Σοφία Σπίγγου
Πεντακόσιες σαράντα τέσσερις σελίδες απαιτήθηκαν προκειμένου το Δικαστικό Συμβούλιο Εφετών να ανατρέψει το προηγούμενο βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών και να οδηγήσει στο εδώλιο 21 πρόσωπα για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας και της σωματικής βλάβης από αμέλεια διά παραλείψεως, αλλά και του εμπρησμού από αμέλεια για τον άνθρωπο που προκάλεσε την πυρκαγιά.
Στις σελίδες του σκεπτικού των δικαστών, εκτός από το σκηνικό χάους που επικράτησε το απόγευμα της 23ης Ιουλίου που οδήγησε στον θάνατο 102 ανθρώπους, υιοθετείται πλήρως και το σκεπτικό της έφεσης του αντεισαγγελέα Παναγιώτη Μεϊδάνη, που έκανε λόγο για απόλυτη ακυρότητα του βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, υπέρβαση εξουσίας των δικαστών και εσφαλμένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών. Σημειώνεται ότι το πρώτο βούλευμα που εκδόθηκε για την υπόθεση ζητούσε τον διαχωρισμό της για πέντε πρόσωπα και την αναβάθμιση της κατηγορίας σε κακούργημα, αλλά και την απαλλαγή 10 προσώπων από τις κατηγορίες.
Η σημείωση του εισαγγελέα
Ωστόσο, μετά την άσκηση έφεσης και σχετικά με το σκέλος που οι δικαστές του πρώτου Συμβουλίου ζητούσαν περαιτέρω ανάκριση για τους τότε επικεφαλής της Πυροσβεστικής και της ΕΜΑΚ Κολοκούρη, Τερζούδη, Πορτοζούδη, Φωστιέρη και Ματθαιόπουλο, ο εισαγγελέας σημείωνε: «Το Συμβούλιο μπορεί να διατάξει περαιτέρω ανάκριση μόνο για πράξη για την οποία ενεργείται η ανάκριση και για την οποία έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, και όχι για άλλη, έστω και συναφή, γιατί τότε αντιποιείται έργα εισαγγελέα. Οφείλει να αποφανθεί για την πράξη για την οποία ασκήθηκε η δίωξη, γιατί αλλιώς υπερβαίνει την εξουσία του αρνητικά, ήτοι δεν ασκεί εξουσία που έχει και υποχρεούται από τον νόμο. Σε περίπτωση που το Συμβούλιο διαπιστώσει ότι έχουν τελεστεί εγκλήματα για τα οποία δεν έχει ασκηθεί από τον εισαγγελέα ποινική δίωξη, και εφόσον δεν μπορεί να γίνει επιτρεπτά μεταβολή κατηγορίας, συντάσσει σχετική έκθεση και τη διαβιβάζει σε αυτόν».
Μάλιστα, όπως εξηγεί, συνέβη και το εξής ευτράπελο. Το Συμβούλιο όχι μόνο δεν προχώρησε στις απαραίτητες νομικές ενέργειες, αλλά… παρέλειψε να αποφανθεί για την παραπομπή ή μη των συγκεκριμένων κατηγορουμένων στο ακροατήριο για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια διά παραλείψεως και της σωματικής βλάβης για τις οποίες είχε ασκηθεί ποινική δίωξη! Το ίδιο συνέβη και με τα 13 πρόσωπα (μεταξύ των οποίων Δούρου, Ψινάκης, Χιώνης, Καπάκης) για τα οποία έκρινε μεν ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για την τέλεση των αδικημάτων αυτών, αλλά παρέλειψε να αποφανθεί για την παραπομπή ή μη «κρίνοντας εσφαλμένα ότι ο χωρισμός της υπόθεσης θα παρακώλυε την ασφαλέστερη διάγνωση της ουσιαστικής αλήθειας, δεδομένου ότι δεν διέταξε περαιτέρω ανάκριση ως προς αυτούς, αποφάνθηκε επί της ουσίας των αποδιδόμενων σε βάρος τους κατηγοριών και ουδόλως έλαβε υπόψη του τον επικείμενο κίνδυνο παραγραφής των πλημμεληματικού χαρακτήρα αξιόποινων πράξεων που τους αποδίδονται».
