Η απόφαση 4 Ob 132/21x του ανώτατου αυστριακού δικαστηρίου Austrian Oberste Gerichtshof (Supreme Court – OGH) από 17.09.2021 αναπαράγει τα πορίσματα του ΔΕΕ στην απόφασή του επί των συνεκδικαζόμενων υποθέσεων C‑682/18 και C‑683/18, αναφορικά με το ζήτημα εάν και υπό ποίους όρους πλατφόρμες διαμοιρασμού βίντεο ή φιλοξενίας και ανταλλαγής αρχείων, όπως της youtube, ευθύνονται για προσβολή δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων εκ μέρους των χρηστών τους. Σημειώνεται ότι η απόφαση εφαρμόζει το νομοθετικό καθεστώς που ίσχυε πριν τη μεταφορά της Οδηγίας 2019/790 για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Το άρθρο 17 της Οδηγίας αυτής καταργεί τα κατωτέρω.
Σύμφωνα πάντως με την απόφαση ΔΕΕ C‑682/18 και C‑683/18:
Το άρθρο 3 της Οδηγίας 2001/29/ΕΚ, απονέμει στους δημιουργούς το αποκλειστικό δικαίωμα παρουσίασης των έργων τους στο κοινό. Η έννοια της «παρουσίασης στο κοινό» πρέπει, άλλωστε (βλ. αιτ. σκ. 23), να ερμηνεύεται υπό ευρεία έννοια, ως καλύπτουσα κάθε μετάδοση ή αναμετάδοση ενός έργου στο κοινό με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, συμπεριλαμβανομένης της ραδιοτηλεοπτικής εκπομπής. Πρόκειται ουσιαστικά για παρουσίαση σε κοινό το οποίο δεν παρίσταται στον τόπο της παρουσίασης. Κατά πάγια νομολογία, η «παρουσίαση στο κοινό» κατά την παραπάνω έννοια, απαρτίζεται από δύο σωρευτικά στοιχεία, η συνδρομή των οποίων εξετάζεται ανά περίπτωση. Ήτοι από μια πράξη παρουσίασης έργου και από την παρουσίαση του έργου αυτού σε κοινό. Το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει, ότι η έννοια του «κοινού» αφορά έναν απροσδιόριστο αριθμό δυνητικών αποδεκτών και, επιπλέον, προϋποθέτει έναν αρκετά μεγάλο αριθμό προσώπων.
Καθ’ όσον αφορά τις πλατφόρμες διαμοιρασμού βίντεο και αρχείων και το κατά πόσο αυτές τελούν παρουσίαση στο κοινό κατά τα παραπάνω, το Δικαστήριο έχει υπογραμμίσει ότι, αφενός, καθοριστική σημασία έχει ο ρόλος του διαχειριστή της πλατφόρμας και το αν η παρέμβασή του είναι ηθελημένη. Συγκεκριμένα, ο διαχειριστής τελεί «πράξη παρουσίασης» όταν παρεμβαίνει, έχοντας πλήρη επίγνωση των συνεπειών της συμπεριφοράς του, για να παρέχει στους πελάτες του πρόσβαση σε προστατευόμενο έργο. Κρίσιμο είναι αφετέρου αν, χωρίς την παρέμβασή του αυτή, οι συγκεκριμένοι πελάτες δεν θα μπορούσαν καταρχήν να έχουν πρόσβαση στο μεταδιδόμενο έργο.
Στην περίπτωση της youtube, ειδικά, το ενδεχομένως παράνομο περιεχόμενο δεν αναρτάται στην πλατφόρμα από τον διαχειριστή της, αλλά από τους χρήστες που ενεργούν αυτοτελώς και με δική τους ευθύνη. Άλλωστε, ναι μεν η κύρια λειτουργία της πλατφόρμας συνίσταται στον δημόσιο διαμοιρασμό βίντεο με το σύνολο των χρηστών του διαδικτύου, πλην όμως η εν λόγω πλατφόρμα παρέχει επίσης στους χρήστες της τη δυνατότητα να αναρτούν σ’ αυτή περιεχόμενο «ιδιωτικά» και να επιλέγουν επομένως αν, και ενδεχομένως με ποιους, επιθυμούν να μοιραστούν το περιεχόμενο αυτό.
