Κώστας Κατίκος
Μείωση της ποινής κάτω από το 30% για την «παρτ τάιμ» απασχόληση και αύξηση σε όλο το ποσό της σύνταξης από το 2023 θα έχουν οι συνταξιούχοι που εργάζονται.
Στο θέμα της ποινής, όπως αποκαλύπτει σήμερα ο «Ελεύθερος Τύπος», ετοιμάζονται αλλαγές από το υπουργείο Εργασίας, ώστε να μην επιβάλλεται ολόκληρη η μείωση 30% για απασχόληση λίγων ημερών στο μήνα, αλλά η περικοπή να είναι αναλογική και να κόβεται μικρότερο ποσό σύνταξης βάσει των ημερών απασχόλησης.
Με το σημερινό καθεστώς, ο συνταξιούχος που απασχολείται είτε μία μέρα το μήνα είτε όλο το μήνα έχει περικοπή 30% στην κύρια και στην επικουρική σύνταξη.
Ο μηχανισμός
Με τις αλλαγές που προωθεί το υπουργείο, η ποινή για τη μία μέρα εργασίας δεν θα είναι 30% αλλά 1%, ενώ για τις 15 μέρες η μείωση θα είναι 15% και για απασχόληση όλο το μήνα θα κόβεται το 30% της σύνταξης. Για παράδειγμα:
* Συνταξιούχος που λαμβάνει 800 ευρώ κύρια σύνταξη και 220 ευρώ επικουρική και απασχολείται για 10 μέρες το μήνα, τώρα έχει ποινή 30% στην κύρια και την επικουρική σύνταξη, που σημαίνει ότι χάνει 240 ευρώ από την κύρια και 66 ευρώ από την επικουρική, και παίρνει 560 ευρώ από την κύρια και 154 ευρώ από την επικουρική. Με τις αλλαγές που ετοιμάζονται από το υπουργείο Εργασίας, η ποινή θα είναι αναλογική, δηλαδή το 30% θα εφαρμοστεί μόνον για τις 10 μέρες απασχόλησης και όχι για όλο το μήνα, που σημαίνει ότι η μείωση στην κύρια σύνταξη θα είναι 80 ευρώ (ή 10%) και στην επικουρική 22 ευρώ. Στην πράξη, ο συνταξιούχος για την απασχόληση των 10 ημερών θα χάσει 102 ευρώ από κύρια και επικουρική σύνταξη, αντί 306 ευρώ που χάνει σήμερα.
* Συνταξιούχος που λαμβάνει 750 ευρώ μόνον από κύρια σύνταξη και έχει μία απασχόληση για 5 μέρες το μήνα κάνοντας μεταφορές σε εταιρία ανταλλακτικών πληρώνει ποινή, λόγω απασχόλησης, το 30% της σύνταξης (225 ευρώ) και μένει με 525 ευρώ συν ό,τι βγάζει από την περιστασιακή απασχόληση. Με το νέο σύστημα η ποινή στη σύνταξη θα πέσει στα 37,5 ευρώ (5% αντί 30% για τις μέρες που εργάστηκε) και θα του μείνει σύνταξη 712,5 ευρώ.
Το υπουργείο επιδιώκει η μείωση του πέναλτι να αποτελέσει κίνητρο για δήλωση της απασχόλησης από όσο το δυνατό περισσότερους συνταξιούχους, καθώς με την αναλογικότερη ποινή δεν θα έχουν το φόβο της απώλειας του 30% της σύνταξης, που σήμερα λειτουργεί ως αντικίνητρο για να δηλώσουν ότι εργάζονται.
Αδήλωτη εργασία
Εκτιμάται ότι με κρυφή απασχόληση λίγων ημερών ως και για πλήρη μήνα (ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες) είναι πάνω από 90.000 συνταξιούχοι, ενώ με δηλωμένη εργασία είναι περίπου 15.000 συνταξιούχοι.
