στη μείωση της προσφοράς και επομένως θα συντηρούν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Χρειάζεται προσπάθεια για να βρεθούν οι πραγματικοί δικαιούχοι
Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει πάντως ότι για να είναι αποτελεσματικά τα στοχευμένα εισοδηματικά μέτρα θα πρέπει να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια, ώστε να βρεθούν οι δικαιούχοι και ότι κάποιες χώρες πιθανόν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στην εφαρμογή τους.
Ακόμη και σε χώρες, αναφέρει, όπου τα συστήματα κοινωνικών επιδομάτων είναι πιο εξειδικευμένα, «η αποτελεσματική στόχευση θα απαιτούσε κάτι επιπλέον από μία απλή αύξηση των υφιστάμενων μεταβιβάσεων».
Σύμφωνα με μελέτη, το πολύ αναπτυγμένο κοινωνικό σύστημα της Γερμανίας δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις αυξημένες τιμές ενέργειας με την κατάλληλη στόχευση, με συνέπεια να χρειάζονται πρόσθετες προσαρμογές.
Στα 246 δισ. δολάρια το δημοσιονομικό κόστος για 42 χώρες
Τα στοιχεία για τα μέτρα στήριξης που έχουν εφαρμόσει 42 χώρες – κυρίως μελών του ΟΟΣΑ – από την αρχή της ενεργειακής κρίσης στο τρίτο τρίμηνο του 2021 και τα οποία έχουν χρονικό ορίζοντα έως τον Δεκέμβριο του 2022 δείχνουν ότι το συνολικό δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 246 δισ. δολάρια, από τα οποία τα 169 δισ. δολάρια αφορούν στα ορυκτά καύσιμα. Το ποσό αυτό είναι αντίστοιχης τάξης μεγέθους με το ποσό που δαπανούν οι χώρες ετησίως για τακτικά μέτρα στήριξης για τα ορυκτά καύσιμα.
Οι κυβερνήσεις εστίασαν κυρίως σε μέτρα ελέγχου των τιμών (66% της συνολικής δαπάνης), τα οποία είναι στη συντριπτική πλειονότητά τους (94%) μη στοχευμένα.
Αντίθετα, τα μέτρα εισοδηματικής στήριξης, που αντιστοιχούν στο 34% της δαπάνης, είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους (73%) στοχευμένα.