» Για τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής, Σωτήρη Τερζούδη, το βούλευμα αναφέρει: «Δεν μερίμνησε πρωτίστως, όπως όφειλε, για την προληπτική εναέρια επιτήρηση, για τη μεταστάθμευση εναέριων μέσων λόγω καιρικών συνθηκών, με αποτέλεσμα 3 από τα πλέον αξιόπιστα επιχειρησιακά ελικόπτερα να μην μπορούν να απογειωθούν την κρίσιμη στιγμή». Μάλιστα, αναφέρεται ότι και τα 3 ελικόπτερα προσγειώθηκαν για ανεφοδιασμό σε κλειστό αεροδρόμιο (!), με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν. Οι δικαστές σημειώνουν ότι ο τότε αρχηγός δεν μερίμνησε ούτε για την κινητοποίηση και ορθή επιχειρησιακά αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων επίγειων και, κυρίως, εναέριων μέσων πυρόσβεσης βάσει των πραγματικών αναγκών, αλλά και ενέκρινε λανθασμένες επιχειρησιακά εκτροπές εναέριων μέσων πυρόσβεσης σε άλλες περιοχές που δεν παρουσίαζαν κίνδυνο, όπως Σουσάκι – Καλαμάκι – Ισθμια Κορινθίας για να επιχειρήσουν στις εγκαταστάσεις της Motor Oil».
» Και τους ισχυρισμούς του τότε υπαρχηγού Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος, Βασίλη Ματθαιόπουλου, περί επιβοηθητικού ρόλου αποδομούν οι δικαστές, εξηγώντας ότι είχε ενεργό ανάμιξη και συμμετοχή καθ’ όλη τη διάρκεια εξέλιξης της πυρκαγιάς στον οικισμό Νταού Πεντέλης, όπως άλλωστε επέτασσε και ο επιχειρησιακός του ρόλος ως υπαρχηγού Επιχειρήσεων. «Δεν φρόντισε να υπάρχει επαρκής εναέρια επιτήρηση στην Αττική ούτε εκμεταλλεύτηκε σωστά τη νεοσύστατη υπηρεσία των drones». Την ίδια στιγμή, κατηγορείται γιατί γνώριζε από τους αξιωματικούς του Π.Σ. ότι η φωτιά είχε πάρει διαστάσεις και υπήρχε ανάγκη ενίσχυσης με επίγεια και εναέρια μέσα, και στις 17.10, ο σύνδεσμος του ελικοπτέρου τύπου S-64, που επιτηρούσε την περιοχή όπου είχε εκδηλωθεί η πυρκαγιά, ενημέρωσε ότι «η φωτιά είναι γύρω από σπίτια, σε περίβολο σπιτιών και 20 λεπτά αργότερα, ο ίδιος άνθρωπος τον ενημέρωσε ότι η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια».
» Βαρύτατες ευθύνες «είδαν» οι δικαστές και για τον τότε διοικητή του ΕΣΚΕ, Ιωάννη Φωστιέρη, τον οποίο κατηγορούν για τη λανθασμένη επιχειρησιακά εντολή εκτροπής ελικοπτέρου τύπου S-64 από Νταού Πεντέλης προς τις εγκαταστάσεις της Motor Oil, σε πάρα πολύ κρίσιμο χρόνο για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική, ενώ μάλιστα γνώριζε «ότι η πυρκαγιά στο Καλαμάκι Ισθμού ήταν έρπουσα σε θάμνους και η κατάσταση ήταν ελεγχόμενη, δηλαδή η φωτιά στη Motor Oil δεν προκαλούσε ιδιαίτερη ανησυχία και ήταν υπό έλεγχο από τις επίγειες δυνάμεις πυρόσβεσης».