Το γεγονός και μόνον ότι η χρήση πλατφόρμας είναι τεχνικά αναγκαία προκειμένου το κοινό να έχει πράγματι τη δυνατότητα πρόσβασης στο έργο, ή απλώς διευκολύνει υλικά την πρόσβαση αυτή, δεν οδηγεί στον χαρακτηρισμό της παρέμβασης του διαχειριστή της πλατφόρμας ως «πράξης παρουσίασης». Η αιτ. σκ. 27 της Οδηγίας 2001/29 αποκλείει ρητώς να συγκαταλέγεται στην έννοια της πράξης παρουσίασης αυτομάτως η «παροχή των υλικών μέσων για τη διευκόλυνση ή την πραγματοποίηση της παρουσίασης».
Κρίσιμο είναι περαιτέρω το ζήτημα εάν ο διαχειριστής, μολονότι γνωρίζει ή όφειλε να γνωρίζει ότι, γενικώς, τίθεται παρανόμως στη διάθεση του κοινού προστατευόμενο περιεχόμενο μέσω της πλατφόρμας του από τους χρήστες αυτής, δεν λαμβάνει τα κατάλληλα τεχνικά μέτρα που θα ήταν ευλόγως αναμενόμενο να ληφθούν για να αντιμετωπίσει με αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο τις προσβολές του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας στην πλατφόρμα αυτή. Ή ακόμα ότι ενθαρρύνει τέτοιες προσβολές ή συμμετέχει σε αυτές, όπως π.χ. όταν συμμετέχει στην επιλογή του προστατευόμενου περιεχομένου που παρουσιάζεται παρανόμως στο κοινό.
Πάντως από το γεγονός και μόνον ότι ο διαχειριστής πλατφόρμας διαμοιρασμού βίντεο ή πλατφόρμας φιλοξενίας και ανταλλαγής αρχείων επιδιώκει κερδοσκοπικό σκοπό δεν μπορεί ούτε να διαπιστωθεί ο ηθελημένος χαρακτήρας της παρέμβασής του στην παράνομη παρουσίαση του προστατευόμενου περιεχομένου από ορισμένους χρήστες του ούτε να θεωρηθεί ότι η παρέμβασή του είναι κατά τεκμήριο ηθελημένη.
Ειδικά η YouTube ενημερώνει σαφώς τους χρήστες της, με τους γενικούς όρους χρήσης της πλατφόρμας της και σε κάθε ανάρτηση, ότι απαγορεύεται η ανάρτηση στην πλατφόρμα της προστατευόμενου περιεχομένου που συνεπάγεται προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Καλεί, επίσης, τους χρήστες της, με τις «Οδηγίες κοινότητας», να σέβονται το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Επιπλέον, όταν καθίσταται αδύνατη η πρόσβαση σε βίντεο λόγω αναφοράς του δικαιούχου, ο χρήστης που το ανάρτησε ειδοποιείται ότι ο λογαριασμός του θα απενεργοποιηθεί σε περίπτωση επανάληψης της προσβολής. Η YouTube έχει λάβει, επίσης, διάφορα τεχνικά μέτρα για την πρόληψη και την παύση της προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην πλατφόρμα της, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η λειτουργία πλήκτρου ειδοποίησης και η πρόβλεψη ειδικής διαδικασίας προειδοποίησης για την επισήμανση και τη διαγραφή παράνομου περιεχομένου καθώς και το πρόγραμμα επαλήθευσης περιεχομένου και τα λογισμικά αναγνώρισης περιεχομένου που διευκολύνουν τον εντοπισμό και την αναφορά τέτοιου περιεχομένου. Επομένως, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο εν λόγω διαχειριστής έχει λάβει τεχνικά μέτρα για να αντιμετωπίσει με αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο την προσβολή δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην πλατφόρμα του.
Υπό τους παραπάνω όρους, η youtube ως πλατφόρμα διαμοιρασμού βίντεο ή πλατφόρμας φιλοξενίας και ανταλλαγής αρχείων, στην οποία οι χρήστες μπορούν να θέτουν παρανόμως στη διάθεση του κοινού προστατευόμενο περιεχόμενο, δεν τελεί πράξη «παρουσίασης στο κοινό» του εν λόγω περιεχομένου και δεν συμμετέχει στην παράβαση του άρθρου 3 Οδηγίας 2001/29.
