Οι εξαιρέσεις αυτές αφορούν και την Ελλάδα καθώς η κατανάλωσή της σε φυσικό αέριο είχε αυξηθεί πάνω από 8% πέρυσι – Η Ελλάδα έχει επίσης διασυνδετήριο αγωγό με τη Βουλγαρία και εγκαταστάσεις LNG για την τροφοδοσία της
Εξαιρέσεις από την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου από τις χώρες – μέλη προβλέπει η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε στο σημερινό έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ αναφορικά με το σχέδιο της Κομισιόν για κόφτη 15%.
Οι εξαιρέσεις που αφορούν την Ελλάδα
Οι εξαιρέσεις αυτές φαίνεται πως πιθανότατα αφορούν κατ’ αρχήν και την Ελλάδα, η οποία είχε αντιδράσει στο αρχικό σχέδιο της Κομισιόν.
Πρώτον η συμφωνία προβλέπει ότι τα κράτη – μέλη μπορούν να ζητούν εξαίρεση (από το ποσοστό μείωσης 15%) «αν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλες χώρες – μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι δυνατότητες που έχουν για εξαγωγές φυσικού αερίου μέσω διασυνδετήριων αγωγών ή οι υποδομές LNG που διαθέτουν χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση του αερίου σε άλλα κράτη – μέλη στο έπακρο».
Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα έχει διασυνδετήριο αγωγό, τον IGB, μέσω του οποίου μπορεί να τροφοδοτεί τη Βουλγαρία. Η Ελλάδα διαθέτει επίσης εγκαταστάσεις LNG στην Ρεβυθούσα, η οποία εγκατάσταση χρησιμοποιείται και για την τροφοδοσία της Βουλγαρίας.
Η συμφωνία προβλέπει, επίσης, ότι οι χώρες – μέλη μπορούν να ζητούν εξαίρεση από την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, «αν έχουν υπερκαλύψει τους στόχους τους για την αποθήκευση αερίου, αν εξαρτώνται πολύ από το αέριο ως πρώτη ύλη για κρίσιμης σημασίας κλάδους ή αν η κατανάλωσή τους έχει αυξηθεί τουλάχιστον 8% πέρυσι σε σύγκριση με τον μέσο όρο των περασμένων πέντε ετών».
Σύμφωνα με πηγές κοντά στη διαπραγμάτευση, το τελευταίο σημείο φαίνεται πως μπορεί να αφορά κατ αρχην και την Ελλάδα, η οποία ζητούσε να μην λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος της τελευταίας 5ετίας ως μέτρο σύγκρισης για το υποχρεωτικό “ψαλίδι” αλλά η περσινή κατανάλωση. Ωστόσο μένει να φανει από το τελικο κείμενο τι σημαίνει ο συγκεκριμένοσ όρος.
Σχετικά, ο ΣΕΒ είχε χτυπήσει καμπανάκι για το σχέδιο της Κομισιόν, τονίζοντας σε σημερινή ανακοίνωσή του ότι «η βάση σύγκρισης για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% -που είναι η τελευταία πενταετία- είναι μια περίοδος κατά την οποία, εκτός από την πανδημία του κορονοϊού, η ελληνική βιομηχανία είχε να αντιμετωπίσει και τη μειωμένη ζήτηση που προκάλεσε η δημοσιονομική κρίση και η εφαρμογή των μνημονίων», προσθέτοντας: «Ως εκ τούτου, η βιομηχανική παραγωγή, άρα και η κατανάλωση ενέργειας, ήταν ήδη μειωμένη, δηλαδή στην περίπτωση της Ελλάδας ο ευρωπαϊκός στόχος για μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% προσεγγίζει στην πραγματικότητα το 25%».
Το συμβούλιο των υπουργών συμφώνησε, εξ άλλου, ότι «χώρες – μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένες με τα δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών-μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις αερίου καθώς δεν θα ήταν σε θέση να αποδεσμεύσουν σημαντικές ποσότητες αερίου μέσω αγωγών προς όφελος άλλων κρατών-μελών. Τα κράτη-μέλη, των οποίων το ηλεκτρικό δίκτυο δεν είναι συγχρονισμένο με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρισμού και εξαρτώνται πολύ από το αέριο για την παραγωγή ρεύματος, εξαιρούνται επίσης, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μίας κρίσης προσφοράς ρεύματος».
Η απόφαση για συναγερμό θα λαμβάνεται από το Συμβούλιο
Η συμφωνία αυξάνει τον ρόλο του Συμβουλίου, δηλαδή των κρατών – μελών, για την κήρυξη της ΕΕ σε κατάσταση συναγερμού καθώς αυτή θα ενεργοποιείται με απόφαση του Συμβουλίου μετά από πρόταση της Κομισιόν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει μία τέτοια πρόταση «σε περίπτωση σημαντικού κινδύνου για μεγάλη έλλειψη φυσικού αερίου ή μίας εξαιρετικά υψηλής ζήτησης αερίου ή αν τουλάχιστον πέντε κράτη-μέλη που έχουν κηρύξει συναγερμό σε εθνικό επίπεδο ζητήσουν από την Κομισιόν να τα πράξει».
Τα πιθανά μέτρα μείωσης της κατανάλωσης
Κατά την επιλογή των μέτρων μείωσης της κατανάλωσης, «τα κράτη-μέλη συμφώνησαν ότι θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε μέτρα που δεν επηρεάζουν τους προστατευόμενους πελάτες, όπως τα νοικοκυριά και τις αναγκαίες υπηρεσίες για τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως κρίσιμους φορείς, την υγεία και την άμυνα».
Στα πιθανά μέτρα περιλαμβάνονται:
- η μείωση της κατανάλωσης αερίου από τον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας
- μέτρα για την ενθάρρυνση της αλλαγής των καυσίμων στη βιομηχανία, εθνικές καμπάνιες,
- στοχευμένες υποχρεώσεις για τη μείωση της θέρμανσης και της ψύξης και
- μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως οι δημοπρασίες μεταξύ εταιρειών.
Τα κράτη-μέλη θα επικαιροποιούν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης με τα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης που σχεδιάζουν και θα ειδοποιούν σε τακτά διαστήματα την Κομισιόν για την πρόοδο των σχεδίων τους.
Ο νέος κανονισμός είναι ένα εξαιρετικό και έκτακτο μέτρο, το οποίο θα ισχύσει για ένα έτος και η Κομισιόν θα εξετάσει τον Μάιο του 2023 την επέκτασή του εν όψει της γενικής κατάστασης όσον αφορά την προσφορά αερίου στην ΕΕ.