Τα εργαλεία ελέγχου πάντως για να διαπιστωθεί πόσοι δεν δηλώνουν την απασχόλησή τους υπάρχουν και είναι μέσω διασταυρώσεων στοιχείων ΑΦΜ συνταξιούχων στα μητρώα ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και «ΕΡΓΑΝΗ» και σε συνδυασμό με τις δηλώσεις που κάνουν οι εργοδότες για το προσωπικό που απασχολούν και κυρίως τους «παρτ τάιμ» εργαζομένους.
Η δήλωση απασχόλησης από συνταξιούχους είναι υποχρεωτική στον ΕΦΚΑ και η αδήλωτη εργασία συνταξιούχων τιμωρείται με πρόστιμο ίσο με 12 συντάξεις! Η δε παρακράτηση του προστίμου γίνεται με αφαίρεση του 25% από τη μηνιαία σύνταξη μέχρι εξόφλησής του. Αν δηλαδή ένας συνταξιούχος των 800 ευρώ εργάζεται χωρίς να το έχει δηλώσει στον ΕΦΚΑ, κινδυνεύει, αν τον πιάσουν τα συστήματα ελέγχου, να πληρώσει πρόστιμο 12 συντάξεων, δηλαδή 9.600 ευρώ, το οποίο θα το εξοφλήσει με μείωση της σύνταξής του κατά 25%, δηλαδή με περικοπή κατά 200 ευρώ το μήνα για 4 χρόνια!
Με τη μείωση της ποινής όμως που προωθεί το υπουργείο είναι σίγουρο ότι πολλοί συνταξιούχοι έχουν συμφέρον να δηλώσουν την απασχόλησή τους.
Αύξηση
Ενα ακόμη «δώρο» που θα πάρουν οι συνταξιούχοι οι οποίοι εργάζονται είναι η αύξηση του 2023, η οποία θα υπολογιστεί σε όλη την αρχική (χωρίς την περικοπή) σύνταξη και στη συνέχεια, ανάλογα με τη διάρκεια της απασχόλησής τους, θα έχουν την ανάλογη ποινή.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος που παίρνει 900 ευρώ κύρια σύνταξη, με την αύξηση του 2023 κατά 5% θα πάει στα 945 ευρώ. Αν εργαστεί για τον μισό μήνα, θα έχει ποινή 15%, με τη σύνταξη στα 803 ευρώ. Αν έμενε το ισχύον καθεστώς, τότε η σύνταξη θα κοβόταν 30% είτε με μισό είτε με όλο το μήνα εργασίας και θα έπαιρνε 630 ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι η ποινή για την απασχόληση συνταξιούχων ανερχόταν στο 60% της σύνταξης με το νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και έπεσε στο 30% με το νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020) από 1ης/3/2020 και μετά.
Ποιοι εξαιρούνται από τη μείωση σύνταξης
Οι ασφαλισμένοι που υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος και συνεχίζουν να εργάζονται υποχρεούνται να το δηλώσουν στην αίτηση συνταξιοδότησης.
Οι παλαιότεροι συνταξιούχοι (πριν το 2016) υποβάλλουν υποχρεωτικά δήλωση στον ΕΦΚΑ αν απασχολούνται από την 1η/3/2022 και εφεξής. Οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ που παρέχουν εκπαιδευτικό έργο με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου στη δημόσια ναυτική εκπαίδευση υποχρεούνται στην υποβολή σχετικής δήλωσης από 1ης/9/2022.
Υποβάλλουν δήλωση απασχόλησης, αλλά εξαιρούνται από τη μείωση του ποσού της σύνταξης οι συνταξιούχοι που έχουν απασχόληση στην Ε.Ε. και διεθνείς οργανισμούς, οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, εφόσον συνεχίζουν την αγροτική δραστηριότητα, οι ψυχικά ασθενείς, για τους οποίους η απασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, οι συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%, οι πολύτεκνοι, με τέκνο ανήλικο ή σπουδάζον έως το 24ο έτος της ηλικίας του ή ανίκανο για εργασία, και οι συνταξιούχοι με αγροτικό εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ.
