Ποιες ενεργές πολιτικές απασχόλησης εξετάζει η κυβέρνηση
Οξύτατο είναι το πρόβλημα της ανεργίας των νέων στην Ελλάδα, κάτι το οποίο φαίνεται να απασχολεί έντονα και την κυβέρνηση της ΝΔ. Ως εκ τούτου, η μείωση της ανεργίας των νέων 15-29 ετών, από 28,4% (2021) σε 22% το 2025 και 18% το 2030, καθώς και η ενίσχυση της νεανικής απασχόλησης και η διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας, αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Εθνικής Στρατηγικής για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης (ΕΠΑ) που δόθηκε, από το υπουργείο Εργασίας σε δημόσια διαβούλευση.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι το αποκαρδιωτικό ποσοστό του 37,5% άγγιξε η ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών στη χώρα μας, τον Μάιο του 2020, από 32,6% τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για την ανεργία στην Ευρωζώνη, κάτι το οποίο την καθιστά «πραταθλήτρια». Συνεπώς, είναι μεγάλη ανάγκη να υπάρξουν αλλαγές και να βρεθούν λύσεις.
Απογοητευτικά στοιχεία
Παράλληλα, τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι απογοητευτικά. Δείχνουν πως ένας Έλληνας έφηβος θα παραμείνει συνολικά, στην αγορά εργασίας λιγότερο από 33 χρόνια πριν συνταξιοδοτηθεί, καθώς η χώρα μας, σύμφωνα με την Eurostat, ανήκει στις ευρωπαϊκές χώρες με το μικρότερο χρόνο που αναμένεται να εργαστεί ένας σημερινός 15άρης. Και αυτό συμβαίνει την ώρα που τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης έχουν αυξηθεί στα 67, ή στα 62 και 40 έτη ασφάλισης.
Για αυτό και η κυβέρνηση κατάρτισε ένα ολιστικό στρατηγικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και υλοποίηση στην Ελλάδα ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης κατά την περίοδο 2022-2030, σε συνδυασμό με παθητικές πολιτικές αγοράς εργασίας. Και επιδιώκει να συμβάλλει, μέσα από τις επιμέρους πολιτικές και δράσεις, στην επίτευξη των τριών πρωταρχικών στόχων για το 2030 που έχουν τεθεί από την Ελλάδα στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
Τι δείχνει η έκθεση
Όπως προκύπτει από την έκθεση, τουλάχιστον το 71,1 % του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών να εργάζεται το 2030 (σε σχέση με 61,1% το 2020), ενώ τουλάχιστον το 35 % όλων των ενηλίκων να συμμετέχει σε προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και μάθησης κάθε χρόνο το 2030 (σε σχέση με 16% το 2016).
Επίσης, ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού να μειωθεί έως το 2030 κατά τουλάχιστον 7,3% (από 29% το 2019 σε 21,7% το 2030).
Η ανεργία των νέων 15-24 ετών να μειωθεί στο 5% το 2030 (από 11% το 2021) και η ανεργία νέων 25-29 ετών να περιοριστεί στο 16%, από 28,7% το 2021.
Συνολικά, οι στόχοι της Εθνικής Στρατηγικής είναι η αύξηση της απασχόλησης και η αντιμετώπιση της ανεργίας, η ενίσχυση των προσόντων, των δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας του εργατικού δυναμικού, καθώς και η ενίσχυση της ετοιμότητας και προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας και του εργατικού δυναμικού.
Οι συνέπειες της πανδημίας
Μάλιστα, η πανδημία του κορωνοϊού και οι συνέπειές της, φαίνεται πως έπληξαν σε μεγαλύτερο βαθμό τους νέους, καθώς σύμφωνα με την επισκόπηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη που δημοσιεύθηκε χθες, ήταν από τις ομάδες που «χτυπήθηκαν» περισσότερο από την απώλεια θέσεων εργασίας κατά την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία.