» Σημαντική καθυστέρηση καταγράφουν οι δικαστές στο βούλευμα και για τον πρώην αρχηγό της Πυροσβεστικής και τότε διοικητή της ΕΜΑΚ, Στέφανο Κολοκούρη. «Δεν μερίμνησε να εκτελέσει άμεσα την εντολή, ώστε να βρεθεί τουλάχιστον στις 18.00 ή το ταχύτερο δυνατόν στον τόπο της πυρκαγιάς και να τεθεί επικεφαλής σχεδίου διάσωσης των πολιτών που κινδύνευαν, αλλά αντιθέτως παρέμεινε στην πυρκαγιά της Κινέτας μέχρι 19.59, ακολούθως μετέβη στις εγκαταστάσεις της ΕΜΑΚ στη Μαγούλα, αναχώρησε από εκεί μετά τις 20.30 και αφίχθη με μεγάλη καθυστέρηση στην περιοχή του συμβάντος στις 21.30».Οπως αναφέρεται στο σκεπτικό, «αποτέλεσμα της παρακοής του και της αδιαφορίας που επέδειξε ως προς την άμεση εκτέλεση της εντολής του Βασίλη Ματθαιόπουλου ήταν ότι δεν συνέδραμε με αποτελεσματικό τρόπο στην απομάκρυνση των πολιτών και όταν πια η απομάκρυνση δεν ήταν εφικτή, δεν συνέβαλε ουσιαστικά σε επιχείρηση διάσωσης».
» Αμέλεια ως προς τον καθαρισμό της περιοχής, την εκτέλεση προγραμμάτων προληπτικής απομάκρυνσης χόρτων και άλλες παραλείψεις εντόπισαν οι δικαστές στην πρώην περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου, η οποία δεν συγκάλεσε έγκαιρα το έκτακτο ΣΟΠΠ, το οποίο και συνεδρίασε τελικά στις 20.30, αφού η πυρκαγιά είχε πλέον αυτοκατασβεστεί. «Δεν εισηγήθηκε έγκαιρα στον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας την έκδοση απόφασης κήρυξης της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Εξαιτίας των συνδυασμένων παραλείψεών της η πυρκαγιά εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα, καθώς συνέδραμε σε αυτό μη καθορισμός της περιοχής ευθύνης της», συμπληρώνουν οι δικαστές.
«Ακόμα και η πρόδηλη αθωότητα ερμηνεύεται ως ένδειξη ενοχής…»
«Η αίτησή μας προς τον κ. εισαγγελέα Εφετών δικαιώθηκε πλήρως και από το αρμόδιο Συμβούλιο. Ηταν το πρώτο σοβαρό ατόπημα σε βάρος μας που διορθώθηκε. Αντιλαμβανόμαστε, επίσης, γιατί το Εφετείο θέλει οπωσδήποτε κρίση επί της ουσίας από τακτικό δικαστήριο, από ακροατήριο. Η υπόθεση έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις που και η πρόδηλη αθωότητα ερμηνεύεται ως ένδειξη ενοχής. Οπως πολύ εύστοχα ο καθηγητής Αναγνωστόπουλος τόνισε σε άρθρο του, “το τεκμήριο αθωότητας μοιάζει πλέον με παράδοξο δημιούργημα επιτήδειων νομικών που προστατεύει τους εγκληματίες”. Στο δικαστήριο θα αποδειχθεί και το δεύτερο λάθος σε βάρος του εντολέως μου, η αδικαιολόγητη παραπομπή και ο αναίτιος στιγματισμός του. Υπομονή και σεβασμός στη νομιμότητα μέχρι τότε, όσο δύσκολο και αν ακούγεται πλέον αυτό, γιατί η αλήθεια θα υποδείξει τους πραγματικούς θύτες και τον αληθή αριθμό των θυμάτων αυτής της τόσο τραγικής υπόθεσης», αναφέρει ο συνήγορος του Στέφανου Κολοκούρη, Δημήτρης Ιωαννίδης.