Η έκθεση δείχνει επίσης, ότι και η ανάκαμψη ήταν πιο αργή για αυτούς απ’ ό,τι για τις άλλες ηλικιακές ομάδες κυρίως λόγω της συχνής εμπλοκής τους σε προσωρινές, επισφαλείς θέσεις εργασίας. Στην Ελλάδα, η αναμενόμενη διάρκεια απασχόλησης ενός σημερινού εφήβου, είναι μόλις 32,9 έτη με μόνες την Ρουμανία με 31,3 έτη και την Ιταλία με 31,6 έτη, να βρίσκονται σε χειρότερη θέση.
Μειώθηκε όμως, για πρώτη φορά το 2020, λόγω της υγειονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε επίπεδο Ε.Ε. από 32 έτη το 2001 αυξήθηκε σε 35,9 έτη το 2019, στη συνέχεια μειώθηκε σε 35,6 έτη το 2020 για να επανέλθει το 2021 στο προπανδημικό επίπεδο.
Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η αναμενόμενη μέση διάρκεια της επαγγελματικής ζωής διέφερε σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τις χώρες και τη γεωγραφική τους θέση στην Ευρώπη. Το 2021, οι υψηλότερες διάρκειες στην ΕΕ καταγράφηκαν στην Ολλανδία (42,5 έτη), τη Σουηδία (42,3 έτη) και τη Δανία (40,3 έτη).
Τι συμβαίνει στις Περιφέρειες
Το πρόβλημα Πολύ σοβαρό καθότι οι νέοι ηλικίας 15 – 24 ετών εμφανίζουν «εκρηκτικά ποσοστά» ακόμη και σε περιοχές – όπως η Πελοπόννησος – όπου καταγράφονται τα χαμηλότερα (στην Ελλάδα) γενικά ποσοστά ανεργίας. Η καταγραφή έγινε από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εντάχθηκε στο συνολικό σχέδιο για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης την περίοδο 2022-2030, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας.
Ο μέσος όρος της ανεργίας ανά περιφέρεια για το 2020 ήταν 17,1%, ενώ για το 2021 ανήλθε στο 15,9%. Από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, οι οκτώ έχουν δείκτη ανεργίας ανώτερο του μέσου όρου, ενώ και οι υπόλοιπες δεν υστερούν σημαντικά, με μόνη εξαίρεση την Αττική. Τα χαρακτηριστικά της ανεργίας ανά Περιφέρεια συνδέονται άμεσα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση σε κάθε Περιφέρεια, την αναπτυξιακή δυναμική και τις ιδιαίτερες τοπικές ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Περιφέρειες.
Η κατανομή
Εστιάζοντας στην ηλικιακή κατανομή της ανεργίας ανά Περιφέρεια, παρατηρείται πως τα ποσοστά ανεργίας ανά ηλικιακή ομάδα ακολουθούν, τόσο την πανελλήνια τάση (με τους νέους 15-24 ετών να αποτελούν τη χειρότερα πληγείσα ηλικιακή ομάδα, με μέσο ποσοστό ανεργίας 35,5%), όσο και την περιφερειακή κατανομή.
Για παράδειγμα, ενώ η Πελοπόννησος έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας ως Περιφέρεια (12,7% το 2021), η ανεργία στους νέους 15-24 ετών είναι από τις υψηλότερες στη χώρα (47,2% το ίδιο έτος). Ομοίως, η Στερεά Ελλάδα οφείλει τουλάχιστον εν μέρει το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ανεργίας της στην ιδιαιτέρως υψηλή ανεργία των νέων (45,7% το 2021).
Παρόμοια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν και για άλλες Περιφέρειες της χώρας. Το Βόρειο Αιγαίο, η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η Θεσσαλία, τα Ιόνια Νησιά, η Δυτική Ελλάδα, η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος χαρακτηρίζονται από έντονη ηλικιακή ανισοκατανομή της ανεργίας, με τους νέους 15-24 ετών να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις, ακολουθούμενοι από την ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών.
